Gruh talabsi Ro’zimov Umrbekning Elektro magnit maydon va to’lqinlar fanidan mustaqil ishi

972-21-gruh talabsi Axmedova Dilnozaning Elektro magnit maydon va to’lqinlar fanidan mustaqil ishi

Подзаголовок

Mavzu; Metal trupkalarda magnit maydon taqsimoti

Metal trupkalarda magnit maydon taqsimoti, trupkaning fiziksel ve kimyeviy xususiyatlariga bog'liq bo'ladi. Bu xususiyatlardan ba'zi turlari quyidagilar bo'lishi mumkin.Metallning kristall tuzilishi: Kristall tuzilishining moddiy xususiyatlari, metal trupkalarda magnit maydonining taqsimotiga o'z ta'sirini qilishi mumkin. Masalan, ferosiy tuzilishidagi fevralari qattiq tuzilganligi sababli, ular o'zida kuchli magnit maydon yaratadi.Atomlararo orasidagi aloqalar: Metal atomlari elektromagnit kuchli va juda ko'p elektronlarga ega bo'lgan elementlar hisoblanadi. Bu atomlarning o'rtasida aloqalar juda kuchli va uni magnitik holatga keltiradi. Shu sababli, metaller o'zida kuchli magnit maydon yaratishga qodir.Spinnli elektronlar: Metallarda, atomlarning aynan bir xil yuqori enerjali elektronlari yoki "spinnli elektronlar" mavjud. Bu elektronlar o'zaro magnit maydon taqsimoti o'rniga juda kuchli magnit maydon yaratishga qodir.Metallarda magnit maydon taqsimoti juda ko'p turlarda bo'lishi mumkin. Masalan, ba'zi metaller (masalan, fevralar) kuchli magnit maydon yaratishiga qodir, boshqalar esa juda kichik yoki hech qadar magnit maydon yaratmaydi. Bunday xususiyatlar, metal trupkalardagi atomlararo aloqalarga va spinnli elektronlarga bog'liq bo'lib, metalning tuzilishi va xossalari bilan ham bog'liq.

Magnit maydon — harakatlanayotgan elektr zaryadlarga va magnit momenpish jismlarga taʼsir qiladigan kuch maydoni. M. Faradey birinchi marta 1845-yilda fanga kiritgan. U elektr oʻzaro taʼsirlar ham, magnit oʻzaro taʼsirlar ham yagona moddiy maydon yordamida amalga oshadi, deb hisoblagan. Elektromagnit maydonning klassik nazariyasini J. Maksvell yaratgan (1873). Oʻzgaruvchi Magnit maydon oʻzgaruvchi elektr maydon bilan uzviy bogʻlangan. Magnit maydon harakatdagi elektrlangan jismlar, elektr tokli oʻtkazgichlar va magnitlangan jismlar atrofida hosil boʻladi (rayemga q.). Elektr toki hosil qiladigan Magnit maydon Bio— Savar — Laplas qonuniga, Magnit maydon ning elektr tokiga taʼsiri esa Amper qonuniga asosan aniqlanadi. Magnit maydon mikrodunyo hodisalarida, kosmik obʼyektlarda ham kuzatiladi. Mikrodunyo hodisalaridagi Magnit maydon, asosan, barcha zarralarning magnit momentga ega boʻlishligiga, harakatlanuvchi elektr zaryadiga Magnit maydon koʻrsatadigan taʼsirga bogʻliq. Bular esa moddalardagi paramagnetizm, diamagnetizm, ferromagnetizm, antiferromagnetizm, magnit rezonans, magnitooptika hodisalari, Faradey effekti kabi hodisalarni yuzaga keltiradi.

Harakatlanuvchi elektr zaryadi Magnit maydon da tekis aylanma (vint chizigʻi boʻyicha) harakat qiladi. Magnit maydonning ayrim joylarida elektr zaryadlarning harakat yoʻnalishi qarama-qarshisiga oʻzgarishi mumkin. Magnit maydonning bunday joylari magnit koʻzgular deyiladi. Magnit maydon taʼsirida atom ichidagi elektronlar qoʻshimcha harakat qiladi. Atomning nurlanishi Magnit maydon taʼsirida oʻzgaradi (qarang Zeyeman effekti). Jismda tarqaluvchi yorugʻlikning qutblanish tekisligi Magnit maydon taʼsirida maʼlum burchakka buriladi (Faradey effekti). Yer, Quyosh singari koʻpgina moddiy sistemalar Magnit maydon ga ega. Quyosh dogʻlari kuchli Magnit maydon bilan bogʻlangan. Quyoshdagi oʻzgarishlar natijasida Yer Magnit maydonning kuchli gʻalayonlanishi — magnit boʻronlari hosil buladi. Kosmosni oʻzlashtirish, yadrolarni sintez qilish, plazma fizikasi va boshqa sohalardagi fan va texnika masalalari Magnit maydon ni oʻrganish bilan bogʻliq. Magnit maydon, asosan, kucheiz (500 Gs), oʻrtacha (500 Gs dan 40 kGs gacha), kuchli (40 kGs dan 1 MGs gacha) va oʻta kuchli (1 MGs dan yuqori) xillarga boʻlinadi. Kuchsiz va oʻrtacha Magnit maydondan elektronika, elektrotexnika radiotexnikada, shuningdek, 500 Gs dan 40 kGs gacha boʻlgan Magnit maydondan zaryadli zarralar tezlatkichlari, Vilson kamerasi, pufakli kamera, mass-spektrometr kabi kurilmalarda foydalaniladi. Kuchli va oʻta kuchli Magnit maydon, asosan, qattiqjismlar fizikasida, ferromagnetizm va antiferromagnetizm xossalarini oʻrganishda, magnitogidrodinamik generator va boshqalarda ishlatiladi. 

Xulosa; Metallarda magnit maydon taqsimoti, trupkaning fiziksel va kimyeviy xususiyatlariga bog'liq bo'ladi. Metal trupkalar qattiq tuzilgan, kristall tuzilishiga ega va kuchli magnit maydon yaratishga qodir. Metallarda, atomlararo aloqalar va spinnli elektronlar mavjud, bu da magnit maydon taqsimoti uchun muhim faktorlar hisoblanadi. Metal trupkalaridagi magnit maydon taqsimoti xususiyatlari, metal turlariga va ularning kristall tuzilishi va kimyeviy xususiyatlariga bog'liq bo'ladi.