. Dasturlanadigan mantiqiy kontrollerlar (DMK) ning tasnifi.
Reja:
Ko‘p funksionalli kontrollerlar. DMK funksional tarkibi.
Qo‘shimcha bloklar. DMK kirishlari – chikishlari
DMK qo‘llanilishi chegaralanishi va haqiqiy vaqt rejimi. (4s)
Sanoat dastrulanadigan mantiqiy kontrollerlar (PLK) – lokal va tarqoq TJ ABTlarida ishlash uchun va mikroprotsessor bazasida yaratilgan maxsus boshqaruvchi EHM bo‘lib, ma’lumotlarni qabul qilish, saqlash, ishlov berish va boshqarish qomandalarini ishlab chiqishga mo‘ljallangan avtomatlashtirishning texnik vositalaridir.
Ular dastlab 1960 yillar oxirlarida AQSH avtomobil sanoatida texnikaning uch yo‘nalishi fo‘shilishi natijasida paydo bo‘ldi:
– rele-kontaktli va kontaktsiz elektroavtomatiki (PLK asosi);
– siklli dasturli boshqarish (PLK boshqarish prinsipi );
– mikroprotsessor texnikasi ( PLK elementlar bazasi).
Hozirgi paytda PLK ishlab chiqish va tadbiq etish bilan dunyoning o‘ndan ortiq etakchi firmalari: Siemens (29 %), Rockwell Automation (16 %), Mitsubishi (12 %), Schneider (9 %), Omron (8,5 %), Funuc (3, 5 %), Koyo Electronics, Marpos, Festo, AVV, Bosch va boshqalar shug‘ullanishadi.
PLK sinflanishi Dasturiy-texnik komplekslar asosiy komponentlari
Dasturiy-texnik komplekslar (PTK) asosini tashkil etuvchi barcha universal mikroprotsessorli PLKlar sinflarga bo‘linadilar. Ularning har biri boshqariladigan ob’ekt haqida oladigan va ishlov beriladigan ma’lumotlar xajmiga mos va aniqlangan bajaradigan funksiyalar naboriga hisoblangan.
Hozirgi paytda sanoatda ikki turdagi lokal kontrollerlar qo‘llanilmoqda: ichiga qurilgan (vstraivaemыy) va avtonom.
Kurilma ichiga qurilgan va uning ajralmas qismi bo‘lgan kontroller sonli dasturli boshqariladigan dastgohlar (CHPU), zamonaviy intellektual analitik asboblar avtomashina va boshqa jixozlarni boshqarishi mumkin. Maxsus qobiqsiz ramada chiqariladi, chunki qurilmaning umumiy korpusiga montaj qilinadi.
Avtonomli unchalik katta bo‘lmagan izolatsiyalangan texnologik ob’ektni nazorat va boshqarish funksiyasini amalga oshiradi, masalan rayon kotelini, elektr podstansiyani. Avtonomli kontrollerlarturli atrof-muxit sharoitlariga hisoblangan himoya korpuslarida joylashtiriladi.
Ularning barchasi “nuqta-nuqta” rejimidaboshqa apparaturalar va tarsoq orqali ularni boshqa avtomatlashtirish vositalari bilan bog‘lovchi interfeyslarga birlashtirish uchun portlarga ega. Bunday kontrollerga ko‘pincha operator maxsus paneli ulanadi yoki ichiga kiritiladi.
Lokal kontrollerlar katta emas yoki o‘rtacha hisoblash kuvvatga ega, ular kirish/chiqishlari soni bir necha o‘n dan bir necha yuzgacha etadi. Ular oddiy tipli funksiyalarni o‘lchov ma’lumotlariga ishlov berish, bloklash, rotslash va dasturiy-mantiqiy boshqarish bajaradi.
Kontrollerlar tarmoqli komplekslari
Tarmoqli dasturiy-texnik komplekslar (PTK) sanoatni barcha sohalari ishlab chiqarish jarayonlarini boshqarish uchun qo‘llaniladi. Bunday PTKlar minimal tarkibi qo‘yidagi komponentlar bo‘lishini ko‘zda tutadi:
• kontrollerlar to‘plami (nabor);
• operatorlar bir necha displeyli ishchi stansiyalari;
• tizimli (promыshlennaya) tarmoq, kontrollerlarni o‘zarobog‘lovchi va kontrollerlarni ishchi stansiyalar bilan birlashtiruvchi.
Tarmoq kompleksi har bir kontrollerlari ko‘pincha bir biridan farqlanadigan tezlik bo‘yicha, xotirasi xajmi bo‘yicha, kirish/chiqish kanallari soni bo‘yicha, turli atrof muxit shartlari bo‘yicha, turli USO mavjudligi bo‘yicha qator modifikatsiyaga ega. Bu tarmoq komplekslarini turli texnologik ob’ektlar uchun qo‘llanilishini engillashtiradi, avtomatalshtirilgan ob’ekt elementlari uchun kontrllerlar va turli nazorat va boshqarish funksiyalarini tanlash imkonini beradi.
Tarmoq kompleksi kontrollerlari bajaradigan funksiyasi (o‘lchash, nazorat, hisob, rostlash va bloklash) murakkabligi bo‘yicha ham avtomatlashtiriladigan ob’ekt hajmi bo‘yicha (ming kirish/chiqish) ham yuqori chegaralarga ega
Tarmoq kompleksi kontrollerlari mashinasozlik zavodlari sexlarida, oziq ovqat sanoati korxonalrida, neftni qayta ishlash agregatlarida, neftkimyo va kimyo ishlab chiqarishida qo‘llaniladi. Telemexanik tarmoq komplekslari gaz va neft kuvurlarida, elektr tarmoqlarida, transport tizimlarida boshqarish uchun qo‘llaniladi.
Kichik masshtabli tarqoq boshqarish tizimi uchun DMK (PLK)
Mikroprotsessorli PTKlarning bu sinfi ko‘pincha tarmoq komplekslari kontrollerlaridan quvvat va bajaradigan funksiyalari murakkabligi bilan ustunlikka ega, lekin avtomatalshtiriladigan ishlab chiqarish xajmi bo‘yicha bir necha cheklanganlikka (bir necha min kirish/chiqish) va amalga oshiriladigan funksiyasi to‘plamiga ega
Oldingi sinfdan asosiy farqi kontrollerlar modifikatsiyasini tur xilligi, kirish/chiqish bloklari, markaziy protsessori kuvvati kattaligi, rivojlangan va eguluvchan tarmoq strukturasi.
To‘liq masshtabli tarqioq TJ ABT uchun DMK (PLK)
Bu imkoniyati va ishlab chiqarishni qamrab olishi bo‘yicha ishlab chiqarishda bajaradigan funksiyalari bo‘yicha ham, avtomatlashtiriladigan ishlab chiqarish xajmi bo‘yicha ham chegaraga ega emas eng kuvvatli kontrollerlar vositalaridir. Birta shunday tizim yirik masshtabli korxonani ishlab chiqarishini avtomatalshtirishda qo‘llanilishi mumkin.
PTK qo‘shimcha qo‘yidagi bir necha xususiyatlarga ega:
– Rivojlangan ko‘p darajali tarmoq tizimini mavjudligi, uch darajani: ma’lumotlar, tizim va dala ko‘zda tutuvchi mavjudligi;
• korxona korporativ tarmoqiga chiqish, biznes jarayonlarini boshqarish tizimi, Internet golbal tizimi, shuningdek intellektual asboblar darajasi;
– Qo‘llanilayotgan bir qator kontrollerlarni keng modellari, kirish/chiqishlar soni, tezligi, turli turdagi xotira hajmi, zaxiralash imkoniyatlari bo‘yicha, analog va diskret signallarni barcha ko‘rinishlari uchun kiritilgan va uoqdashtirilgan intellektual kirish/chiqish bloklari mavjudligi;
– Operatorlar va ishchi stansiyalar keng diapazoni;
– Tarkibiga qo‘yidagi kiruvchilar mavjud kuchli zamonaviy dasturiy ta’minot:
A) boshqarish tizimli operatorlar inson-mashina interfeysi;
b) rostlash va boshqarish vazifalarini echish uchun texnologik tilli tipli dasturli modullar xajmli bibliotekalar to‘plami ;
v) ayrim agregatlarni boshqarish tipli funksiyalari, ishlab chiqarish uchastkalrini dispetcherli boshqarish, texnik hisob va ishlab chiqarishni to‘liq loyihalashni amlag oshiruvchi universal amaliy dasturlar paketlari;
g) avtomatlashtirish tizimini ishlab chiqish uchun konstruktorli dokumentlar aylanishi va loyixalashni avtomatlashtirish tizimi.
Modulli DMK (PLK) Funksional konstruktiv sxemasi
Konstruktiv bajarilishi bo‘yicha seriyali ishlab chiqarilayotgan kontrollerlar monoblokli va modulli kontrollerlarga bo‘linadi.
Monoblokli kontrollerda yagona kontruksiyada barcha asosiy qismlar: markaziy protsessor, xotira, kirish/chiqish qurilmasi boshqarish va dasturlash pulti, ta’minot bloki o‘rnatilgan.
PLK funksional-konstruktiv sxemasini kontrollera SIMATIC S7-300 firmы Siemens (ris. 9.1). misolida ko‘ramiz.
Ris. 9.1. Konstruksiya modulnogo PLK
Profil PR reykada PLK joylashadi: markaziy modul MM (SM), undan o‘ngda shina birlashtirgichlar (SHS) yordamida 8tagacha periferiya modullari
(PM), chapda – tashqi ta’minot manbai (VIP) . Ulanish moduli (MP) kerak bo‘lganda maxsus kabellar bilan 3ta kengaytirish PRni ulashi mumkin (takim obrazom, maksimalnoe kolichestvo PM mojet dostigat tridsati dvux). Barcha modullar PRga engil urnatiladi va vintlar bilan qayd etiladi. PLK ichki shinasiSHS yordamida shakllantiriladi. Frontal klemmalar bloki borligi boshqarish ob’ekti periferiya qurilmalarini (kirish/chiqish) ulashni engillashtiradi va kerak bo‘lganda PMni almashtiradi. Asoiy periferiya modullari sifatida (OPM) PLKda xamma vaqt kirish/chiqishni diskret va analog signal modullari ishtirok etadi. YOrdamchi periferiya modullari (VPM) sifatida PLK turli modellarida turli xil funksional (FM) va kommunikatsiya moduli (KM) qo‘llaniladi.
|
