Buxoro davlat universiteti

Semantik tahlil jarayonida biz programmada ishlatilgan nom va tasvirlashlar qoidalarga ishlatishi yoki mos kelmasligini aniqlaymiz .

Masalan , var a,b:real; yozuvi a va b o’zgaruvchilar, tipi haqiqiy , yoki m-konstanta, ‘+’ – qo’shish amali va u haqiqiy elementlarini qo’shishda ishlatilayotganini bildirishi kerak.Tahlil bosqichlari bilan bog’liq ularga mos xatolar turi ham mavjud. Shuning uchun leksik ,sintaksik va semantik xatolarni ajratadi.Leksik xatolar alfavit simvollaridan leksimalarni hosil qilishda qoidalarni buzilganligi bilan bog’liq. Masalan , const o’rniga cons yoki idintifikator 2AB shaklida yozilsa leksik xatoga yol qo’yilgan bo’ladi.

Sintaksik xatolar tilning sintaksik qoidalarini noto’g’ri ishlatilishi bilan xarakterlanadi. Masalan ,const n=5 ; var x,y:real; tasvirlash mavjud bo’lsin . Operatorlar n:=n+1; 22:=x+y; tilning qoidalariga javob bermaydi va translyator sintaksik xatolar haqida ma’lumot beradi.Semantik xatolar obekt xususiyatini aniqlash mumkin bo’lmagan hollarda yoki obekt xususiyati obektni ishlatish jarayoniga qarshidir. Masalan , obekt tasvirlanmagan yoki tasvirlangan, ammo ishlatilishi noto’g’ri.Xatolarning yana bir turi – bu hisoblash jarayonidagi, yani programma ishlatayotgan paytdagi xatolardir . bularni fatal xatolar deymiz. Masalan “nolga bo’lish” , massiv o’lchovlaridan chiqib ketish, stek to’lishi kvadrat ildiz ustida manfiy ifodani paydo bo’lishi va hokozolar.

Translyasiyalash texnikasida yana bir muhim masala-bu hisoblashlarni optimallshtirishdir. Foydalanuvchi asosan xotira qurilma va protsessor vaqtini ishlatadi. Ana shu resurslarni optimallshtirsak bitta emas bir nechta programmalarni qo’llash va ularga tejalgan resurslarni ishlatish sharoiti paydo bo’ladi. Umuman olganda xotira va vaqt asosan optimizatsiya qilinadi. Bu ikki komponentani optimallshtirish bir-biriga ziddiyat ko’rsatadi . Programmani optimallshtirish jarayonida quyudagi usullar ishlatiladi:

- Bazi bir amallarni translyatsiya paytida ijro etish ;

- Sikl, prosedurani chaqirish, indeksatsiyalash kabi amallarni asoslangan variantini ishlatish;

- Maxsus registrlardan foydalanish ;