|
Ib va kt fakulteti tjichab yo’nalishi 3-kurs
|
| Sana | 17.02.2024 | | Hajmi | 281,15 Kb. | | #158027 |
Bog'liq ABN 1 Andijon Mashinasozlik Instituti Andijon Mashinasozlik Instituti IB va KT fakulteti TJICHAB yo’nalishi 3-kurs K-85-21-guruh talabasi Temirov Otabekning Avtomatik boshqarish nazariyasi fanidan tayyorlagan mustaqil ishi Mavzu: Chiziqli avtomatik boshqarish sistemalarini analiz va sintez qilish va logarifmik chastota xarakteristikasini qurish. Reja: 1.Chiziqli avtomatik boshqarish sistemalarini analiz va sintez qilish. 2. Berilgan sistemaning logarifmik chastota xarakteristikasini qurish. Chiziqli avtomatik boshqarish sistemalarini analiz va sintez qilish uchun quyidagi amallarni bajaramiz. 1.Berilgan aniqlik asosida sistemaning va oldingi kuchaytirgichning zaruriy uzatish koeffiysentlarini aniqlash. 2.Tizimning uzatish funksiyalarini topish va turgʻunlik chastota kriteriysi asosida tizimning turgʻunligini analiz qilish. 3.O‘tish xarakteristikasi. 4.Qutblar va nollar. Chiziqli tenglamalar bilan tavsiflanishi mumkin bo‘lgan sistema chiziqli sistema deyiladi. Teskari holda sistema nochiziqli bo‘ladi. Sistema nochiziqli bo‘lishi uchun uning tarkibida hech bo‘lmaganda bitta chiziqli bo‘lmagan zveno bo‘lishi lozim. Chiziqli sistemalar uchun superpozitsiya prinsipi o‘rinli bo‘ladi, ya’ni sistemaning har qanday tashqi ta’sirlar kombinatsiyasiga reaksiyasi bu ta’sirlar alohida berilgandagi reaksiyalar yig‘indisiga teng bo‘ladi. Bu prinsip yordamida chiziqli differensial tenglamalar bilan tavsiflanuvchi istalgan darajadagi avtomatik boshqarish sistemalari uchun umumiy nazariya ishlab chiqilgan.Chiziqli bo‘lmagan sistemalar uchun superpozitsiya prinsipini qo‘llab bo‘lmaydi va nochiziqli differensial tenglamalarning umumiy nazariyasi ham mavjud emas. Faqatgina bir nechta ko‘rinishdagi nochiziqli tenglamalar uchun xususiy metodlar mavjud. Chiziqli tenglamalar bilan tavsiflanishi mumkin bo‘lgan sistema chiziqli sistema deyiladi. Teskari holda sistema nochiziqli bo‘ladi. Sistema nochiziqli bo‘lishi uchun uning tarkibida hech bo‘lmaganda bitta chiziqli bo‘lmagan zveno bo‘lishi lozim. Chiziqli sistemalar uchun superpozitsiya prinsipi o‘rinli bo‘ladi, ya’ni sistemaning har qanday tashqi ta’sirlar kombinatsiyasiga reaksiyasi bu ta’sirlar alohida berilgandagi reaksiyalar yig‘indisiga teng bo‘ladi. Bu prinsip yordamida chiziqli differensial tenglamalar bilan tavsiflanuvchi istalgan darajadagi avtomatik boshqarish sistemalari uchun umumiy nazariya ishlab chiqilgan.Chiziqli bo‘lmagan sistemalar uchun superpozitsiya prinsipini qo‘llab bo‘lmaydi va nochiziqli differensial tenglamalarning umumiy nazariyasi ham mavjud emas. Faqatgina bir nechta ko‘rinishdagi nochiziqli tenglamalar uchun xususiy metodlar mavjud. Tabiatdagi barcha real avtomatik boshqarish sistemalari - nochiziqli bo‘lib, bu yerda mumkin bo‘lgan soddalashtirish, chiziqlashtirish hisoblanadi. Berilgan sistemaning logarifmik chastota xarakteristikasini qurish. Ochiq tizimning zaruriy logarifmik xarakteristikalari loyihalashtirilayotgan tizimga qoʻyilgan quyidagi talablar orqali quriladi: kerakli kuchaytirish koeffitsienti, tizimning astatizm darajasi, oʻtkinchi jarayon vaqti, oʻta rostlash qiymati. LACHXning past chastotali qismi ochiq tizimning kuchaytirish koeffitsientii va astotizm darajasi bilan aniqlanadi. Bu qism ogʻmaligi -20db/sekgа teng boʻlib, ordinatasi 20lgK va absissasi nuqtadan oʻtadi, bunda - astotizm tartibi, K – tizimning kerakli kuchaytirish koeffitsienti. Korrektlovchi element sodda boʻlishi bu qism iloji boricha berilgan tizim LACHXsi bilan ustma-ust tushishi kerak. Amplitudaviy xarakteristikaning oʻrta chastotali qismi eng ahamiyatga ega qismidir, chunki tizimning oʻtkinchi jarayon sifati asosan shu qism xarakteri bilan aniqlanadi. Kesishish chastotasi da LACHX og‘maligi -20db/sek boʻlishi shart. Kesishish chastotasi oʻtkinchi jarayon vaqti va oʻta rostlash qiymati bilan aniqlanadi: bunda - koeffitsienti ga asosan topiladi. Xulosa Bu kurs ishida biz chiziqli avtomatik boshqarish sistemalarini uzatish koeffiysentlarini va o’tish funksiyalarini topib ularni Matlab orqali grafiglarini hosil qildik. Chiziqli avtomatik boshqarish sistemalarini analiz va sintez qilishda, teorik bilimlarni amalga oshirib, MATLAB yoki boshqa dasturlar yordamida amallarni bajarish juda muhimdir. Bu, eng yaxshi natijalarni olish uchun juda muhimdir. Bu kurs ishida biz chiziqli avtomatik boshqarish sistemalarini uzatish koeffiysentlarini va o’tish funksiyalarini topib ularni Matlab orqali grafiglarini hosil qildik. Men bu kurs ishidan shuni xulosa qilishim mumkinki agar ob’ektning matematik ifodalanishi maʼlum boʻlsa, u holda boshqariluvchi oʻzgaruvchilarni ob’ektga taʼsir etayotgan barcha tashqi taʼsirlar bilan bogʻliqligini bildiruvchi tenglamalar tizimi ham maʼlum.
|
| |
