Farg`ona viloyati Qo`shtepa tumani 38-umumiy o`rta ta`lim maktabti

“Mashinasozlik istiqbollari”

*O’zbekistondagi mashinasozlik tarmoqlari bilan tanishadilar va ularning rivojlanish istiqbollarini bilib oladilar

*O’zbekiston mashinasozligining o’ziga xos xususiyatlarini o’rganish orqali vatanparvarlik ruhini his etadilar

*Ma’lumotlarni tahlil qilish hamda guruhlarda hamkorlik malakalarini hamda o’z fikrini asoslab berish ko’nikmalarini rivojlantiradilar

O’quvchilar bilan salomlashish. O’quvchilar davomatini aniqlash, darsning maqsad va vazifalarini taqdim etish.

1. 
   Uy ishini nazorat qilish. 2-slayd O’qituvchi “Qishloq xo’jalik mashinasozligi” mavzusi yuzasidan berilgan uy vazifasini nazoratdan o’tkazadi. Buning uchun sinf o’quvchilari navbat bilan Vatanimizda ishlab chiqarilayotgan qishloq xo’jalik mashinalaridan 5 tasini nomini va qanday maqsadlarda foydalanishi to’g’risidagi ma’lumotlarni ishchi daftardan o’qib eshittiradilar.
   
2. 
   O’quv suhbati. 3-slayd O’tgan darsda o’rganilgan “Qishloq xo’jalik mashinasozligi” mavzusini mustahkamlash uchun o’qituvchi o’quvchilarni quyidagi savollarga javob berishga chorlaydi:
   

*Qishloq xo’jalik texnikalari qanday vazifalarni bajaradi?

*O’zbekistonda qishloq xo’jaligi mashinasozligining asosiy korxonalarini sanab o’ting.

*O’zbekistonning qaysi shaharlarida qishloq xo’jaligi texnikalari ishlab chiqariladi?

*Bog’dorchilik, uzumchilik va polizchilikda qo’llaniladigan texnikalar qayerda ishlab chiqariladi? Sizningcha, bu texnika vositalari qanday yumushlarni bajaradi?

*Irrigastiya nima? Bu soha mashinalari qayerda ishlab chiqariladi?

1. 
   Yangi mavzuga kirish. 4-slayd O’qituvchi klaster metodidan foydalanib “Siz mashinasozlikning qaysi tarmoqlarini bilasiz?” savolini sinf doskasiga yozadi va o’quvchilarni shu savol yuzasidan o’z fikrlarini bayon qilishga chorlaydi. O’quvchilarning javoblari sinf doskasiga ustun shaklida yoziladi.
   

2. 
   Yangi mavzu yuzasidan kichik ma’ruza. Barcha o’quvchilarning javoblari sinf doskasida yozib bo’lingach, o’qituvchi o’quvchilar aytib o’tmagan ma’lumotlar bilan doskadagi ro’yhatni to’ldiradi va “Mashinasozlik istiqbollari” mavzusi yuzasidan quyidagi reja asosida kichik ma’ruza qiladi:
   

R E J A

1. 
   Toshkent aviastiya ishlab chiqarish birlashmasi faoliyati
   
2. 
   Elektrotexnika sanoati va uning korxonalari
   
3. 
   Radioelektronika sanoati – istiqbolli sanoat
   
4. 
   Kimyo va neft-kimyo mashinasozligi
   
5. 
   Kommunal xo’jaligi mashinasozligi
   

O’qituvchi o’quvchilarni O’zbekiston mashinasozlik sanoatining kelajagiga sayohat qilishga taklif etadi va ularni individual ishlashga chorlaydi. Har bir o’quvchiga mashinasozlik istiqbollari haqidagi kartochkalardan biri tarqatiladi:

Kartochka №1 O’zbekiston mashinasozligida paxtachilik sohasida foydalaniladigan texnika turlari yetakchi o’rinni egallab boraveradi. G’o’zapoya maydalaydigan, ko’sak chuviydigan traktorlar ommalashib ketadi. Paxta teruvchi kombaynlar paxtani chanog’ida qoldirmay terish quvvatiga ega bo’ladi, ulardan yerga paxta deyarli to’kilmaydi. Paxta, chigitli paxta - gʻoʻzaning tola va chigitdan iborat asosiy mahsuloti. Paxta tozalash korxonasida P.ga dastlabki ishlov berish jarayonida chigitdan, avval, toʻqimachilik sanoatining ehtiyoji uchun asosiy mah-sulot - tola (uz. 20 mm dan uzun) Shuning uchun paxtaning navi va sifati buzilmaydi. Hovlilarda asfalt qilingan maydonlar kamayib, ularning o’rnida maysalar ekilgan gazonlar(beklar gilami) paydo bo’ladi. Oqibatda mahalliy sharoitimizda o’t o’ruvchi kichik kombaynlar ishlab chiqara boshlanadi. Tomorqalarda yer chopish mini-traktorlari, mevali va manzarali darahtlarga shakl beruvchi moslamalar ishlab chiqariladi. Qishloq aholisi texnikadan keng foydalana boshlagani uchun qo’l meqnatiga ehtiyoj kamayadi, odamlarning bo’sh vaqtlari dam olish va hordiq chiqarishga imkoniyatlar bo’ladi. Shunday bo’lishiga Bunday bo’lishi Odamlarning hozirgi ishonish qiyin mumkin emas turmush tarzi shunga olib keladi

Kartochka №3 Avtomobilsozlik - mustaqillik mevasidir. Mustaqillik - davlatning ichki va tashqi ishlarda boshqa davlatlarga qaram boʻlmay faoliyat koʻrsatishi. M. tamoyillariga rioya etish davlatlararo oʻzaro munosabatlarda yetakchi, hukmron qoidadir. Har bir davlatning mustaqilligini tan olish oʻzaro tinchtotuv yashashning prinsiplaridan biridir. U O’zbekiston mashinasozligining muhim tarmog’i bo’lib, avtomobillar, avtomobillar uchun ehtiyot qismlari, turli jihozlar ishlab chiqarishni o’z ichiga oladi. Avtomobilsozlikka oid barcha korxonalar “Uzavtomash” uyushmasiga qarashli bo’ladi. Tarmoqning yirik korxonasi hisoblangan Asakadagi “UZDEU” avtomobil zavodi milliylashadi. Korxona turli modeldagi, jumladan, 2 kishilik va sport rusumidagi avtomobillarni ishlab chiqarishga ixtisoslashadi. Hozirgi kunda Turkiya bilan hamkorlikdagi Samarqand avtobus zavodi shahar ichida harakatlanuvchi va elektr quvvatida ishlovchi ekologik kamzarar avtobuslar ishlab chiqaradi. Odamlarning ekologiyani toza saqlash to’g’risidagi bilimlari ortib, asosan shu elektrobuslardan foydalanadilar. Bizning milliy avtobuslarimiz Qozog’iston, Qirg’iziston, Tojikiston, Turmaniston shaharlarida xizmat ko’rsata boshlaydi. Samarqand - Samarqand viloyatidagi shahar. Viloyatning maʼmuriy, iqtisodiy va madaniy markazi (1938 yildan). 1925-30 yillarda Respublika poytaxti. Oʻzbekistonning jan.gʻarbida, Zarafshon vodiysining oʻrta qismida (Dargʻom va Siyob kanallari orasida) joylashgan. Tojikiston (toj. Тоҷикистон), Tojikiston Respublikasi (tojikcha. Ҷумҳурии Тоҷикистон) - Oʻrta Osiyoning janubi-sharqida joylashgan davlat. Maydoni 143.100 ming km². Aholisi 8,486,300 kishi (2014). Gʻarbiy va shimoli-gʻarbiy tomonidan Oʻzbekiston bilan, shimoliy tomonidan Qirgʻiziston, sharqiy tomonidan Xitoy bilan va janubiy tomonidan Afgʻoniston davlatlari bilan chegaradosh. Bu avtobuslarni eksport qilish orqali davlat byudjeti boyiydi. Shunday bo’lishiga Bunday bo’lishi Odamlarning hozirgi ishonish qiyin mumkin emas turmush tarzi shunga olib keladi

1. 
   Individual topshiriq. 6-slayd Kartochkadagi ma’lumotni mustaqil o’qib chiqing. Keyin kartochkaning quyi qismida berilgan 3 ta javobdan birini doiraga oling.
   
2. 
   Kichik guruhlarda ishlash. O’qituvchi sinf o’quvchilarini kichik guruhlarga birlashishga chorlaydi. Buning uchun mazmun jihatdan bir hil kartochkaga ega bo’lgan o’quvchilar bir guruhga birlashadilar.
   

*Mashg’ulot sizga yoqdimi? Nima uchun?

*Kartochkani o’qiganda nimani his etdingiz?

*Javobni tanlash qiyin bo’lmadimi?

*Guruhda javobni tanlashga nima yordam berdi?

*Mashinasozlikning qaysi tarmoqlarini bilib oldingiz?

*Sizningcha, nima uchun ular tarmoqlarga bo’linadi?

*Mashinasozlik sohasining kelajagi haqida o’ylash sizga yoqdimi?