|
Hukumatlar raqamli savdoni birinchi navbatda uchta usul orqali cheklab qo'ygan:[7]
|
| Sana | 01.04.2024 | | Hajmi | 0.54 Mb. | | #184074 |
Bog'liq Raqamlashtirish 18-noyabr Bayroq bayonnomasi 202[1], Informatika fanidan 6-sinflar uchun test savollari, 411243, DTIY majmua 1-KURS (3), elekt, NNN, 0v-IDZ14.1, 1-amaliy Antivirus dasturiy vositalari, Kiyimdagi nuqsonlar turlari, Ayollar milliy kо‘ylagini andozalarini tayyorlash, 1 (7), 1 (6), excel-dasturining-iqtisodiyotga-doir-funksiyalari-va-ular-ustida-iqtisodiy-masalalarni-yechish, Falsafa 2-seminar ISLOM MAX, O’zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsi
Raqamlashtirish - bu bizning zamonamizning o'zgaruvchan imkoniyati. Raqamli texnologiyalar va platformalar global muammolarni hal qilish va zarbalarga javob berish, shuningdek, yangi ish o'rinlari va bozorlarni yaratish, moliyalashtirish imkoniyatlarini kengaytirish, samaradorlik va shaffoflikni oshirishda tobora muhim ahamiyat kasb etmoqda.
Raqamlashtirishning afzalliklari hamma uchun mavjud bo'lishi kerak. Raqamli asoslar, ayniqsa yuqori sifatli, ishonchli, hamyonbop aloqa va qurilmalar; ochiq, birgalikda ishlaydigan va xavfsiz raqamli davlat infratuzilmasi; va raqamli ko'nikmalar yangi raqamli davrda inklyuziv, barqaror va barqaror rivojlanish uchun majburiy va dolzarb bo'lib qoldi.
AQShda 1990-yillarda Klinton ma'muriyati Global elektron tijorat uchun asosni taklif qildi. Unda AQShga rahbarlik qilish uchun foydalaniladigan beshta tamoyil targ'iboti mavjud edi. raqamli iqtisodiyotning o'sish potentsiali yuqoriligicha qolishi uchun hukumatning elektron tijorat bo'yicha harakatlari. Bu besh tamoyil xususiy sektorga rahbarlik qilish, hukumatning elektron tijoratda ortiqcha cheklovlardan qochishi, hukumatning cheklangan ishtiroki, hukumatning Internetning o‘ziga xos fazilatlarini tan olishi va global asosda elektron tijoratga ko‘maklashishni o‘z ichiga oladi
Hukumatlar raqamli savdoni birinchi navbatda uchta usul orqali cheklab qo'ygan:[7]
Ma'lumotlar oqimi cheklovlari: kompaniyalar ma'lumotlarni (masalan, shaxsiy ma'lumotlar, biznes yozuvlari, moliyaviy ma'lumotlar, hukumat ma'lumotlari) ma'lum bir mamlakatda saqlashi yoki ma'lumotlarni chet elga uzatishdan oldin jarayondan o'tishini talab qiladigan qoidalar. Masalan, Yevropa Ittifoqining GDPR qonuni faqat maʼlumotlar maxfiyligining maʼlum kafolatlarini qoʻllagan va Yevropa Ittifoqi tomonidan sertifikatlangan mamlakatlarga Yevropa Ittifoqi shaxslari haqidagi maʼlumotlarni uzatishga ruxsat beradi.
Ma'lumotlarni mahalliylashtirish talablari: ma'lumotlar mamlakat ichidagi serverlarda saqlanishini talab qiluvchi qoidalar
Raqamli xizmatlar soliqlari: raqamli xizmatlar yoki tovarlarni sotishdan tushadigan daromadlar (masalan, onlayn savdo, raqamli reklama, elektron tijorat, ma'lumotlar, oqim). 2022 yilga kelib 29 ta davlatda raqamli xizmatlar soliqlari mavjud edi.
Raqamli iqtisodiyot bugungi kunda deyarli uch trillion dollarga teng. Kontekstda aytganda, bu S&P 500 ning taxminan 30 foizini tashkil etadi, bu AQShning yillik savdo taqchilligidan olti baravar ko'p yoki Birlashgan Qirollik yalpi ichki mahsulotidan ko'proq. Bundan tashqari, bu butun qiymat Internet ishga tushirilgandan beri so'nggi 20 yil ichida yaratilgan.
Sanab o‘tilgan texnologiyalar rivojlangan mamlakatlarning
strategik hujjatlarida belgilangan eng muhim rivojlanish yo‘na-
lishlaridan biridir.
1. Instrumental raqamli platforma. Raqamli platforma,
dasturiy ta’minot yoki dasturiy ta’minotga asoslangandasturiy
ta’minot yoki ishlab chiqarish uchun mo‘ljallangan kom-
23
pleks(mahsulot)dastur uchun dasturiy va apparat yechimlari be-
radi. Dasturiy ta’minot yoki dasturiy-apparat yechimlarini ishlab
chiqishni tezlashtirish oldindan belgilangan namunaviy
ma’lumotlarni taqdim etish orqali axborotni qayta ishlashuchidan
uchigacha asoslangan axborotni qayta ishlash uchun funksiyalar
va interfeyslar ma’lumotlar bilan ishlash texnologiyalari,
shuningdek, dasturiy ta’minot yoki dasturiy-apparat vositalarini
ishlab chiqish va disk raskadrovka qilish vositalari.
2. Infratuzilish raqamli platformasi. Axborotlashtirish bo-
zori ishtirokchilarining ekotizimiga asoslangan raqamli platforma,
uning maqsadi bozorni tezlashtirish va iqtisodiy sohadagi iste’
-
molchilarga o‘zlarining faoliyatini avtomatlashtirish uchun ye-
chimlarni (IT - xizmatlar) raqamli ma’lumotlarning so‘nggi texno-
logiyalaridan foydalangan holda va ma’lumot manbalariga kirish-
ni ta’minlash; ushbu ekotizim infratuzilmasida amalga oshiriladi.
3. Amaliy raqamli platforma . Raqamli texnologiyalardan
foydalanish va mehnat taqsimotidagi o‘zgarishlar tufayli tranzak-
tsion xarajatlarni kamaytiradigan yagona axborot muhitida bitim-
larni amalga oshirish orqali bozorning katta miqdordagi mustaqil
ishtirokchilari o‘rtasida ma’lum qiymatlarni algoritmlashtirilgan
almashinuvini ta’minlaydigan biznes-model.
Instrumental raqamli platformalar ma’lumotlarni yakuniy ra-
qamli qayta ishlash texnologiyalariga asoslangan dasturiy-texnik va
dasturiy echimlarni ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirish hiso-
biga raqamli iqtisodiyotga va uning samaradorligiga hissa qo‘shadi.
Platforma ishtirokchilari va platformaga ulangan ma’lumotlar
manbalari o‘rtasida o‘zaro ta’sir o‘tkazish uchun yagona axborot
muhiti bo‘lgan infratuzilma va amaliy raqamli platformalar tran-
Amaliy
platforma
Yandex taksi Uber Apple App
store
Network
AppStore
Infrastrukturali
platforma
Yandex karta Google
xarita
GE Predix
Instrumental
platforma
Apple iOS
Web GL Cloud foundry
27
zaktsion xarajatlarni kamaytirish orqali raqamli iqtisodiyot-
ga o‘z hissalarini qo‘shadilar .
Instrumental raqamli platforma
Instrumental raqamli platformalar ushbu texnologiyalar-
ni texnik amalga oshirish uchun vositalarni o‘z ichiga olganligi va
shu kabi vositalarga hujjatlashtirilgan kirish interfeysi mavjudligi
sababli ma’lumotlar bilan ishlash uchun raqamli texnologiyalarga
dasturiy ta’minot yoki apparat-dasturiy ta’minotni ishlab chiquv-
chilarining keng doirasiga ma’lumotlar bilan ishlash uchun kirish
imkoniyatini beradi.
Shunday qilib, raqamli platformalar vositalarini ishlatish or-
qali dasturiy yoki apparat rivojlantirish vaqtni qisqartiradi - appa-
rat resurslari va ularning umumiy xarajatlarini kamaytiradi: qayta-
orqali bir marta ishlab chiqilgan va doimiy saqlab vositalari
ma’lumotlar bilan ishlash.
Instrumental raqamli platformalar ikkala dasturiy kutubx-
onani va ularga asoslangan yoki ulardan foydalangan holda yana-
da murakkab amaliy tizimlarni yaratishda foydalaniladigan das-
turiy va apparat vositalarini o‘z ichiga oladi .
Bozor munosabatlariga instrumental raqamli platformalarni
kiritish platforma egasiga litsenziyani tarqatish yoki xizmat
ko‘rsatish modeliga muvofiq platformaga kirishni platforma orqali
unga asoslangan yechimlar ishlab chiquvchilariga foydalanish
huquqini berish orqali amalga oshiriladi .
Instrumental raqamli platformaga asoslangan platformaning
maqsadi – ma’lumotlarni qayta ishlashning bir yoki bir nechta
texnologiyalari asosida dasturiy yoki dasturiy-apparetli ta’minotni
ishlab chiqish va tuzatish ishlaridan iborat.
Instrumental raqamli platforma bilan bog‘liq bo‘lgan
munosabatlarning asosiy ishtirokchilari quyidagilar: platforma
asosida dasturiy ta’minot yoki dasturiy-apparatli ta’minotni ishlab
chiquvchisi/egasi; ushbu kompleks asosida dasturiy ta’minot yoki
dasturiy-texnik yechimlarni ishlab chiquvchilar hisoblanadi.
Raqamli platformaga asoslangan faoliyatning asosiy foyda
oluvchisi (benefitsiar) amaliy dasturiy ta’minot yoki dasturiy-
apparatli ta’minotni ishlab chiqaruvchisi hisoblanadi, chunki u
28
platformaning imkoniyatlariga qo‘yiladigan texnik talablarni aniq-
laydi va undan qo‘shimcha qiymat yaratishning keyingi bos-
qichlarda talab qilinadigan vositalarni ishlab chiqarishda qo‘l-
laydi. Benefitsiarning instrumental raqamli platformaga qo‘yadi-
gan talablaring turi texnik talablardir.Instrumental raqamli platfor-
malarning mashhur namunalari: Java, Android, iOS hisoblanadi.
Kognitiv tizimlarning global xaridlarining qariyb 20 foi-
zi bank sektoriga to‘g‘ri keladi. Banklarda bu tizimlar firibgarlikni
aniqlash, tahlil qilish va tahdidlarni avtomatlashtirish, shuning-
dek, tavsiyalar berish uchun ishlatiladi. Xarid qilish bo‘yicha
ikkinchi va uchinchi o‘rinlarni savdo tashkil etadi, bu erda kog-
nitiv tizimlar mijozlarga xizmat ko‘rsatish, savdo va sog‘liqni
saqlashning avtomatlashtirilgan agentlari ishini ta’minlaydi, bu
yerda diagnostika va davolash tizimlarida qo‘llaniladi.
2023-yilda raqamli farovonlik boʻyicha mamlakatlar reytingi
2023 yilgi hisobotning shiori “Yevropa hayotning raqamli sifati indeksida yetakchilik qilmoqda”. Buning sababi, raqamli farovonlik darajasining birinchi to'qqiztasi Evropa mamlakatlariga to'g'ri keladi.
Ular internetning arzonligi bo'yicha birinchi, sifat bo'yicha beshinchi o'rinni egallagan va elektron infratuzilma, xavfsizlik va hukumat bo'yicha top-20 reytingga ega bo'lgan Frantsiya tomonidan boshqariladi.
Bu erda har bir mamlakatning umumiy reytingi, shuningdek, ularning har bir metrik darajasining to'liq taqsimoti keltirilgan.
|
| |
