Farg’ona politexnika instituti Yengil sanoat va to’qimachilik fakulteti

Qo‘yning ustidan jun qatlami butunlay qirqiladi, uni Runo deb ataydilar. Runoning tarkibidagi jun tolasining sifati har xil bo‘ladi. Shuning uchun runoni yaxshilab saralab, har xil qismi alohida dastlabki ishlovga beriladi. 1. Runoni saralash. 2. Nazorat saralash. 3. Titib yumshatish. 4. Yuvib tozalash. 5. Titib yumshatish. 6. Preslash. 3.9-rasm. Runo. Ingichka tolali junni yuvib tozalagandan keyin 35-45 % toza jun chiqadi. Dag’al jundan esa 55-75 % jun chiqadi. Jun tolasi asosan gazlama, trikotaj maxsulotlari ishglab chiqarish uchun foydalinadi. To’qimachilik sanoatida qo’llaniladigan asosiy birlamchi mahsulot tola hisoblanadi. Tolaning turlari ham juda xilma-xildir. Tolalarni o’rganishda qulaylik yaratish maqsadida olimlar tomonidan ularni tasniflash (klassifikatsiyalash) taklif qilingan.Tabiiy tolalarning deyarli barchasi qishloq xo’jaligi mahsulotlari bo’lib, har joyning o’z muhitiga moslashgan holda, tabiiy sharoitlarda dastlab yovvoyi holda paydo bo’lgan va keyinchalik madaniylashtirilib, keng miqyosda yetishtirila boshlangan.

Аpparat usulida yigirilgan ip ishlab chiqarishda yigirishda chiqindi sifatida ko’p miqdorda kalta va ifloslangan tolalarchiqadi. Bunday chiqindilarga: taroqli tarash tarandilari, karda tarash tarandilari,tayyorlash va yigirish sexlari spirindilari, pilik, pilta va yigirilgan ip uzuqlarikiradi. Bu chiqindilar kelib chiqishi, tozaligi, uzunligi va rangi bo’yicha turlicha.Chiqayotgan tarandilar apparat tizimida jun yoki Junga qo’shib ishlatiladi. Lekin ularning fizik- mexanik xususiyatlari talabga javob bermasligi mumkin. Yuqorida sanab o’tilgan chiqindilardan tashqari eski ipak lattalar, tikuv va pardozlashsexidan chiqadigan qiyqimlar ham ishlatiladi. Apparat iplarining xususiyatlarinioshirish uchun 20% gacha 3-o’tim dumaloq tarash dastgohi tarandilari qo’shiladi.Apparat tizimida yigirilgan ip olish quyidagicha amalga oshiriladi:1. Chiqindilarni aralashtirishga tayyorlash 2. Aralashma tayyorlash va moylash 3. Titish va aralashtirish. 4. Lobazda dam berish