|
-rasm. Magnitoelektr datchikli kontaktsiz-tranzistorli o't oldirish tizimi,
3.22-rasni
|
| bet | 2/3 | | Sana | 01.06.2024 | | Hajmi | 35,06 Kb. | | #258834 |
Bog'liq o\'t oldirish maruza3.21-rasm. Magnitoelektr datchikli kontaktsiz-tranzistorli o't oldirish tizimi,
3.22-rasni. Magnitoelektr datchik sxemasi:
I - magnit, 2 - stator, 3 - chulg'am.
3.23-rasm. Yuqori chastotali generator datchigining umumiy sxesmasi.
Kontaktsiz o't oldirish sistemalarida magnitoelektr datchiklardan tashqari yuqori chastotali generator, fotoelektr, yarim o'tkazgichli va boshqa turdagi datchiklar qo'llanishi mumkin. Yuqori chastotali generator datchiklarda (3.23-rasm) boshqarivchi signal yuqori chastotali kuchlanishni o'zgartirish yo'li bilan hosil qilinadi. Generator I ishlab chiqqan kuchlanish transformatorning birlamchi chulg'ami 2 ga uzatiladi. Transformatorning ikkilamchi chulg'ami 3 da hosil bo'ladigan klichlanish birlamchi va ikidlamchi chulg'am o'zaklari orasidagi havo
tirqishining magnut qarshiligiga bog'liq. Bu magnit qarshilik dvigatel silindrlar soniga teng teshiklarga ega bo'lgan po'lat rotor yordamida davriy ravishda o'zgartirilib turadi. Transformator o'zaklari orasiga rotor teshlklari to'g'ri kelganda, havo tirqishining magnit qarshiligi eng katta va aksincha, o'zaklar orasi rotor tanasi bilan berkitilganda eng kichik qiymatgaega bo'ladi. Transformatorning ikkilamchi chulg'amida hosil
bo'ladigan kuchianish ham shuniga mos ravistida o'zgaradi.
Fotoelektr datchik (3.24-rasm') ning umumiy ko'rinishda yorug’lik manbayi, darchalari silindrlar soniga teng bo'lgan aylanuvchi lappak va yorug’lik sezlivchi elementdan iborat bo'ladi. Uzgich-taqsimlagich valiga mahkamlangan lappak aylanganda yorug’lik manbayi I dan chiqqan nur lappak darchasidan o'tib, yorug’lik sezuvchi element 2 ga tushganda, unda o'zgaruvchan kuchianish hosil bo'ladi. Yorug’lik sezuvchi element sifatida fotodiod, fototranzistor yoki foto element ishlatilishi mumkin. Fotoelektr datchiklarning qo'llanilishi vibratsiyaga chidamli, uzoq muddat davonuda ishlovchi yorug’lik manbayiyo'qligi bilan cheklanadi. Oxirgi vaqtda, bu maqsadda, o'zidan yorug’lik chiqaruvchi diodlar ishlatilishi fotoelektr datchiklarni keng tatbiq qilish imkonini yaratmoqda.
Mikroelektronikanirig rivojlanishi tufayli kontaktsiz o't oldirish sistemtilarida Xoll effektiga asoslangan yarim o'tkazgichli datchiklar ishlatila boshlandi.
3.24-rasm. Fotoelektr datchikning umumiy sxemasi.
Rotor aylanib, darchalari doimiy magnit to'g'risiga kelganda, magnit kuch chiziqlari Xoll elementi 3 yuzini kesib o'tadi va uning chiqish elektrlarida EYUK hosil bo’ladi. Kuchaytirgich 4 da kuchaytirilgan va komparator 5 da kerakli shaklga keltirilgan signal, chiqish tranzistori 6 ning bazasiga uzatiladi va uni ochadi. Keyingi
daqiqada rotor 2. ning tishchasi doimiy magnit qutbi qarshisiga to'g'ri bo'ladi va magnit kuch chiziqlari yolini to'sadi, ya'ni ularni uzadi. Natijada, Xoll EYUK yo'qoladi va chiqish tranzistori 6 yopiladi. Datchik signaliga tok manbayi kuchlanishining oshib-kamayishi va temperatura o'zgarishi ta'sirini istisno qilish uchun sxemaga barqarorlik bloki 7 ulangan.
Energiya dvigatel silindrlariga mexanik usul bilan taqsimlanishi, o't olishni ilgarilatish burchagini mexanik rostlagichlarining no’qsonlari, tirsakli valdan taqsimlagich valigacha bo’lgan mexanik uzatmalar tufayll o't oldirish daqiqasini aniqlashdagi xatoliklar kontaktsiz o't oldirish sistemalarining asosiy kamchiliklari hisoblanadi.
|
| |
