|
Elektr zanjirlarda o’zaro indukstiya hodisasi va uni ketma-ket va parallel zanjirlarda hisoblash
|
| bet | 3/6 | | Sana | 22.06.2024 | | Hajmi | 217,24 Kb. | | #265134 |
Bog'liq 16. Elektr zanjirlarda o’zaro indukstiya hodisasi va uni ketma-ket va parallel zanjirlarda hisoblash.Lentsning induksiya qonuni
Induksion tokning yunalishini aniqlash uchun E.X. Lenets juda ko`p tajribalar o`tkazgan va shu tajribalari asosida magnit qutbni g`altakka yaqinlashtirganda g`altakning magnitga yaqin ichida shu qutb bilan bir xil qutb hosil bo`lishini (4-a va b rasmlarda ko`rsatilgan), magnitning qutbini g`altakdan uzoqlashtirganda esa g`altakning magnitga yaqin ichida boshqa ismli ya`ni (qarama-qarshi) qutb hosil bo`lishini aniqladi. (4- v,g rasmlar). Bundan induksion tokning magnit maydonning harakatiga qarshilik qilishi ko`rinadi.
S N N S
N S S N
N N S S
a) b) v) g)
Lenets o`z tajribalarini umumlashtirib induksion tok yunalishini va uning sharafiga Lenets qonuni deb ataladi. Bu qonun ta`rifi: har doim induksion tokning magnit maydon induksiyasi tokning o`zini yuzaga keltigan magnit maydon induksiya oqimining o`zgarishiga qarama-qarshi ta`sir ko`rsatadi.
Bunga asosan, o`tkazgichda hosil bo`lgan induksion tokning yunalishi o`ng qo`l qoidasidan foydaanib aniqlaymiz.
Agar biz o`ng qo`limizni magnit maydonda magnit induksiya vektori kaftimizga kiradigan qilib, 900 ga kelgan bosh barmog`imiz esa o`tkazgichning harakat yunalishini kursatadigan qilib tutsak u holda yozilgan to`rtta barmog`imiz induksion tokning yunalishini ko`rsatdi.
Lens qonuni energiyaning saqlanish qonunidan foydalanib chiqarish ham mumkin. Buning uchun bir jinsli magnit maydonda unga tik ravishda l uzunlikdagi tokli o`tgazgich amper kuchi ta`sirida harakatlansin. 5-a rasmda ko`rsatilganidek.
dt
-
E -
+ FA
a) + a б) -
Bu yerda o`tkazgichning d h masofaga siljishi natijasida A=IdF ish bajardi. dF-o`tkazgich harakati tufayli kesib o`tilgan induksion oqimi (dF=Bldf). O`tkazgich qarshilikka ega bo`lganligi uchun Joul-Lenets issiqligi J2Rdt hosil bo`ladi.
Umumiy holda manbaning d t vaqtda bajargan ishi uchun energiyaning saqlanish qonuni quyidagilardan iborat:
|
| |
