vaqt bo’yicha kogerentlik
deyiladi.
To’lqin sirtining turli nuqtalaridagi tebranishlar fazalarining farqi o’zgarmas bo’lishidan
iborat muvofiqlashish
fazoviy kogerentlik
deyiladi.
Kogerentlik
Faqat manbasi bitta bo’lgan to’lqinlargina
kogerent bo’la oladi. Boshqa holatlarda
bunday to’lqinlar kogerent bo’lmaydi.
Kogerentlik sharti
Fazoda kogerent
to’lqinlarning qo’shilishi natijasida
energiyaning qayta taqsimlanishi
yuzaga
keladi. Bu hodisaga yorug’likning
interferensiyasi deyiladi (lot. inter -
o
ʻ
zaro
va ferens — ko
ʻ
tarish, urilish).
Interferensiya
Bir xil chastotali qat’iy garmonik tebranishlar hamma vaqt o’zaro tamomila
kogerent bo’ladi, chunki ular uzilmasdan davom etganligi tufayli, ularning
fazalar farqi uzoq vaqt davomida o’zgarmasdan turadi. Shuning uchun bunday
tebranishlar qo’shilganda hamma vaqt interferensiya kuzatiladi.
Amplitudalari teng va teng bo’lmagan to’lqinlar superpozitsiyasida to’lqinlar
amplitudalari orasidagi munosabat interferension manzara sifatiga muhim ta’sir
ko’rsatadi.
Amplitudalar teng bo’lgan holda interferension manzaradagi yoritilganlik
maksimumlari nolgacha pasayadigan yoritilganlikli sohalar bilan
navbatlashadi.
Gyugens prinsipi
To’lqin harakati yetib borgan
har bir nuqta ikkilamchi
to’lqinlar manbaiga aylanadi,
bu to’lqinlarni o’rab oluvchi
egri chiziq keyingi momentdagi
to’lqinlar fronti holatini
belgilaydi.
| 