|
Iktet” Fanidan Mustaqil ish Bajardi: Raximov Sh Guruh: 414-18 Toshkent 2021 Reja
|
| bet | 3/4 | | Sana | 25.07.2024 | | Hajmi | 0,5 Mb. | | #268492 |
Bog'liq parametrli stabilizatorKompensatsion stabilizatorlar
Kompensatsion stabilizatorlar parametrik stabilizatorlarga
o‘xshab silliqlovchi filtrlar bilan yuklama
oralig‘iga ulanadi. Bu stabilizatorlarda chiqish kuchlanishi Uchiq
kirish kuchlanishi Ukir bilan tranzistor T1 dagi kuchlanish farqiga teng, ya’ni Uchiq=Ukir–DU. Kompensatsion stabilizatorda yuklamadagi kuchlanish Uyuk tayanch stabilitrondagi UT kuchlanish bilan uzluksiz solishtirilib turiladi. Solishtirish
natijasida farq paydo bo‘lsa, boshqaruvchi tranzistor T2 ning
kirishiga kuchlanish farqi UT–b·Uyuk beriladi. Bu kuchlanish farqi kuchaytirilib boshqariluvchi quvvatli tranzistor T1 ga beriladi.
Tranzistor T1 ning qarshiligi o‘zgarib undagi kuchlanish DU u yoki bu tomonga o‘zgarib, chiqish kuchlanishidagi kuchlanish farqini
kompensatsiyalaydi. Stabilizatordagi kirish kuchlanishi oshsa yoki yuklama toki Iyuk kamaysa, Uyuk kuchlanishi avvalgi
kattaligidan farqlanib o‘zgaradi. Yuklama kuchlanishi bUyuk
(b – R1, R2, R3 bo‘luvchi qarshiliklarning bo‘luvchi koeffitsiyenti), tayanch kuchlanishi UT bilan solishtiriladi. Tayanch kuchlanishi doimiy bo‘lganligi uchun chiqishdagi bUyuk ning oshishi T2 tranzistorning baza va emitter orasidagi kuchlanishning
kamayishiga olib keladi. Bu o‘z navbatida T1 tranzistorning kollektor – baza orasidagi kuchlanishni kamaytiradi va o‘z navbatida T2 tranzistorning kollektor toki kamayadi. Bu T2 tranzistorning qarshiligi oshgan holatiga to‘g‘ri keladi.
Bu o‘zgarish DU kuchlanishning oshishiga chiqishdagi kuchlanish Uyuk nominal holatini egallashga olib keladi.
Kompensatsion stabilizatorlarda stabilizatsiya koeffitsiyenti bir necha mingga oshadi. Buning uchun katta kuchaytirish
koeffitsiyentiga ega bo‘lgan tranzistor tanlash hamda Uyuk
kuchlanishni R2 o‘zgaruvchan qarshilik orqali siljitish kerak. Rasmda yuklama toki 40 mA mo‘ljallangan kuchlanish stabilizatori keltirilgan. Stabilizator ikkita 9 va 12,6V chiqish
kuchlanishiga mo‘ljallangan bo‘lib, uni boshqarish xatoligi 10% ni tashkil qiladi. Stabilizator operatsion kuchaytirgich Ê1Ó-Ò401À
dan, solishtirish sxemasi va teskari bog‘lanishli kuchaytirgichdan tashkil topgan. Invertirlovchi kirish 9 ga chiqish kuchlanishi bo‘luvchi R4–R6 qarshiliklardan beriladi, kuchaytirgichning
ikkinchi kirishi 10 ga esa D2 stabilitrondan tayanch kuchlanishi beriladi. MS ning kirishidagi potentsiallar farqi operatsion
kuchaytirgich orqali kuchaytirilib D1 stabilitron
orqali siljituvchi tranzistor T1 ning bazasiga beriladi. Bu qurilmaning stabilizatsiya koeffitsiyenti mingdan ortiq.
Kuchlanish stabilizatori ikki xil variantda: alohida aniq bir qurilmaga mo‘ljallab va avtonom blok turida tayyorlanadi. Stabilizatorlarni tayyorlashda quyidagi talablarga rioya qilish kerak: prinsipial sxema montaj qilinayotganda har bir elementga qulay yetib borish kerak, ya’ni ayrim elementlarini almashtirish qulay bo‘lishi kerak. Sxemada olib qo‘yadigan elementlarni ishlatish hamda kerakli chiqqichlarni plataning bir tarafiga qulay qilib chiqarish maqsadga muvofiqdir. Platani ushlash esa kavsharlanmasdan, bir-biriga kirib kontakt beradigan elementlardan tayyorlash qulaylik keltiradi.
|
| |
