|
Axborotlarni izlash va ajratib olish tushunchalari
|
| Sana | 04.04.2024 | | Hajmi | 1.49 Mb. | | #186939 |
Bog'liq 1-mavzu. AK ilmiy uslub rasmiy uslub (2) Loyiha ishi, 1702404102 Reja:
Rasmiy-idoraviy uslub
Rasmiy-idoraviy nutq yozma va og‘zaki janrlari
Rasmiy-idoraviy uslubning belgilari
Idoraviy munosabat va uning xususiyatlari
Protokоl
Rasmiy-idoraviy uslubining leksik va grammatik xususiyatlari
Rasmiy-idoraviy uslub Rasmiy-idoraviy uslub idoraviy va ijtimoiy munosabatlarda qo‘llanadi. Barcha qonunlar, Prezident farmonlari va hukumat qarorlari, turli hujjatlar, ish qog‘ozlari, idoralararo yozishmalar va shu kabilar rasmiy-idoraviy uslubda yoziladi. Bu uslub muayyan nutqiy qolip, qat’iy odat tusiga kirib qolgan shakllarga ega bo‘lgan nutq uslubidir. Rasmiy-idoraviy nutq
Kitobiy
Og‘zaki
qonun
shartnoma
ma’lumotnoma
Ishonchnoma
ariza
doklad
xabar
sud nutqi
kelishuv
Rasmiy-idoraviy uslubning quyidagi belgilari mavjud: tuzilmaning bir shaklga ega ekanligi, bayonning aniqligi va mukammalligi, emotsionallikning bo‘lmasligi, klishelangan til vositalarining mavjudligi. Bu uslubda qaror qilindi, inobatga olinsin, ijro uchun qabul qilinsin, tasdiqlanadi kabi qoliplashgan so‘zlar va so‘z birikmalari keng qo‘llaniladi. Idoraviy munosabat va uning xususiyatlari Idoraviy munosabatlar bugungi kunda jamiyat hayotining barcha sohalariga kirib bormaqda. Mulkchilikning barcha shakllaridagi korxonalar va xususiy shaxslar tijorat va tadbirkorlik munosabatlariga kirishadi. Idoraviy munosabat doirasidagi kompetentlik har qanday sohada: ilm-fan, san'at, ishlab chiqarish, savdoda muvaffaqiyat yoki muvaffaqiyatsizlik bilan bevosita bog'liq. Menejerlar, tadbirkorlar, ishlab chiqarish tashkilotchilari, boshqaruv sohasida ishlaydigan odamlar haqida gap ketganda, ushbu kasblar vakillari uchun muloqot qobiliyati ularning professional ko'rinishining eng muhim qismini ifodalaydi.
Asosiy tushunchalar
Idoraviy munosabat va uning xususiyatlari - Idoraviy munosabatning o'ziga xos xususiyati uning tartibga solinishi, ya'ni belgilangan qoidalar va cheklovlarga bo'ysunishdir.
- Ushbu qoidalar idoraviy munosabatning turi, uning shakli, rasmiyatchilik darajasi va muloqotga kirishuvchilar oldiga qo‘yilgan aniq maqsad va vazifalar bilan belgilanadi. Bu qoidalar milliy madaniy an'analar va ijtimoiy xulq-atvor me'yorlari bilan belgilanadi.
Asosiy tushunchalar
Idoraviy munosabat va uning xususiyatlari Ular qayd etiladi, protokol (idoraviy, diplomatik) shaklida tuziladi, ijtimoiy xulq-atvorning umumiy qabul qilingan me'yorlari shaklida, axloqiy talablar shaklida, aloqa vaqtidagi cheklovlar shaklida mavjud. Protokоl - Protokоl (qad.-grek. πρωτόκολλον; ot πρώτος «birinchi» + κόλλα » «kley) boshlang‘ich — biron-bir voqea, dalil yoki kelishuvni belgilovchi hujjat.
Asosiy tushunchalar
Protokоl - Idoraviy protokol - ish dunyosidagi munosabatlarning muayyan ssenariyidir. Butun idoraviy protokol biznes dunyosida qabul qilingan qoidalar va shartlilik to'plamidir.
- Idoraviy protokol qoidalari mustahkam emas. Ular turli xalqlarning urf-odatlari va vaqt tendensiyalarini hisobga olgan holda doimo o'zgarib turadi. Faqat bitta narsa o'zgarmaydi: protokol ishtirokchilari o'rtasida hurmat va do'stona munosabat yotadi. Idoraviy protokoli qoidalari mustahkam emas. Unda tasodifiy va yuzma-yuz muloqot qilish ham mumkin.
Asosiy tushunchalar
Protokоl
O'zaro munosabatlardagi asosiy narsa suhbatdoshga samimiy, insoniy, iliq his-tuyg'ularni namoyon etish va har qanday vaziyatdan to'g'ri chiqib ketishdir. Muloqot va e'tibor uchun minnatdorchilik bildirish, suhbatdoshlarning urf-odatlari va xalq an'analariga hurmat ko'rsatish qobiliyati protokol me'yorlariga sovuq rioya qilishdan ko'ra ancha yuqori baholanadi.
Rasmiy-idoraviy uslubining leksik va grammatik xususiyatlari
- antonimlarni taqqoslash: huquqlar-majburiyatlar, jamoat-xususiy, talab-taklif, chiqarib tashlash-tiklash;
- fe’ldan yasalgan otlardan foydalanish: intizom buzilgan taqdirda, aybdorlar ishdan olinadi;
- murakkab ko‘makchilardan foydalanish: maqsadida, aloqasida, natijasida: Bankda ishlashni yaxshilash maqsadida haftalik psixologik treninglar o'tkazish kerak;
Rasmiy-idoraviy uslubining leksik va grammatik xususiyatlari
- barqaror so'z birikmalaridan foydalanish (klisheler): bir martalik nafaqa, yuqori tashkilotlar, ovozga qo‘yish.
- murakkab gaplardan foydalanish: Yangi adabiyotni buyurtma qilish shakli bilan xat olganimizni tasdiqlaymiz va sizning arizangiz joriy yilning birinchi choragida ko'rib chiqilishini ma'lum qilamiz.
Foydalanilgan adabiyotlar
1.N. Jiyanova, O. Mo‘ydinova. Nutq madaniyati. – T.: “Ilm ziyo zakovat”, 2019. 221 b 2. Xolmonova Z. Adabiy tildan ma’ruzalar umumlashmasi-T.: «O‘zbekiston», 2013, 250 b. 3. Qo‘ng‘urov R., Begmatov E., Tojiyev Yo. Nutq madaniyati va uslubiyat asoslari, - T.: “Fan”, 1992, 254b. 4. Husanov.N., Rasulov, Mo‘ydinov Q. Nutq madaniyati va notiqlik san`ati .-T.: “IQTISOD-MOLIYA”, 2006. 5. М. Ахмедова. Нутқ маданияти ва профессионал нотиқлик. ТАТУ, 2017, 114б.
6.М. Аминов, А. Мадвалиев, Н.Махкамов, Н Маҳмудов. Иш юритиш (амалий қўлланма). Тошкент, 2017 й . - 440 б.
7.X.S. Muhiddinova, N. A. Abdullayeva. Rasmiy uslubning diplomatik turlari.T; 1997 y.
8. M.Abdurahmanova. O‘zbek tili fanidan uslubiy qo‘llanma. Ish yuritish tili va uslubi.
T., 2018.
E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!
|
| |
