Fan va innovatsiyalar

Download 7,46 Mb.
bet	14/93
Sana	12.02.2024
Hajmi	7,46 Mb.
	#154993

Bog'liq
Axborot texnalogiyalari
Neft va gazni qayta ishlash korxonalarining jihozlarini tamirlash va ularga texnik xizmat korsatish, 7-sinf NI va Lab Dildoraxon 2022, Mamayusupova Shaxzoda, 4.Sertifikatlastiriw sxemalarin úyreniw, 2-тема таза, REJA, 19-MAVZU, Ariza, шартнома lotin, Ш А Р Т Н О М А LOTIN, Oʻzbek tilshunosligi” kafedrasi “tasdiqlayman” Oʻquv ishlari boʻ-fayllar.org, “O`zbek adabiyoti tarixi”-www.hozir.org, O`zbekiston respublikasi-fayllar.org, Uyushgan gapning badiiy matnda qo llanishi mundarija Kirish I b

O'qituvchi: _____________ N.Xursanova (imzo) Axborot tizimi(AT) — axborotni saqlash, qidirish va qayta ishlash uchun moʻljallangan, axborotni taʼminlovchi va tarqatuvchi(ISO/IEC 2382:2015) hamda tegishli tashkiliy resurslar (inson, texnik, moliyaviy va boshqalar) tizimidir. AT axborotga ehtiyojmand odamlarni oʻz vaqtida toʻgʻri maʼlumot bilan taʼminlash[2], yaʼni maʼlum bir predmet doirasidagi aniq axborotga boʻlgan ehtiyojni qondirish, axborot tizimlarining faoliyat koʻrsatish natijasi esa axborot mahsulotlari — hujjatlar, axborot massivlari, maʼlumotlar bazalari va axborot xizmatlaridir Axborot tizimi tushunchasi Axborot tizimi tushunchasi kontestga qarab turlicha talqin qilinadi. Axborot tizimini yetarlicha keng tushunish uning ajralmas tarkibiy qismlari maʼlumotlar, apparat va dasturiy taʼminot, shuningdek, xodimlar va tashkiliy yordam ekanligini anglatadi. Axborot tizimini tor doirada tushunish uning tarkibini maʼlumotlar, dasturlar va texnik vositalar bilan cheklaydi. Ushbu komponentlarning integratsiyasi axborotni boshqarish jarayonlarini va oxirgi foydalanuvchilarning axborotni olish, oʻzgartirish va saqlashga qaratilgan maqsadli faoliyatini avtomatlashtirish imkonini beradi. Axborot tizimi(AT) axborotni yigʻish, qayta ishlash, saqlash va tarqatish uchun moʻljallangan rasmiy, ijtimoiy-texnik, tashkiliy tizimdir. Sotsial-texnik nuqtai nazardan, axborot tizimlari toʻrt komponentdan iborat. Bular: vazifa, odamlar, tuzilma (yoki rollar) va texnologiya[5]. Axborot tizimlarini maʼlumotlarni toʻplash, saqlash va qayta ishlash, maʼlumotlarni axborot bilan taʼminlash, bilimga hissa qoʻshish, shuningdek, qaror qabul qilishni osonlashtiradigan raqamli mahsulotlar komponentlarining integratsiyasi sifatida taʼriflash mumkin. Kompyuter axborot tizimi — axborotni qayta ishlovchi yoki sharhlovchi odamlar va kompyuterlardan tashkil topgan tizim. Bu atama baʼzan oddiygina dasturiy taʼminot oʻrnatilgan kompyuter tizimiga murojaat qilish uchun ham ishlatiladi. „Axborot tizimlari“ shuningdek, odamlar va tashkilotlar maʼlumotlarni toʻplash, filtrlash, qayta ishlash, yaratish va tarqatish uchun foydalanadigan maʼlumotlarga va kompyuter texnikasi hamda dasturiy taʼminotining qoʻshimcha tarmoqlariga tegishli tizimlar haqidagi akademik sohaviy tadqiqotdir. Asosiy eʼtibor aniq chegaraga ega boʻlgan axborot tizimiga, foydalanuvchilar, protsessorlar, saqlash, kirish, chiqish va yuqorida aytib oʻtilgan aloqa tarmoqlariga qaratiladi. Koʻpgina tashkilotlarda axborot tizimlari va maʼlumotlarni qayta ishlash uchun mas’ul boʻlgan boʻlim yoki funksional soha „axborot xizmatlari“ deb nomlanadi. Har qanday maxsus axborot tizimi operatsiyalarni, boshqaruvni va qaror qabul qilishni qoʻllab-quvvatlashga qaratilgan.Axborot tizimi — bu tashkilot foydalanadigan axborot-kommunikatsiya texnologiyalari(AKT), shuningdek, biznes jarayonlarini qoʻllab-quvvatlashda odamlarning ushbu texnologiya bilan oʻzaro munosabati hamdir. Baʼzi mualliflarning axborot tizimlari, kompyuter tizimlari va biznes jarayonlari haqidagi qarashlari farq qiladi. Axborot tizimlari odatda AKT komponentini oʻz ichiga olsa ham faqat AKT bilan bogʻliq boʻlmay, aksincha axborot texnologiyalaridan yakuniy foydalanishga qaratilgan. Axborot tizimlari, shuningdek, biznes jarayonlaridan ham farq qiladi. Axborot tizimlari biznes jarayonlarining bajarilishini nazorat qilishga yordam beradi. Alter axborot tizimini maxsus ish tizimi sifatida koʻrishning afzalliklari haqida bahs yuritgan. Ish tizimi — bu odamlar yoki mashinalar mijozlar uchun muayyan mahsulot yoki xizmatlarni ishlab chiqarish uchun resurslardan foydalangan holda jarayonlar va faoliyatlarni amalga oshiradigan tizim. Axborot tizimi — bu ish tizimi boʻlib, uning faoliyati axborotni olish, uzatish, saqlash, manipulyatsiya qilish va koʻrsatishga bagʻishlangan. Shunday qilib, axborot tizimlari bir tomondan maʼlumotlar tizimlari va boshqa tomondan faoliyat tizimlari bilan oʻzaro bogʻliqdir.[24] Axborot tizimi — bu maʼlumotlar ijtimoiy xotira shakli sifatida ifodalanadigan va qayta ishlanadigan aloqa tizimi shakli. Axborot tizimini, shuningdek, inson qarorlarini qabul qilish va harakatlarini qoʻllab-quvvatlaydigan yarim rasmiy til deb hisoblash mumkin. Axborot tizimlari tashkiliy informatikani oʻrganishning asosiy yoʻnalishi hisoblanadi Axborot tizimini yaratish uchun quyidagi olti komponent birlashishi kerak: Uskuna. Uskuna atamasi mashina va jihozlarni anglatadi. Zamonaviy axborot tizimida ushbu turkumga kompyuterning oʻzi va uning barcha yordamchi uskunalari kiradi. Yordamchi uskunalarga kirish va chiqish qurilmalari, saqlash qurilmalari va aloqa qurilmalari kiradi. Kompyuterdan oldingi axborot tizimlari apparat daftar kitoblari va siyohni oʻz ichiga olishi mumkin. Dasturiy taʼminot. Dasturiy taʼminot atamasi kompyuter dasturlari va ularni qoʻllab-quvvatlaydigan qoʻllanmalarni (agar mavjud boʻlsa) anglatadi. Kompyuter dasturlari ¬- bu mashina tomonidan oʻqiladigan koʻrsatmalar boʻlib, ular tizimning apparat qismlari ichidagi kontaktlarning zanglashini oldini olib, maʼlumotlardan foydali maʼlumotlarni ishlab chiqaradigan usullarda ishlaydi. Dasturlar odatda maʼlum bir kirish/chiqish muhitida, koʻpincha disk yoki lentada saqlanadi. Kompyuterdan oldingi axborot tizimlari uchun „dasturiy taʼminot“ uskunaning foydalanishga qanday tayyorlanishini (masalan, buxgalteriya kitobidagi ustun sarlavhalari) va ulardan foydalanish boʻyicha koʻrsatmalarni (kartalar katalogi uchun qoʻllanma) oʻz ichiga oladi. Maʼlumotlar. Maʼlumotlar tizimlar tomonidan foydali maʼlumotlarni ishlab chiqarish uchun foydalaniladigan faktlardir. Zamonaviy axborot tizimlarida maʼlumotlar odatda kompyuterga kerak boʻlgunga qadar diskda yoki lentada mashina oʻqiy oladigan shaklda saqlanadi. Kompyuterdan oldingi axborot tizimlarida maʼlumotlar odatda odam oʻqiy oladigan shaklda saqlanadi. Protseduralar. Protseduralar axborot tizimining ishlashini tartibga soluvchi siyosatdir. Odamlar. Har bir tizim foydali boʻlishi uchun odamlarga muhtoj. Koʻpincha tizimning eng koʻp eʼtibordan chetda qoladigan elementi odamlardir, ehtimol axborot tizimlarining muvaffaqiyati yoki muvaffaqiyatsizligiga eng koʻp taʼsir qiladigan komponent ham shu boʻlsa kerak. Bunga „nafaqat foydalanuvchilar, balki kompyuterlarni boshqaradigan va ularga xizmat koʻrsatuvchilar, maʼlumotlarni saqlaydiganlar va kompyuterlar tarmogʻini qoʻllab-quvvatlovchilar“ ham kiradi[29]. Internet. Internet maʼlumotlar va odamlarning kombinatsiyasi. (Bu komponent ishlash uchun zarur boʻlmasa ham). Maʼlumotlar apparat va odamlar oʻrtasidagi koʻprikdir. Bundan shuni anglash mumkinki, biz toʻplaydigan maʻlumotlar insonlarni jalb qilmagunga qadar faqat maʼlumot hisoblanadi. Insonni jalb qilgan har qanday maʼlumotlar axborotdir. Download 7,46 Mb.

Download 7,46 Mb.