|
Guruh talabasi Shomurodov Muzrob Mavzu: Anion va kation polimerlanish
|
| bet | 2/3 | | Sana | 18.01.2024 | | Hajmi | 2,29 Mb. | | #140192 |
Sigler-Natta katalizatorlari I-III guruh elementlarining organik birikmalaridan va IV-VIII guruh qo‘shimcha guruh elementlaridan tuziladi. Katalizatorlar geterogen va gomogen holatda olinadi. Geterogen katalizatorlar ishtirokida izotaktik, gomogen katalizatorlar ishtirokida esa sindiotaktik polimerlar olinadi. - Sigler-Natta katalizatorlari I-III guruh elementlarining organik birikmalaridan va IV-VIII guruh qo‘shimcha guruh elementlaridan tuziladi. Katalizatorlar geterogen va gomogen holatda olinadi. Geterogen katalizatorlar ishtirokida izotaktik, gomogen katalizatorlar ishtirokida esa sindiotaktik polimerlar olinadi.
- Polipropilen, polisteriol va boshqa ba`zi polimerlar o`zlarining fazoviy tuzilishiga qarab izotaktik va
sindiotaktik polimerlarga bo`linadi. 1. Izotaktik polipropilen: - 1. Izotaktik polipropilen:
- ~ СН2 – СН - СН2 – СН - СН2 – СН - СН2 – СН ~
| | | | СН3 СН3 СН3 CH3 - 2. Sindiotaktik polipropilen:
СН3 CH3 | | ~ CH2- CH - CH2- CH – CH2 - CH – CH2 - CH ~ | | CH3 CH3 3. Ataktik polipropilen: - 3. Ataktik polipropilen:
- CH3
| ~ СН2 - СН – СН2 - СН - СН2 - СН - СН2 – СН ~ | | | CH3 CH3 CH3 - Izotaktik va sindiotaktik polimerlarda uchlamchi uglerod atomlari bilan bog`langan metil guruhlar hamma vaqt bir-biriga nisbatan ma`lum masofada joylashgan va ma`lum fazoviy tuzilishga ega bo`ladi. Ataktik polimerlarda esa metil guruhlar tartibsiz joylashgan bo`lib, fazoviy tuzilishi muayyan qoidalarga bo`ysunmaydi.
Kationli polimerlanish kuchli kislotalar va Fridel Krafts katalizatori ishtirokida boradi, bunday katalizatorlar elektronlarning kuchli akseptorlari hisoblanadi. Fridel Krafts katalizatorlarining polimerlanish jarayonidagi nisbiy faolligini quyidagicha ifodalash mumkin:
BF3 > AlF3 > TiBr3 > BCl3 > BBr3 > SnCl4
Kationli polimerlanish nazariy jihatdan bir muncha organilgan bolib,uning tezligi polimerlanish muhitining dielektrik doimiyligiga, monomerning tuzilishiga va tabiatiga bogliq boladi. Kationli polimerlanishning asosiy xususiyatlaridan biri shundan iboratki, unda harorat pasayishi bilan jarayonning tezligi ortib boradi. Bu esa, ionli polimerlanishning qulayliklaridan biri polimerlanish jarayonini nihoyatda past haroratda olib borish imkonini ( ¾ 50 dan ¾ 1300 C) beradi.
Kationli polimerlanishda aktiv markazning hosil bo;lishi uglerod atomining bir elektronini yoqotib karboniy ioniga aylanishiga asoslangandir. Katalizatorlar sifatida kuchli kislotalar va ularning elektron-akseptor tuzlari ishlatilganda monomer molekulasining protonlanishi natijasida karboniy ioni yani aktiv markaz hosil bo’ladi:
CH2 = CH + HX → CH3 – CH+...X-
| |
CH3 CH3
Kationli polimerlanish jarayonida tartibli birikish yani boshga-dum birikish kuzatiladi. Kationli polimerlanish jarayonining aktivlanish energiyasi radikal polimerlanish aktivlaninsh energiyasidan ancha kam-63 kJ/mol. Bazan uning qiymati manfiy ham bo`ladi. Shu sababli tarmoqlanmagan tuzilishdagi yuqori molekulyar polimerlar-50-400 tempiraturada kationli polimerlanish usuli bilan serntiz qilinadi.
Kationli polimerlanish jarayonida; a) Aktiv markazning hosil bolishi tezligi V1 = k1[M][Kat]
b) Zanjirning osishi V2=k2[M][M+]
v) Zanjirning uzilishi V3 = k3[M+]
Stasionarlik tartibiga asosan V1 = V2 u holda k1[M][Kat] = k3[M+] va [M+] = k1/k3[M][Kat]
Polimerlanish darajasi zanjirning osish va uzilish tezliklarining nisbatiga teng boladi;
|
| |
