|
Dayaniqli inkişaf və stirpat çƏRÇİVƏSİ1 uot: 330. 341: 316. 4; 330. 35: 316. 4
|
| bet | 1/11 | | Sana | 17.03.2022 | | Hajmi | 58.9 Kb. | | #18771 | | Turi | Xülasə |
Bog'liq DayanqlinkafvSTIRPATrivsi M H Y
DAYANIQLI İNKIŞAF VƏ STİRPAT ÇƏRÇİVƏSİ1
UOT: 330.341:316.4; 330.35:316.4
C.Mikayılov
Sosial İqtisadi Tədqiqatlar Mərkəzi, Qafqaz Universiteti/Bakı, Azərbaycan
F.Həsənov
Sosial İqtisadi Tədqiqatlar Mərkəzi, Qafqaz Universiteti/Bakı, Azərbaycan
S.Yusifov
Dövlət və Bələdiyyə İdarəçiliyinin Tədqiqatları Mərkəzi, Qafqaz Universiteti/Bakı, Azərbaycan
XÜLASƏ
Məqalədə dayanıqlı inkişaf konsepsiyası və onun mühüm elementərindən biri olan ətraf mühitin mühafizəsinin digər iki elementdən, iqtisadi böyümə və sosial amillərdən asılılığını ifadə edən IPAT, ImPACT və STIRPAT adlı modelləşdirmə konsepsiyalarından bəhs edilir. Qeyd edilir ki, IPAT və ImPACT kimi konsepsiyalar etraf mühitin çirkləndirilməsi səviyyəsinin rifah, əhali və texnologiya kimi amillərdən asılılıgını deterministik araşdırdıgından emirik tədqiqatlarda o qədər də geniş tətbiq dairəsi tapmamışdır. Bu çatışmazlığı aradan qaldırmaq üçün qeyd edilən bu iki konsepsiya bazasında Dietz və Rosa tərəfindən baxılan asılılıqıarı stoxastik və qeyri proporsional tədqiq etməyə imkan verən STIRPAT konsepsiyası inkişaf etdirilmişdir. Daha sonra məqalədə STIRPAT modelləşdirmə çərçivəsində ekoloji elastiklik əmsallarının mahiyyətindən, istifadə edilə bilən asılı və izahedici göstəricilərdən bəhs edilir.
Açar sözlər: Dayanıqlı inkişaf, İPAT, İmPACT, STİRPAT, Ekoloji iz
SUSTAINABLE DEVELOPMENT AND STIRPAT FRAMEWORK
C.Mikayılov
Center for Socio-Economic Research, Qafqaz University/Baku, Azərbaijan
F.Həsənov
Center for Socio-Economic Research, Qafqaz University/Baku, Azərbaijan
S.Yusifov
Research Center for State and Municipal Administration, Qafqaz University/Baku, Azərbaijan
ABSTRACT
This study discusses the concept of sustainable development and İPAT, ImPACT and STIRPAT model frameworks wich relates environment protection - one of the important elements of sustainable development concept - with another elements of that concept – economic growth and social factors. It has been noted that deterministic nature of IPAT and ImPACT frameworks restricts their wide application in empirical studies in order to estimate relationships between environmental impacts, affluence, population and technology. To overcome the gaps of the IPAT and ImPACT models Dietz and Rosa developed STIRPAT model on the base of above mentioned models which enables to estimate both stochastic and nonproportional relationships. Study also explains the meaning of ecological elasticity coefficients in the STIRPAT framework and appropriate applicable exlplanatory and explained variables.
|
| |
