|
I kirish ma’lumki, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «Raqamli O‘zbekiston 2030»
|
| bet | 16/26 | | Sana | 01.02.2024 | | Hajmi | 2,07 Mb. | | #150023 |
Fishing turlari:
- FISHING (ovozli fishing);
- SMISHING (SMS fishing);
- PHARMING (DNS manzillarini almashtirish).
Fishing - olingan xat yoki xabarda sizdan bank hisobvarog‘i yoki kartadagi mablag‘lar qoldig‘ini aniqlashtirish uchun bepul telefonga qo‘ng‘iroq qilishingiz so‘raladi. Shu bilan birga, javob berish mashinasi sizdan yoqimli ovoz bilan hisob raqami va oxirida PIN-kodni kiritishingizni so‘raydi. Keyin hamma narsa aniq: pulingiz bilan xayrlashishingiz mumkin.
Smishing - yuqoridagiga o‘xshash, lekin faqat SMS-dan foydalanish: iltimos, saytga o‘ting yoki ma'lumotlarni yuboring.
Bu yerda qo‘shimcha ravishda SMS (pullik SMS) orqali xizmatlar ko‘rsatish uchun ma'lum miqdorni to‘lash mumkin.
Pharming - firibgarlar DNS yozuvlarini qonuniy saytlar serverlarida almashtiradilar, bu esa tashrif buyuruvchini xuddi shunday soxta manbaga yo‘naltirishga olib keladi. Ushbu faoliyatning natijasi eng xavflidir, chunki soxtani ajratish juda qiyin. Ushbu hujumlar tarixidan faqat Ebay auktsioni, PayPal to‘lov tizimi kabi yirik kompaniyalar ushbu hujumlarga duchor bo‘ladi.
• Statistik ma'lumotlarga ko‘ra, nayza fishing har 1000 kishi uchun 2 qurbonga to‘g‘ri keladi, ammo bu foydalanilgan usullarga qarab farq qilishi mumkin.
• O‘tgan yili 330 dan ortiq IT-mutaxassislari o‘rtasida o‘tkazilgan so‘rov natijalari shuni ko‘rsatadiki, nayzali fishing ko‘pincha tizim buzilishining asosiy sababi hisoblanadi. So‘rovda qatnashgan mutaxassislarning 51 foizi o‘tgan yili ularning tashkilotlari fisherlar hujumiga uchraganini aytishdi. Tadqiqot shuni ko‘rsatdiki, tashkilot qanchalik katta bo‘lsa, u shunchalik tez-tez fisherlar nishoniga aylanadi.Bu tabiiy, chunki tashkilot qanchalik katta bo‘lsa qurbonlar va qimmatli ma'lumotlar shunchalik ko‘p bo‘ladi.
Fishingdan himoya choralari
Quyidagi maslahatlarga amal qilish orqali o‘zingizni fishingdan himoya qilishingiz mumkin:
- internetda shaxsiy bank ma'lumotlari bilan hech qanday shaklni to‘ldirmang (bu haqda bank hodimlari ham maslahat berishadi); - bankka shaxsan qayta qo‘ng‘iroq qilishga dangasa bo‘lmang;
- telefonda tanish bo‘lgan menejerdan so‘rang yoki hodimdan o‘zini tanishtirishni so‘rang;
- http: // bank yoki tashkilot manzilini qo‘lda kiriting;
- elektron pochtadan shubhali fayllarni ochmang;
- litsenziyasiz dasturlarni o‘rnatishda xavfsizlik devori va antivirusga dasturni ishonchli qilishiga ruxsat bermang, yangi o‘rnatilgan dasturning harakatini kuzatib boring.
|
| |
