|
Bajardi: Mahmudov Shamsxon
|
| bet | 1/4 | | Sana | 15.12.2023 | | Hajmi | 2,37 Mb. | | #119840 |
Bog'liq kiber.muslaqil ish №1 Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti
KIBERXAFSIZLIK ASOSLARI
Bajardi: Mahmudov Shamsxon
Reja: - Identifikatsiya
- Aytentifikatsiya
- Avtarizatsiya
- Parollar
- Xulosa
Mavzu: Identifikatsiya va autentifikatsiya tushunchasi va vazifalari
Identifikatsiya va autentifikatsiya tushunchasi va vazifalari. - Tizim resulslarini boshqarish bilan bog`liq bolgan ixtiyoriy xafsizlik muammosi uchun biz ruxsatlarni nazoratlash terminini “soyabon” sifatida foydalansak bo`ladi.
- Ruxsatlarni nazotarlash sohasi quyidagi qism sohalardan iborat.
- Identifikatsiya
- Autentifikatsiya
- Abtorizatsiya
Identifikatsiya - Identifikatsiya (Identification) - foydalanuvchini uning identifikatori (nomi) bo’yicha aniqlash jarayoni. Bu foydalanuvchi tarmoqdan foydalanishga uringanida birinchi galda bajariladigan funktsiyadir. Foydalanuvchi tizimga uning so’rovi bo’yicha o’zining identifikatorini bildiradi, tizim esa o’zining ma’lumotlar bazasida uning borligini tekshiradi.
Autentifikatsiya - Autentifikatsiya (Authentication) — ma’lum qilingan foydalanuvchi, jarayon yoki qurilmaning haqiqiy ekanligini tekshirish muolajasi. Bu tekshirish foydalanuvchi (jarayon yoki qurilma) haqiqatan aynan o’zi ekanligiga ishonch xosil qilishiga imkon beradi. Autentifikatsiya o’tqazishda tekshiruvchi taraf tekshiriluvchi tarafning xaqiqiy ekanligiga ishonch hosil qilishi bilan bir qatorda tekshiriluvchi taraf ham axborot almashinuv jarayonida faol qatnashadi. Odatda foydalanuvchi tizimga o’z xususidagi noyob, boshqalarga ma’lum bo’lmagan axborotni (masalan, parol yoki sertifikat) kiritishi orqali identifikatsiyani tasdiqlaydi.
Identifikatsiya va autentifikatsiya sub’ektlarning (foydalanuvchilarning) haqiqiy ekanligini aniqlash va tekshirishning o’zaro bog’langan jarayonidir. Muayyan foydalanuvchi yoki jarayonning tizim resurslaridan foydalanishiga tizimning ruxsati aynan shularga bog’liq. Sub’ektni identifikatsiyalash va autentifikatsiyalashdan so’ng uni avtorizatsiyalash boshlanadi - Identifikatsiya va autentifikatsiya sub’ektlarning (foydalanuvchilarning) haqiqiy ekanligini aniqlash va tekshirishning o’zaro bog’langan jarayonidir. Muayyan foydalanuvchi yoki jarayonning tizim resurslaridan foydalanishiga tizimning ruxsati aynan shularga bog’liq. Sub’ektni identifikatsiyalash va autentifikatsiyalashdan so’ng uni avtorizatsiyalash boshlanadi
|
| |
