|
Guruh: 963-19 Bajardi
|
| bet | 4/7 | | Sana | 23.12.2023 | | Hajmi | 235,5 Kb. | | #127629 |
Bog'liq zeboMa'lumotlar turli.
Ma'lumotlar turli ko'rsatuvlariga (classification) asoslanib o'zgaruvchanligiga, xususiyatlariga va saqlash usullariga qarab turli xil bo'lishadi. Quyidagi ma'lumotlar turli ko'rsatuvlari ba'zi asosiy ma'lumotlar turlarini ta'minlayadi:
Sonlar (Numeric): Bu ma'lumotlar turida sonlar, ma'lumotlar o'zgaruvchanligi bo'yicha ifodalangan bo'ladi. Sonlar qat'iy (integer) yoki o'nlik (floating-point) bo'lishi mumkin. Misol uchun, shaxslar yoshi, to'lovlar miqdori, temperatura o'lchami sonlar turlariga misol bo'lishi mumkin.
Matnlar (Text): Matnlar, harflardan iborat ma'lumotlar turlarini ifodalaydi. Ular tarjima ma'lumotlar, fayl nomlari, ma'lumotlar bazasidagi qatorlar va boshqalar kabi matnlar bo'lishi mumkin.
Tarix (Date/Time): Tarix va vaqt ma'lumotlarini ifodalaydi. Ular yil, oy, kun, soat, minut, soniya o'zgaruvchanligiga ega bo'lishi mumkin. Bu tur ma'lumotlar, tadbirlar tarixi, buyurtmalar va turli tadbirlarni bajarish vaqtini ifodalayishi uchun foydalaniladi.
Categorial (Categorical): Bu ma'lumotlar turida bir nechta sifatli qiymatlar (categories) mavjud bo'ladi. Ular nominal (nominal) yoki tartiblangan (ordinal) bo'lishi mumkin. Nominal ma'lumotlar, xususiyatlarga misol sifatida jins, rang, kategoriya nomlari kabi qiymatlarni ifodalayishi uchun foydalaniladi. Tartiblangan ma'lumotlar esa qiymatlar orasida bir tartibni ifodalaydi, masalan, sifatlar orasida darajaga ega bo'lgan ma'lumotlar.
Boolean (Boolean): Boolean ma'lumotlar faqat ikkita qiymatni (True yoki False) qabul qiladi. Ular shartlarni, holatlarni yoki yo'qolishni ifodalash uchun foydalaniladi. Misol uchun, buyurtma qabul qilinganligi (True yoki False) boolean ma'lumot sifatiga misol bo'lishi mumkin.
G'oyalar (Images): G'oyalarni ifodalovchi ma'lumotlar turidir. Bu turda pixel qiymatlari orqali tasvir ma'lumotlari ifodalaydi. G'oyalarni o'rganish, tasvir tushunchalarini tahlil qilish va kompyuterli ko'rsatuvlar (computer vision) sohasida foydalanish uchun foydalaniladi.
Audio (Ovoz): Ovoz ma'lumotlarini ifodalaydi. Bu turda ovozni amplituda va vaqtni o'zgarishi orqali tasvirlaydi. Ovozni tahlil qilish, ovozni qayta ishlash (speech recognition) va boshqalar kabi ovozli ma'lumotlar bilan ishlash uchun foydalaniladi.
Bu ma'lumotlar turlari, turli sohalarda ma'lumotlarni tahlil qilish, model yaratish va ma'lumotlar bilan ishlash jarayonlarida foydalaniladi. Dasturlash, ma'lumotlar analizi, sun'iy intellekt (artificial intelligence), ma'lumotlar ombori (database) va boshqa sohalarda ma'lumotlar turini aniqlash va ushbu turdagi ma'lumotlarni samarali ishlash kritik muhimdir.
Ma'lumotlar bilan bog'liq turli jihatlar bo'yicha bir nechta batafsil ma'lumotlar:
Ma'lumotlarni tahlil qilish: Ma'lumotlarni tahlil qilish foydali ma'lumotlarni topish, xulosalar chiqarish va qaror qabul qilishni qo'llab-quvvatlash uchun ma'lumotlarni tekshirish, tozalash, o'zgartirish va modellashtirish jarayonini o'z ichiga oladi. U tavsiflovchi statistika, ma'lumotlarni qazib olish, mashinani o'rganish va statistik modellashtirish kabi turli usullarni o'z ichiga oladi.
Ma'lumotlarni vizualizatsiya qilish: Ma'lumotlarni vizualizatsiya qilish - bu ma'lumotlar va ma'lumotlarning grafik tasviri. Bu ma'lumotlar ichidagi naqshlarni, tendentsiyalarni va munosabatlarni vizual tarzda jozibali va intuitiv tarzda taqdim etish orqali tushunishga yordam beradi. Ma'lumotlarni vizualizatsiya qilish vositalari va usullari diagrammalar, grafiklar, xaritalar va interaktiv asboblar panelini o'z ichiga oladi.
Ma'lumotlarni oldindan qayta ishlash: Ma'lumotlarni oldindan qayta ishlash, tahlil qilish yoki modellashtirish uchun ishlatilishidan oldin xom ma'lumotlarni tozalash va o'zgartirishni anglatadi. U ma'lumotlarni tozalash (xatolar yoki nomuvofiqliklarni bartaraf etish), ma'lumotlarni integratsiyalash (bir nechta manbalardan olingan ma'lumotlarni birlashtirish), ma'lumotlarni o'zgartirish (ma'lumotlarni mos formatga aylantirish) va ma'lumotlarni qisqartirish (muhim ma'lumotlarni saqlab qolgan holda ma'lumotlar to'plami hajmini kamaytirish) kabi vazifalarni o'z ichiga oladi. .
Ma'lumotni qazib olish: Ma'lumotni qazib olish - bu katta ma'lumotlar to'plamidagi naqshlar, tendentsiyalar va munosabatlarni aniqlash jarayoni. U klasterlash (shunga o'xshash ma'lumotlar nuqtalarini guruhlash), tasniflash (yangi ma'lumotlar uchun sinf belgilarini bashorat qilish), assotsiatsiya qoidalarini qazib olish (elementlar orasidagi munosabatlarni topish) va anomaliyalarni aniqlash (noodatiy yoki g'ayritabiiy ma'lumotlar nuqtalarini aniqlash) kabi usullarni o'z ichiga oladi.
Mashinani o‘rganish: Mashinani o‘rganish - bu kompyuterlarga ma’lumotlardan o‘rganish va bashorat qilish yoki ma’lumotlar asosida qarorlar qabul qilish imkonini beruvchi algoritmlar va modellarni ishlab chiqishga qaratilgan sun’iy intellektning bir qismidir. Bu nazorat ostida o'rganish (yorliqli ma'lumotlarga ega o'qitish modellari), nazoratsiz o'rganish (yorliqlanmagan ma'lumotlarda naqshlarni topish) va mustahkamlovchi o'rganish (atrof-muhit bilan o'zaro ta'sir qilish orqali o'rganish) kabi vazifalarni o'z ichiga oladi.
Ma'lumotlarning maxfiyligi va xavfsizligi: Ma'lumotlarning maxfiyligi va xavfsizligi ma'lumotlar bilan ishlashda muhim ahamiyatga ega. Ular maxfiy ma'lumotlarni himoya qilishni, qoidalarga (masalan, GDPR yoki HIPAA) rioya qilishni ta'minlashni, kirishni boshqarishni, ma'lumotlarni shifrlashni, ma'lumotlarni xavfsiz saqlashni va ma'lumotlarni almashish va ulardan foydalanish protokollarini o'rnatishni o'z ichiga oladi.
Katta maʼlumotlar: Katta maʼlumotlar deganda maʼlumotlarni qayta ishlashning anʼanaviy usullari yordamida qayta ishlash va tahlil qilish qiyin boʻlgan katta va murakkab maʼlumotlar toʻplami tushuniladi. Katta ma'lumotlar hajmi, tezligi (ma'lumotlarni yaratish tezligi), xilma-xilligi (turli xil ma'lumotlar turlari va manbalari) va haqiqat (ma'lumotlarning noaniqligi yoki nomuvofiqligi) bilan tavsiflanadi. Taqsimlangan hisoblash, parallel ishlov berish va kengaytiriladigan saqlash tizimlari kabi katta ma'lumotlar texnologiyalari va usullari bunday ma'lumotlar to'plamlarini qayta ishlash va ulardan qiymat olish uchun ishlatiladi.
Ushbu jihatlar birgalikda ma'lumotlar fani sohasiga hissa qo'shadi, uning maqsadi ma'lumotlarni tahlil qilish va talqin qilish orqali tushunchalarni olish, bashorat qilish va ongli qarorlar qabul qilishga yordam beradi.
|
| |
