TADQIQOT NATIJALARI
Bioelektrik signallar juda past amplitudali va past chastotali elektr signallari bo‘lib, ularni biologik mavjudotlardan, masalan, odamlardan o‘lchash mumkin. Bioelektrik signallar murakkab o‘z-o‘boshqarish tizimidan hosil bo‘va ularni hujayra yoki organ bo‘ylab elektr potentsialidagi o‘zgarishlar orqali o‘lchash mumkin. Bizni qiziqtirgan bioelektrik signallar, xususan, elektrokardiogramma (EKG) va elektroensefalogramma (EEG). EKG yurakning ion potentsialining elektr ko‘rinishini o‘lchaydi, EEG esa miyaning bosh terisi bo‘ylab qo‘zg‘atilgan elektr faolligini o‘lchaydi. EKG va EEG noinvaziv usulda standart uskunalar yordamida qayd etiladi. Bir nechta fanlarning tadqiqotchilari EKG va EEGni tahlil qilishda odamning yuqori darajadagi xususiyatlarini tushunishga qiziqish bildirishdi [3].
EEG, EKG, EOG va EMG teriga biriktirilgan ikkita elektrod orasidagi farqni qayd qiluvchi differentsial kuchaytirgich bilan o‘lchanadi . Biroq, terining galvanik reaktsiyasi elektr qarshiligini o‘lchaydi va MEG miyaning elektr toki (elektroensefalogramma) tomonidan induktsiya qilingan magnit maydonni o‘lchaydi.
Yangi sensor texnologiyasidan foydalangan holda elektr maydonlarini masofadan o‘lchash usullarini ishlab chiqish bilan, EEG va EKG kabi elektr biosignallari bilan bog‘liq tadqiqotlar rivojlandi. Buning natijasida teri bilan elektr aloqa qilmasdan o‘lchash mumkin bo‘lgan texnologiya yaratilmoqda. Masalan, tegmaslik kerak bo‘lgan bemorlarning, xususan,
206
SCIENCE AND INNOVATION
INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 8
UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337
jiddiy kuyishlar bilan og‘rigan bemorlarning miya to‘lqinlari va yurak urishini masofadan kuzatish uchun qo‘llanilishi mumkin. Bundan tashqari elektr toklari va to‘qimalar bo‘ylab elektr qarshiligining o‘zgarishi ham o‘simliklardan o‘lchanishi mumkin.
MUHOKAMA
Kardiogrammalarni tahlil qilish uchun kompyuter tizimining apparati quyidagi asosiy qurilmalarni o‘z ichiga oladi (1-rasm) [4]:
biometrik signalni qabul qilish moslamalari - bevosita bemorning tanasiga o‘rnatiladigan va maxsus shakldagi o‘tkazgichlar bo‘lgan sensorlar;
biokuchaytirgich signallarni analog-raqamli konvertorning ishlashi uchun zarur bo‘lgan ±1 V, ±5 V, ±10 V tartibli darajaga oshirish uchun mo‘ljallangan;
analog-raqamli konvertor (ADC) kirish analog signallarini kompyuterga kiritish va keyinchalik qayta ishlash uchun raqamli shaklga aylantiradi;
periferik qurilmalar to‘plamiga ega shaxsiy kompyuter va EKG tahlilining maxsus
dasturi.
organizmning mavjud ogohlantirishlarga reaktsiyasini o‘rganish uchun bemorga yorug‘lik, tovush, elektr va boshqa signallar bilan ta‘sir qilish uchun ishlatiladigan stimulyatorlar.
|
