Funksional va funksional boʻlmagan injiniring talablari




Download 46,18 Kb.
bet1/11
Sana24.05.2024
Hajmi46,18 Kb.
#252245
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
Funksional va funksional boʻlmagan injiniring talablari-fayllar.org


Funksional va funksional boʻlmagan injiniring talablari

Mustaqil ish
Bajardi:032-21 guruh talabasi Joʻraboyev Muzaffar

Mavzu: Funksional va funksional boʻlmagan injiniring talablari. Funksional va funksional bo‘lmagan talablar Injiniring jarayonlari talablari Talablarni aniqlab olish Talablarini tekshirish Talablarni o‘zgartirish


REJA:

  1. Funksional va funksional bo‘lmagan talablar


  2. Injiniring jarayonlari talablari


  3. Talablarni aniqlab olish


  4. Talablarini tekshirish


  5. Talablarni o‘zgartirish


Tayanch so’zlar:talab, domen, mahsulot talablari, prototip


Tizimga qo'yiladigan talablar - bu tizim taqdim etishi kerak bo'lgan xizmatlarning tavsifi va uning ishlashidagi cheklovlar. Ushbu talablar mijozlarning qurilmani boshqarish, buyurtma berish yoki ma'lumot topish kabi ma'lum bir maqsadga xizmat qiladigan tizimga bo'lgan ehtiyojlarini aks ettiradi. Ushbu xizmatlar va cheklovlarni aniqlash, tahlil qilish, hujjatlashtirish va tekshirish jarayoni talablar muhandisligi (RE) deb ataladi.

Talab atamasi dasturiy ta'minot sanoatida doimiy ravishda ishlatilmaydi. Ba'zi hollarda talab - bu tizim taqdim etishi kerak bo'lgan xizmatning yuqori darajadagi mavhum bayonoti yoki tizimdagi cheklov. Boshqa tomondan, bu tizim funktsiyasining batafsil, rasmiy ta'rifidir. Devis (Davis 1993) bu farqlar nima uchun mavjudligini tushuntiradi:
Agar kompaniya dasturiy ta'minotni ishlab chiqish bo'yicha yirik loyiha uchun shartnoma tuzmoqchi bo'lsa, u o'z ehtiyojlarini etarlicha mavhum tarzda belgilashi kerak, bu yechim oldindan ­belgilanmagan. Talablar shunday yozilishi kerakki, bir nechta pudratchilar shartnoma bo'yicha taklif qilishlari mumkin, ehtimol mijozning ehtiyojlarini qondirishning turli usullarini taklif qilishlari mumkin. Shartnoma tuzilgandan so'ng, pudratchi mijoz uchun tizim ta'rifini batafsilroq yozishi kerak, shunda mijoz dasturiy ta'minot nima qilishini tushunishi va tasdiqlashi mumkin. Ushbu hujjatlarning ikkalasi ham f tizimi uchun talablar hujjati deb atash mumkin .
Talablarni ishlab chiqish jarayonida yuzaga keladigan ba'zi muammolar tavsifning turli darajalari o'rtasida aniq ajrata olmaganlik ­natijasidir. Men foydalanuvchi talablari atamasini yuqori darajadagi mavhum talablarni va tizim talablarini tizim nima qilishi kerakligining batafsil tavsifini anglatish uchun ishlatib, ularni ajrataman. Foydalanuvchi talablari va tizim talablari ­quyidagicha belgilanishi mumkin:
  1. bu tizim foydalanuvchilariga tizim qanday xizmatlar ko'rsatishi kutilayotgani va u ishlashi kerak bo'lgan cheklovlarning tabiiy tildagi bayonotlari va diagrammalar . ­Foydalanuvchi talablari tizim xususiyatlarining keng ko'lamli bayonotlaridan tizim funksionalligining batafsil, aniq tavsiflarigacha farq qilishi mumkin.


  2. Tizim talablari - bu dasturiy ta'minot tizimining funktsiyalari, xizmatlari va operatsion cheklovlarining batafsil tavsifi. Tizim talablari hujjati ­(ba'zan funktsional spetsifikatsiya deb ataladi) nima amalga oshirilishi kerakligini aniq belgilashi kerak. Bu tizim xaridori va dasturiy ta'minot ishlab chiquvchilari o'rtasidagi shartnomaning bir qismi bo'lishi mumkin.


Tizim haqidagi ma'lumotlarni har xil turdagi o'quvchilarga etkazish uchun har xil turdagi talablar talab qilinadi. 4.1-rasmda foydalanuvchi va tizim talablari o'rtasidagi farq ko'rsatilgan. Ruhiy salomatlik bo'yicha bemorlarning ma'lumotlar ­tizimidan (Mentcare) olingan ushbu misol foydalanuvchi talabi qanday qilib bir nechta tizim talablariga kengaytirilishi mumkinligini ko'rsatadi. 4.1-rasmdan foydalanuvchi talabi anchagina ekanligini ko'rishingiz mumkin


Foydalanuvchi talablarining ta'rifi
  1. Mentcare tizimi har oy davomida har bir klinika tomonidan belgilangan dori-darmonlarning narxini ko'rsatuvchi boshqaruv hisobotlarini ishlab chiqishi kerak.


Tizim talablari spetsifikatsiyasi


    1. Har oyning oxirgi ish kunida retseptlangan dori vositalari, ularning narxi va retsept bo'yicha klinikalar to'g'risida xulosa tuziladi.


    2. Tizim hisobotni chop etish uchun oyning oxirgi ish kuni soat 17.30 dan keyin yaratadi.


    3. Har bir klinika uchun hisobot tuziladi va unda dori vositalarining alohida nomlari, retseptlarning umumiy soni, belgilangan dozalar soni va retseptlangan dori vositalarining umumiy qiymati ko'rsatiladi.


    4. Agar dorilar turli doza birliklarida (masalan, 10 mg, 20 mg va boshqalar) mavjud bo'lsa, har bir doza birligi uchun alohida hisobot tuziladi.


    5. Dori-darmon narxi to'g'risidagi hisobotlarga kirish boshqaruv ruxsatini nazorat qilish ro'yxatida ko'rsatilgan vakolatli foydalanuvchilar uchun cheklangan bo'lishi kerak.


Tizim talablari amalga oshirilishi kerak bo'lgan tizimning xizmatlari va funktsiyalari haqida aniqroq ma'lumot beradi .

Tafsilotlarning turli darajalarida talablarni yozishingiz kerak, chunki har xil turdagi o'quvchilar ularni turli yo'llar bilan ishlatishadi. 4.2-rasmda foydalanuvchi o'quvchilarining turlari va tizim talablari ko'rsatilgan. Foydalanuvchi talablarini o'qiydiganlar odatda ­tizim qanday amalga oshirilishi bilan bog'liq emas va tizimning batafsil imkoniyatlariga qiziqmaydigan menejerlar bo'lishi mumkin. Tizim talablarini o'qiydiganlar tizim nima qilishini aniqroq bilishlari kerak, chunki ular biznes jarayonlarini qanday qo'llab-quvvatlashi yoki tizimni amalga oshirishda ishtirok etishlari bilan bog'liq.

4.2 rasm. Har xil turdagi talablar spetsifikatsiyasining o'quvchilari


4.2-rasmda ko'rsatilgan har xil turdagi hujjatlarni o'qish moslamalari tizim manfaatdor tomonlariga misollardir. Foydalanuvchilar kabi, boshqa ko'plab odamlar tizimga qandaydir qiziqish uyg'otadi. Tizim manfaatdor tomonlariga tizimdan qandaydir tarzda ta'sir ko'rsatadigan va unga qonuniy manfaatdor bo'lgan har bir kishi kiradi. Manfaatdor tomonlar tizimning oxirgi foydalanuvchilaridan tortib menejerlar orqali tashqi manfaatdor tomonlargacha, masalan, tartibga soluvchilar.
  1. Ma'lumotlari tizimda qayd etilgan bemorlar va bu bemorlarning qarindoshlari.


  2. Bemorlarni baholash va davolash uchun mas'ul bo'lgan shifokorlar.


  3. Shifokorlar bilan maslahatlashishni muvofiqlashtiradigan va ba'zi muolajalarni o'tkazadigan hamshiralar.


  4. Bemorlarning uchrashuvlarini boshqaradigan tibbiy qabulxonalar.


  5. Tizimni o'rnatish va texnik xizmat ko'rsatish uchun mas'ul bo'lgan IT xodimlari.


  6. Tibbiy etika bo'yicha menejer, tizim ­bemorni parvarish qilish bo'yicha joriy axloqiy ko'rsatmalarga mos kelishini ta'minlashi kerak.


  7. Tizimdan boshqaruv ma'lumotlarini oladigan sog'liqni saqlash menejerlari.


  8. Tizim ma'lumotlarining saqlanishi va saqlanishi va yozuvlarni yuritish tartib-qoidalarining to'g'ri bajarilishini ta'minlash uchun mas'ul bo'lgan tibbiy yozuvlar xodimlari.


Talablar muhandisligi odatda dasturiy ta'minotni yaratish jarayonining birinchi bosqichi sifatida taqdim etiladi. Biroq, tizimni sotib olish yoki ishlab chiqish to'g'risida qaror qabul qilishdan oldin tizim talablari haqida ba'zi tushunchalarni ishlab chiqish kerak bo'lishi mumkin. Ushbu dastlabki bosqichdagi RE tizim nima qilishi mumkinligi va u berishi mumkin bo'lgan imtiyozlar haqida yuqori darajadagi ko'rinishni o'rnatadi. Keyinchalik ular ­tizimning texnik va moliyaviy jihatdan amalga oshirilishi yoki yo'qligini baholashga harakat qiladigan texnik-iqtisodiy asosda ko'rib chiqilishi mumkin. Ushbu tadqiqot natijalari rahbariyatga tizimni xarid qilish yoki rivojlantirishni davom ettirish yoki qilmaslik to'g'risida qaror qabul qilishga yordam beradi.


qilgan tezkor jarayonlardagi talablarning emas, balki talablarning "an'anaviy" ko'rinishini taqdim etaman. Ko'pgina ­yirik tizimlar uchun hali ham aniq identifikatsiya qilinadigan talablar muhandislik bosqichi mavjud. tizimni joriy etish boshlanadi. Natija tizimni ishlab chiqish shartnomasining bir qismi bo'lishi mumkin bo'lgan talablar hujjatidir. Albatta, talablarga keyingi o'zgartirishlar kiritiladi va foydalanuvchi talablari kengaytirilishi mumkin batafsilroq tizim talablari. Ba'zan tizim ishlab chiqilayotganda talablarni bir vaqtning o'zida aniqlashning tezkor yondashuvi tafsilotlarni qo'shish va foydalanuvchi talablarini takomillashtirish uchun ishlatilishi mumkin.
Dasturiy ta'minot tizimi talablari ko'pincha funktsional yoki funktsional bo'lmagan talablar sifatida tasniflanadi:
Funktsional talablar - bu tizim taqdim etishi kerak bo'lgan xizmatlar, tizim ma'lum ma'lumotlarga qanday munosabatda bo'lishi va tizim muayyan vaziyatlarda o'zini qanday tutishi kerakligi haqidagi bayonotlar. Ba'zi hollarda, funktsional ­talablar tizim nima qilmasligi kerakligini ham aniq ko'rsatishi mumkin.
Funktsional bo'lmagan talablar Bu tizim tomonidan taklif qilinadigan xizmatlar yoki funksiyalarga cheklovlardir. Ularga vaqt cheklovlari, ishlab chiqish ­jarayonidagi cheklovlar va standartlar tomonidan qo'yilgan cheklovlar kiradi. Funktsional bo'lmagan ­talablar ko'pincha tizimning individual xususiyatlari yoki xizmatlariga emas, balki butun tizimga nisbatan qo'llaniladi.
Aslida, har xil turdagi talablar o'rtasidagi farq ­bu aniq ta'riflar taklif qilganidek aniq emas. Xavfsizlik bilan bog'liq foydalanuvchi talabi, masalan, avtorizatsiya qilingan foydalanuvchilarga kirishni cheklovchi bayonot ­ishlamaydigan talab bo'lib ko'rinishi mumkin. Biroq, batafsilroq ishlab chiqilganda, ushbu talab aniq funktsional bo'lgan boshqa talablarni keltirib chiqarishi mumkin, masalan, tizimga foydalanuvchi autentifikatsiya vositalarini kiritish zarurati.
Bu shuni ko'rsatadiki, talablar mustaqil emas va bir talab ko'pincha boshqa talablarni keltirib chiqaradi yoki cheklaydi. Shunday qilib, tizim talablari faqat xizmatlar yoki tizimning talab qilinadigan xususiyatlarini ko'rsatmaydi; ular shuningdek, ushbu xizmatlar/xususiyatlar samarali yetkazib berilishini ta'minlash uchun zarur funksionallikni belgilaydi.

Download 46,18 Kb.
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Download 46,18 Kb.

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Funksional va funksional boʻlmagan injiniring talablari

Download 46,18 Kb.