|
Daryolarda muzlash hodisalarini kuzatish
Pdf ko'rish
|
| bet | 93/120 | | Sana | 08.02.2024 | | Hajmi | 46,03 Mb. | | #153044 |
Bog'liq 28. Gidrometriya. Xikmatov F8.3. Daryolarda muzlash hodisalarini kuzatish
D aryolar, k o i la r va suv om borlarida m uz qoplam ining shaklla-
nish m uddatlari va m uz qoplam i qalinligini kuzatish m aiu m o tlari
qisqa
m uddatli
prognozlashning
quyidagi
usullarini
ishlab
chiqarishga im kon beradi:
1) daryoda m uz parchalari oqim ining paydo b o 'lis h m uddatla-
rini prognozlash;
2) daryoda dastlabki m uz qoplam ining shakllanish m uddatla-
rini prognozlash;
3) suv om borlari va k o ila r d a m uzlashning boshlanish va m uz
qoplam ining shakllanish m uddatlarini prognozlash;
4) m uz qoplam ining qalinligini prognozlash.
Daryolar, k o i la r va boshqa suv havzalarida m uzlash hodisala
rini kuzatishda, a n iq ro g i m uzning qalinligini aniqlashda EJ1-47
ham da TP-58 tipidagi m uz burg'ulash asboblaridan foydalaniladi.
U lam ing birinchisini ishlatishda q o i kuchidan foydalanilsa,
ikkinchisi esa elektr tokida ishlaydigan m ehanizm yordam ida hara-
katga keltiriladi.
159
8 .2 - rasm . S u v n in g rangini aniqlash shkalasi.
Q o ‘yida har bir prognozlash turi ustida qisqacha to ‘xtalib
o ‘tam iz. D aryoda m uz parchalari oqim ining paydo b o ‘lishini
prognozlash quyidagi b o g ‘lanishlarga asoslanadi:
Z L = f ( t suv, h ) , 2 ( O mm = / ( 0 >
bu yerda: Z t_ - suv yuzasida m uz parchalari oqim ining hosil
b o ‘lishi uchun zarur b o ‘lgan o ‘rtacha kunlik m anfiy havo
haroratlari y ig ‘indisi; tsuv - suvning boshlang‘ich harorati;
suv yuzasida m uz parchalarining hosil b o iis h i uchun zarur b o ‘lgan
m inim al m anfiy haroratlar y ig'indisi; h - daryoning o ‘rtacha
chuqurligi.
D em ak, daryoda m uz parchalari oqim ining paydo b o ‘lishini
prognozlash uchun
daryoda
suvning b o shlang‘ich harorati,
daryoning chuqurligi,
m anfiy m inim al haroratlar y ig ‘indisi
haqidagi m a ’lum otlar zarur b o ia d i. Y uqorida keltirilgan b o g la -
nishlar asosida chizilgan va prognozlashga im kon beradigan gra-
fiklar 8.3 va 8.4-rasm larda keltirilgan.
Y uqorida qayd etilgan rasm larning birinchisi daryoda m uz
parchalari oqim ining hosil b o lis h in i o ‘rtacha kunlik m anfiy
haroratlar yig‘indisiga b o g ‘liq holda prognozlashga imkon bersa,
ikkinchisi esa m inim al m anfiy haroratlar y ig ‘indisiga b o g iiq holda
prognozlash im konini beradi.
160
|
| |
