I-modul. Boshqarish ilmining shakllanishi. 1-Mavzu: “Menejment tarixi” fanining nazariy asoslari. “Menejment” tushunchasi, fanning maqsad va uslublari. Menejmentning vujudga kelishi va rivojlanishi. Mavzu rejasi

Menejment fani bu - boshqaruvchiga tanlovni to'g’ri amalga oshirishni va oqil qarorni qabul qilishni o'rgatuvchi fandir. Uning asosiy maqsadi bozor munosabatlari sharoitida barcha bo'g’inlarda samarali ishlay oladigan yuqori malakali boshqaruvchilarni tayyorlashdan iborat.

• “Menejment tarixi” fanini o`rganish - bu insonning tabiati, uning faoliyati va tashkilotlarning faoliyati to`g`risida doimiy ravishda o'zgarishni o'rganishdir. Ushbu fan ko'p asrlik boshqaruv amaliyotiga asoslangan professional boshqaruv ongini shakllantirishda muhim rol o'ynaydi.

Menejerlar ( Inglizcha – boshqaruvchi ) korxona va kompaniya egalari bo’lmagan yollanma malakali boshqaruvchilar. XIX asr va XX asr boshlarida menejment alohida – mustaqil fan sifatida shakllandi. Menejmentning amaliy qismi boshqarishning qonuniyatlari, jihatlari bilan bir qatorda aniq ishlab chiqarish jarayonida mehnat unumdorligini oshirish, malum holatlarda qatiy qarorlarni qabul qilishni o’rgatadi.

Menejment ob'ekti

• Menejment ob'ekti haqida so'z yuritganda, eng avvalo, ob'ekt so'zining lug’aviy ma'nosiga e'tibor berish kerak bo'ladi. Shu ma'noda ob'ekt - bu:
• - bizdan tashqarida va bizning ongimizga bog’liq bo'lmagan holda mavjud bo'lgan borliq, voqelik, moddiy dunyo, mavjudot;
• - kishi-faoliyati, diqqat-e'tibori qaratilgan hodisa, narsa, shaxs;
• - xo'jalik yoki mudofaa ahamiyatiga ega bo'lgan korxona, qurilish, ayrim uchastka va b.

Boshqarish ishini bajaruvchi idoralar va ularning rahbarlari menejmentning sub'ekti, ya'ni boshqaruv organlari yoki menejerlar-boshqaruvchilar bo'lib hisoblanadi.

2.“Menejment tarixi” fanining maqsad va uslublari.

“Menejment tarixi” fani

• “Menejment tarixi” fanini o`rganish - bu insonning tabiati, uning faoliyati va tashkilotlarning faoliyati to`g`risida doimiy ravishda o'zgarishni o'rganishdir. Ushbu fan ko'p asrlik boshqaruv amaliyotiga asoslangan professional boshqaruv ongini shakllantirishda muhim rol o'ynaydi.
• Fanni o’zlashtirishda menejment shakllanishining ilk boshqichlaridan: Qadimgi Sharq mamlakatlarida, O'rta asr Evropada va ilm-fan rivojlangan davrgacha (XX asr boshlarigacha bo'lgan davr) yetarlicha batafsil o’rganilgan.