81
Dasturiy ta’minot va apparat komponentlari takomillashgan sari
tarmoq texnologiyalari ham rivojlandi. Dastlab, ilm-fan, harbiy va
savdo
sohalarini
rivojlantirish
maqsadida
axborot
uzatish
texnologiyalari yaratildi. Ammo tarmoqlardan
foydalanish faqat vaqt
o‘tishi bilan kengaygan.
Zamonaviy kompyuter tarmoqlari texnologiyalari:
ishlash tamoyillari va protokollari
Tashkil etish usullariga asoslangan tarmoqlar sun‘iy va
haqiqiydir.
Sun‘iy kompyuterlarda kompyuterlar
parallel yoki ketma -ket
portlar orqali ulanadi. Buning uchun qo‘shimcha uskunalar kerak emas.
Ma’lumotni bitta kompyuter qurilmasidan boshqasiga o‘tkazish zarur
bo‘lganda, sun‘iy tarmoq ishlatiladi. Uning asosiy kamchiligi shundaki,
uzatish tezligi etarli emas va ulanish jarayonida
faqat ikkita kompyuter
ishtirok etadi.
Haqiqiy tarmoqlar aloqa uchun maxsus uskunalarga muhtoj.
Zamonaviy avlod tarmoqlari bir nechta mezonlarga ko‘ra
bo‘linadi. Hududiy taqsimotiga ko‘ra ular ajratiladi: global, mahalliy,
mintaqaviy tarmoqlar. Mahalliy taxminan 10 kvadrat metr maydonni
egallaydi. Mintaqaviy hududlar
odatda shahar yoki viloyat
chegarasidan tashqariga chiqmaydi. Global tarmoqlar bir mamlakat
yoki bir guruh davlatlar hududida ishlaydi.
“LAN” va “WAN” tarmoqlari ham mavjud.
Birinchisi yopiq
turdagi mahalliy tarmoqni belgilaydi. Bu kichik ofis tarmog‘i yoki
korxona yoki zavod tarmog‘i bo‘lishi mumkin. Xorijiy manbalarga
ko‘ra, uning harakat radiusi 10 kmdan oshmaydi.
Boshqa
tomondan, WAN
bu keng qamrovli tarmoq bo‘lib,
uning qamrovi bir necha hududlarga teng. Faqat tegishli ruxsatga ega
bo‘lgan foydalanuvchilar mahalliy tarmoqlarga kira oladi.
Asosiy kamchilik bu axborotni himoya qilishni tashkil etish
muammosi.
Shu sababli, tengdosh tarmoqlar xavfsizlik masalasi
birinchi o‘ringa qo‘yilmagan, kam sonli
kompyuterli kichik xonaga
mos keladi.
