|
Axborot xavfsizlik sohasidagi muommolar tahlili
|
| bet | 1/2 | | Sana | 15.05.2024 | | Hajmi | 156,97 Kb. | | #234805 |
Bog'liq Raxmatullayeva Maftuna
AXBOROT XAVFSIZLIK SOHASIDAGI MUOMMOLAR TAHLILI
D.T.Yusupov (TATU Nurafshon filiali), M.A. Raxmatullayeva (TATU Nurafshon filiali talabasi)
Annotatsiya: Biz axborot xavfsizligi to’liq tushunilmaganligi haqida va nima uchun axborot xavfsizligini ta’minlashga harakat qilinayotganligi sabablarini ko’rib chiqamiz.Axborot xavfsizligining maqsadi ma’lumotlarning maxfiyligi,yaxlitligi va mavjudligi sifatida keng e’tirof etilgan, ammo biz maqsad shunchaki resurslarni yaratish ekanligini ta’kidlaymiz.Maqolada nazariy va amaliy natijalar va kelgusi tadqiqotlar uchun takliflar bilan bir qatorda axborot nima uchun himoyalanganligi uchun nazariy asos ham taqdim etiladi.
Kalit so’zlar: Axborot xavfsizligi, resurslar, tahdidlar, nazariyani ishlab chiqish,munosabatlar.
Ushbu maqolada asosiy e’tibor axborot xavfsizligi tushunchalari va ular o’rtasidagi munosabatlarni tushuntirishdan iborat bo’lib,biz ma’lumotni nima uchun himoya qilishimiz kerakligi sabablarini ko’rib chiqamiz. Axborot xavfsizligi bo’yicha berilgan ushbu taklif qilingan nazariya tashkilotning axborotni tahdidlardan himoya qilishga bo’lgan barcha urinishlari ortidagi maqsad keyinchalik tashkilot faoliyatini yaxshilashi mumkin bo’lgan resurslarni yaratishdir. Axborot vaqt o’tishi bilan uning himoyasi uchun tegishli nazorat o’rnatilmasa, yomonlashishi mumkin.
Axborot xavfsizligi nazariyasi butunlay axborot bilan bog’liq bo’lgan tushunchalar va yashashi mumkin bo’lgan tizimlar kengligidan kelib chiqqan axborot tizimlari sohasidan kelib chiqadi.U turli darajalarga,jumladan, shaxslar, guruhlar, tashkilotlar va boshqalar tomonidan faydalaniladigan axborotni himoya qilish strategiyalariga taaluqlidir, shuningdek, tashkilotlar o’rtasida almashiladigan ma’lumotlarni himoya qiladi. Axborot xavfsizligi ilgari texnik xususiyatga ega bo’lgan, ammo vaqt o’tishi bilan kompyuterlar va tarmoqlardagi o’zgarishlarga moslashish uchun rivojlandi.
Axborot xavfsizligi bu ongli yoki ongsiz jarayon bo’lib,unda odamlar va tashkilotlar axborotdan barqaror hayotiy resurslarni yaratishga harakat qiladi.Ular buni axborotdan foydalanish maqsadlariga muvofiq, tahdidlardan himoya qilish uchun tegishli boshqaruv vositalarini qo’llash orqali amalga oshiradi.
Ushbu rasmda axborot xavfsizligi bo’yicha ushbu nazariyaga kiritilgan to’rtta konstruktsiya va konstruktsiyalar o’rtasidagi uchta munosabat(aloqa) ko’rsatilgan.
Boshqaruv:Tashkiliy xavfsizlik nazorati jismoniy, texnik yoki operatsion xavfsizlik nazoratining tegishli aralashmasi sifatida aniqlanadi. Boshqaruv(nazorat)ning maqsadi axborot uchun xavflarni kamaytirishdir. Boshqaruv vositalari tahdidlardan kelib chiqadigan ta’sirlar yoki zaifliklardan kelib chiqadigan xavfni kamaytirish orqali axborotni himoya qilish uchun ishlatiladi.
Tahdidlar: Axborot tizimlari xavfsizligiga tahdidlar ruxsatsiz kirish, ma’lumotni o’zgartirish va himoya infratuzilmasini yo’q qilishni o’z ichiga oladi.Bu ma’lumotlarning maxfiyligi, yaxlitligi va mavjudligini saqlashga yordam beradi.Har xil tahdidlar doimiy ravishda ta’sir qilish yoki zaifliklarni nishonga oladi va oxir-oqibat salbiy oqibatlarga olib keladi
Resurslar:Resurslar kuchli tomonlar sifatida belgilangan tashkilot o’z strategiyalarni shakllantirish va amalga oshirish uchun foydalanishi mumkin bo’lgan narsalar. Axborot resurslari istiqbollarni taqdim etish orqali tashkilot faoliyatini qo’llab-quvvatlash uchun juda muhimdir.Tashkilotning moliyaviy daromadlari barqaror bo’lishi uchun ularni qo’llab-quvvatlovchi resurslar ham bo’lishi kerak.
Nazariy tadqiqotlar natijalariga axborot xavfsizligi bo’yicha ushbu nazariyani raqobatdosh ustunlikni yaratish va himoya qilish uchun resurslardan foydalanishni asosiy deb hisoblaydigan ichki tahlil nazariyasi bilan bog’lash mumkin. Bu axborot xavfsizligi strategiyasini tushunish bo’yicha olib borilayotgan keyingi rivojlanish ishlarini qo’llab-quvvatlash solohiyatini ta’kidlaydi.
Amaliyot uchun ta’sirlar axborot xavfsizligi eng ko’p qo’llanilishi mumkin bo’lgan vaziyat konteksti uchun g’oyalarni o’z ichiga oladi. Axborot xavfsizligi bo’yicha nazariya ta’sir qilishi mumkin bo’lgan amaliy usullar manba va boshqaruv vositalarini yaxshiroq anglash va boshqarish zarurligini o’z ichiga oladi.
Xulosa
Shiddat bilan rivojlanib borayotgan davrda biz hech birimiz kundalik turmushimizni axborot va axborot ulashuvchi vositalarsiz tasavvur qila olmaymiz. Ammo axborotlarimiz xavfsizligini ham nazardan qochirmasligimiz, ehtiyot choralarini ko’rishimiz zarurdir.Chunki axborot sohasida shaxs, jamiyat manfaatlari bu sohada demokratiyani mustahkamlashda ijtimoiy-huquqiy davlatni qurishda, ijtimoiy hamjihatlikni qo’llab-quvvatlashda o’z aksini topadi.Shunday ekan axborotni unga ruxsat etilmagan holda kirishdan, qasddan o’zgartirishdan, uni o’g’irlashdan, yo’qotishdan va boshqa jinoiy harakterlardan himoya qilishga kuchli zarurat tug’iladi. Kompyuter tizimlari va tarmoqlarida axborotni ximoya ostiga olish deganda, berilayotgan, saqlanayotgan va qayta ishlanilayotgan axborotni ishonchliligini tizimli tarzda ta’minlash tushuniladi.Hozirgi kunda milliy axborot resurslardan samarali foydalanish mamlakat xavfsizligini va demokratik axborotlashgan jamiyatni muvaffaqiyatli shakllantirishni ta’minlaydi.Sunday qilib, axborot xavfsizligi nima ekanligini va uning maqsadi haqida yangi tushuncha yaratish orqali axborot xavfsizligi sohasidagi bilimlarni rivojlantirish, axborot xavfsizlik himoyasi qay darajada muhim ekanligi,uni himoya qilish resurslarini ko’rib chiqdik.
|
| |
