Guliston davlat universiteti Fakultet: Ishlab chiqarish texnologiyalari Yo’nalishi: Tabiiy tolalarini dastlabki ishlash texnologiyasi Guruh: 27-22 Fan: Konstruksion materiallar texnologiyasi Quymakorlik bilan olinadigan mahsulotlar

Download 6,39 Mb.
Sana	18.12.2023
Hajmi	6,39 Mb.
	#122082

Bog'liq
Quymakorlik [восстановлен]

TAQDIMOT ISHI

Guliston davlat universiteti Fakultet: Ishlab chiqarish texnologiyalari Yo’nalishi: Tabiiy tolalarini dastlabki ishlash texnologiyasi Guruh:27-22 Fan:Konstruksion materiallar texnologiyasi Quymakorlik bilan olinadigan mahsulotlar, quymakorlik texnologiyasi va quyma olishning maxsus usullari bilan tanishish

Bajardi: Quvondiqova Xumora
Odilova Shohista
Tekshirdi: Yangiboyev Ikrom
TAQDIMOT ISHI
Reja:

Mashinasozlik sanoatida quymalar ishlab chiqarishning o’rni va ahamiyati
Quymali qotishmalar
Qotishmalarni quyuvchanlik xususiyatlari
Shakllantiruvchi va o’zakli aralashmalar

Quymakorlik ishlab chiqarish-eng qadimiylardan hisoblanadi va hozirda sanoatni barcha tarmoqlari uchun tayyorlamalar olishni eng ko’p tarqalgan usulidir. Bu nisbatan oddiy va arzon jarayon bo’lib, hohlagan massa, o’lchamlari va murakkablikdagi mahsulotlarni deyarli barcha ma’lum metall va qotishmalardan olishda qo’llaniladi.
Ko’pchilik hollarda quyish katta o’lchamlardagi hamda murakkab konfiguratsiyali tayyorlamalarni tayyorlashda (Silindrlar bloki, porshenlar, gazli trubinalar ishchi g’ildiraklariva parraklari, dastgoh korpulari), boshqa usullarda olish (bolg’alash, shtamplash, payvandlash) qiyinchilik tug’dirishi yoki mumkin emasligida, yagona usul hisoblanadi.
Sanoatda quyishni turli usullari qo’llaniladi va ularni ikki guruhga bo’lish mumkin: quymani ajratib olishda buzilib ketadigan bir martali shakllarda (qumli shakllarga, qobiqli shakllarga, eruvchan modellarga, gazlashtirilgan modellarga va boshqalar) va ko’p martali shakllarda (kokilga, bosim ostida, markazdan qochma, uzluksiz quyish va boshqalar) quymalarni olish u yoki bu quyish usulini qo’llanilishini ishlab chiqarish hajmini, tayyorlamalar o’lchami, ishlatilayotgan metall turi,boshqalar bilan aniqlanadi.
Zamonaviy katta miqdordagi qotishmalar ishlatilib ulardan quyma olish uchun eng muhumlari va keng qo’llaniladigani bo’lib chuyanlar, pulat va rangli metallar qotishmalari hisoblanadilar. Eng ko’p tarqalgan quymali metallar bo’lib Kulrang chuyan hisoblanadi. CHunki u yaxshi quyuluvchan hususiyatlarga ega tanqis emas past narxga ega.
Rangli metallarni quymali qotishmalari ichidan qo’llaniladigan misli, alumeniy magenitli ruxli va tetanli qotishmali quymali qotishmali ularni mexanik va fizik kimyoviy xosalarga tegiskli bo’lgan katov turli alablar qo’yiladi.Ammo bulardan qayi nazar barcha quymali qotishmalar quyiluvchanlik.a
Asosiy quyuluvchanlik xususiyatlari- suyuqoquvchanlik kirishish, likvatsiyaga gazlarni qotishiga darzlar xosil moyilik va xokazalar .
Suyuq oquvchanlik- metal va qtishmalarni suyuq shakli qoidalari bo’ylab oqishi uni bo’shliqlarni to’ldirishi va quyma kon turlarini yaqol ifodaligi qobilyatidir suyuq oquvchanlik suyuq oquvchanlik metal tabiatiga fizik xosalariga kimyoviy tarkibiga kiristlanishi tempuraturali oralig’ga metalni quyish shaklli xolati xususiyatlariga bog’liqdir. Toza metallar eftitiklar xolida kiristallanishi oralig’iga ega bo’lmagan barcha qotishmalar tempuraturlar oralig’ida kiristalanadigan shu tizim qotishmalariga qarganda katta oquvchanlikka egadir bu qonuniyat erigan metalni to’ldiriladigan kanaldagi oqishni sharoitlarini bilan izohlanadi.tempuratura kiristalanadigan qotishmalardan tarmoqlanib kelgan dendiridlar xosil bo’ladi va ular erishni borishini sezilarli quyuqlantiradilar.
A
B
C
Kirishish - quyma qotishmalarini qattiqlanishi va sovishda hajmida va chiziqli o’lchamlarida kamayishidir. Kirishish jarayonlari quymalarda eritilgan metallni quyma shaklga quyishdan boshlab quymani to’liq soviganigacha qadar ro’y beradi. Kirishish kattaligiga, birinchi navbatda, metall tabiati, qotishmani kimyoviy tarkibi quyma shaklini xususiyatlari ta’sir ko’rsatadi.
Hajmiy kirishish - qotishmani quymag’shaklda sovishidagi hajmiy kamayishidir. Hajmiy kirishishni quymalarda kirishish bo’shliqlari va yoyilgan g’ovaklarni paydo bo’lishiga olib keladi. Kirishish bo’shliqlari- quyma joylarida joylashgan va oxirgi bo’lib qotadigan nisbatan yirik bo’shliqlardir. (5.2a-rasm). Kirishimli g’ovak-bu bo’shliqlarni bir joyda yig’ilishi bo’lib, quymani ayrim joylariga eritilgan metall kelmasligi natijasidagi kirishishdan iborat (5.2b-rasm).
Qotib qolgan qismini kirishishi quymani hali qotib qolmagan qismi hisobiga to’ldiriladi, unda metall balandligi asta-sekin (a-a,b-b balandliklari) qattiqlanish jarayoni tugaguncha pasayib boradi, uni tugallanishida yig’ilgan kirishimli bo’shliq 1 paydo bo’ladi.
Agardassuymada qalinligi bo’yicha turlicha qismlar bo’lsa, birinchi navbatda eng ingichka qismi qotadi. Unda hosil bo’lgan kirishimli bo’shliq qismdagi suyuq metall bilan to’ldiriladi. U sekinroq soviydi va unda kirishimli bo’shliq hosil bo’ladi.
Qumli shaklni tayyorlash uchun quyish texnologik jihozlariga ega bo’lish kerak, uni shaklda modelь izini olish uchun kerak bo’ladigan hamma texnologik moslamani o’z ichiga oluvchi qismini modelli komplekt (MK) deyiladi.
MK quyma modellaridan (yoki shakl tayyorlash uchun shablonlardan), quyish tizimini elementlaridan, bir yoki bir necha o’zakli qutilar, qurituvchi, modelli yoki modelosti plitalari va boshqa moslamalardan iborat.
Quyish modeli-bu quymani namunasi, nusxasi uni yordamida quyish shaklida quymani tashqi konfiguratsiyasiga mos keladigan iz olinadi. Modelь quymadan qotishmani kirishishini, mexanik ishlov berish quymi, quyma qiyaliklar va radiuslarni, belgili qismlarni hisobga oluvchi birmuncha oshirilgan o’lchamlari bilan farq qiladi.
Modellar ochilmaydigan, ochiladigan, olib qo’yiladigan belgili va boshqa qismli (shakillantirishni va modelni shakldan chiqarib olishni qulayligi uchun) bo’lishlari mumkin.
Modelь detal chizmasiga nisbatan talab etiladigan yuza sifatiga ega bo’lishi kerak bo’lgan yuzalarga mexanik ishlov berishdagi quyim 1 kattaligiga oshirilgan bo’lishi kerak. Quyim kattaligi quymani o’lchami va materiali, uni murakkablik darajasi, berilgan yuzani quyishdagi holati, ishlab chiqarish tasnifi va boshqa omillarga bog’liq bo’ladi va hisoblash orqali yoki tegishli ishlab chiqilgan jadvallardan tanlanadi.
Flying impression graphic design thank you for buying this template, we mainly engaged in various types of advertising graphic design.
Flying impression graphic design thank you for buying this template, we mainly engaged in various types of advertising graphic design.
Flying impression graphic design thank you for buying this template, we mainly engaged in various types of advertising graphic design.
QT konstruksiyasi, metall sarfi minimal bo’lishi, eritilgan metalni shaklda bir tekis harakatlanishi, o’ramlar bo’lmasligi va unga havo, kislotali plenka va shlak tushib qolmasligi uchun, oddiy bo’lishi kerak.
SHaklga metallni etkazish usuliga ko’ra QT quyidagilarga ajratiladi: gorizantalli-ular metalni yarimshakllarni ochilishi tekisliklari bo’yicha etkazadilar, sifonli, yarusli, vertikaltirqishli.
U quydagilardan iborat: 1-quyish kosasi, u metall oqimini shaklga zarbasini yumshoqlashtiradi; 2-kesilgan konus ko’rinishidagi ustun; 3-shlaklarni ushlab qolish uchun shlakushlagichlar; 4-shakl bo’shlig’iga metall uzatuvchi ta’minlagichlar.
Zamonaviy quyuvssexlarida shakillantiruvchi mashinalar yopiq konveyer atrofida joylashadi (5.14-rasm). Konveyer bir qator, transportyor 6 relesi bo’ylab harakatlanuvchi, aravachalardan iborat. Bo’sh opokalar chiqarib yuborish7 holatidan quyi 1 va yuqori 2 ni shakillantiruvchi mashinalarga uzatiladi. Quyi yarimshakllarni 180 ga aylantirib konveyerga uzatiladi, u erda ularga o’zaklar o’rnatiladi. Yuqori yarimshakllar 5 holatga o’tkaziladi va u erda shaklni yig’ish bajariladi.
O’zaklarni modelli komplektni ishlab chiqarishda loyihalanadigan, maxsus o’zakli qutilarda bajariladi.
O’zakli qutini ichki bo’shlig’i o’zak va o’zakli belgilar konfiguratsiyasiga mos keladi, ular yordamida u shaklga o’rnatiladi va mahkamlanadi. O’zakli qutilar ochilmaydigan va tayyor o’zakni chiqarib olishini osonlashtirish uchun ochiladigan bo’lishi mumkin.
Donalab ishlab chiqarishda o’zaklar qo’lda yog’ochli o’zakli qutilarda tayyorlanadi. Kattaseriyali va ommaviy ishlab chiqarishda o’zaklar metall qutilarda odatiy shakillantiruvi va maxsus o’zakli mashinalarda tayyorlanadi.
O’zaklarni tayyorlash jarayoni 3 ta ketma-ket bajariladigan operatsilardan iborat. Nam o’zakni shakllantirish, quritish, ishlov berish va bo’yash. Murakkab o’zaklarni bir-nechta alohida oddiy qismlardan tashkil etadi. Ular quritishdan so’ng turli hil sullarda elimlanadi yoki qotiriladi. Zamonaviy yirikssexlarda o’zaklar qumpurkovchi va qumotuvchi avtomatlardan iborat avtomatlashtirilgan chizqlarda tayyorlanadi, unda o’zaklarni tayyorlash bilan bir vaqtda ularni qizdirilgan metall qutilarda, sovuqqotuvchi qutilarda yoki SO2 ni purkash orqali quritish nazarda tutiladi.

Hulosa Quymakorlik hozirgi sanoatning barcha tarmoqlari uchun tayyorkammalar olishning eng keng tarqalgan usuli bo’lib kelmoqda Quymakorlik jaroyoni arzon va qulay hamyonbop bo’lib insonlar uchun yaxshi yordam berib kelyapi.

Download 6,39 Mb.