|
Informatika va axborot texnologiyalari fanining predmeti va vazifasi
|
| bet | 1/5 | | Sana | 13.09.2024 | | Hajmi | 63 Kb. | | #271020 |
Bog'liq IRT-1|
www.arxiv.uz
Reja:
Fanning predmeti va vazifasi.
Axborotning jamiyat, ishlab chiqarish va fandagi o`rni.
Axborotni yig`ish, saqlash va ishlov berishning yangi texnologiyasi.
Axborot turlari. Axborotlarni kompyuterda tasvirlash usullari.
Fanning predmeti va vazifasi
"Informatika va axborot texnologiyalari" fanining predmeti bir-biri bilan o`zviy bog`liq uchta tushuncha: algoritmlash, dasturlash va kompyuterdan tashqil topgan bo`lib, talabalarning algoritmik fikrlash madaniyatini ustirish, kompyuter savodxonligini oshirish va kompyuterni o`qish jarayonida, ilmiy texnik hisoblash ishlarida, ilmiy izlanishlarda qo`llash bilimlarini berishni nazarda tutadi.
"Informatika va axborot texnologiyalari" fanining vazifasi talabalarga kompyuterda qayta ishlov uchun zarur bo`lgan axborotlarni tasvirlash, yechilayotgan masalani birmuncha sodda bulaklarga bo`lib, matematik modellash asoslarini o`zlashtirish, asosiy algoritmlar turlarini, algoritmik tillardan birini mukammal bilish, dastur tuzish va uni kompyuterga kiritib natija olish va shaxsiy kompyuterlarda ishlashni urgatishdan iboratdir.
Axborotning jamiyat, ishlab chiqarish va fandagi o`rni
Insoniyat o`zining rivojlanishi tarixi mobaynida modda, quvvat va axoborotlarni o`zlashtirib kelgan. Bu rivojlanishning butun bir davrlari shu bosqichning ilg`or texnologiyasi nomi bilan atalgan. Masalan: "tosh asr" - mexnat quroli yasash uchun toshga ishlov berish texnologiyasini egallash bosqichi, "kitob chop etish asri" - axborotni tarqatishni yangi usulini o`zlashtirish bosqichi, "elektr asri" - quvvatning yangi turlarini o`zlashtirish bosqichi shular jumlasidandir. Bundan 20-30 yillar ilgari "atom asri" boshlandi deyilgan bo`lsa, hozirgi kunda "axborot asri", "Kompyuter asri" deb aytiladi.
Informatika va axborot texnologiyalari fanining kelib chiqishi, uning uch tarkibiy qismi algoritm, dastur va hisoblash vositalari kompyuterning paydo bo`lishi va rivojlanishi bilan bog`liq. XIX asr oxiri, XX asr boshlarida fanlarning yangi yunalishlari va yangi fanlarning paydo bo`lishi ishlov berish uchun zarur bo`lgan axborotlar hajmini keskin oshib ketishiga olib keldi. XX asr o`rtalarida yaratilgan axborotlarni avtomatik ishlov qurilmasi-elektron hisoblash mashina (kompyuter) lar katta hajmdagi axborotlarni saqlab turish va katta tezlikda ishlov berish imkoniyatini tug`dirdi. Buning natijasida esa murakkab ilmiy-texnik masalalarni (atom energetikasi, kosmosni o`zlashtirish, ob-havo bashorati, ishlab chiqarishni avtomatlashtirilgan boshqarish, avtomatlashtirilgan loyixalash va x.k.) yechish, ularni tahlil qilish mumkin bo`lib qoldi. Demak, quyillgan masalani to`g`ri yechib olish uchun zarur bilim va maxorat (algoritm va usul), kompyuter tushunadigan dastur va kompyuterning o`zi bir butunning uch qismi, biz urgananishimiz kerak bo`lgan fanning tarkibiy qismidir.
"Informatika va axborot texnologiyalari" axborotlarni kompyuter yordamida tasvirlash, saqlab turish, uzatish va ishlov berish usullarini urganadigan fandir.
Bu fan ham boshqa fanlar qatorida olamni bilish uchun xizmat qiladi. Olamdagi har bir jonli va jonsiz mavjudot makonda va vaqtda o`zgarib turadigan modda va quvvat ko`rinishda namoyon bo`ladi. Modda va quvvat dunyoning ikki muhim mazmuni, uning ikki muhim tarkibiy qismidir. Lekin borliqning mavjud bo`lishi va uni bilishning yana bir muhim va zarur mazmuni bor, bu ham bo`lsa axborotdir.
Axborot umumiy ta`rifga ega bo`lmagan imperik tushuncha bo`lib, axborot nima degan savolga, falsafa fani bizni o`rab turgan borliqning ifodasi deb tushuntirsa, axborotlardan amalda foydalanuvchilar axborot bu saqlanish, shakl o`zgartirish va uzatish mumkin bo`lgan ashyo (ob`ekt) deb tushuntiradi.
Atrofimizni o`rab turgan borliq haqidagi bilimlar yoki har qanday ma`lumotlar axborot deb ataladi.
Axborot odamlar bir-biriga og`zaki, yozma yoki boshqa usulda (shartli signallar, texnika vositalari yordamida) beriladigan ma`lumot, shuningdek ularni berish va olish jarayonidir. Axborot ayirboshlash nafaqat odamlar o`rtasida, balki odam bilan kompyuter, kompyuter bilan kompyuter o`rtasidagi ma`lumotlarni, hayvonlar va o`simliklar o`rtasidagi xabar (signal) almashinishi yoki to`qimadan to`qimaga, organizmdan organizmga irsiy va boshqa alomatlar orqali o`tish ko`rinishida sodir bo`lishi mumkin.
Insonning ijodiy yoki mexnat faoliyati, fan va texnikaning rivoji, jonli mavjudotlarning o`zini to`tishi, har qanday avtomatik tarzda ishlaydigan qurilmalar faoliyati axborotni ayirboshlash bilan bog`liq.
Xozirgi kunda axborot juda katta ahamiyatga ega. Inson faoliyatining hamma sohalarida axborotlarni qayta ishlaydi:
- yangi ma`lumotlarni (ro`znoma, kitob, havo mavjlari, televizor, o`zaro fikr almashinish orqali) oladi.
- kundalik hayotda oldindan ma`lum axborotlarni ishlatadi.
-yangi axborotlar yaratadi (fanda, adabiyotda, san`atda);
Qishloq xo`jaligi, sanoat yoki maishiy xizmat sohalari axborotni qayta ishlash bilan bog`liq bo`lgan inson faoliyatining asosiy sohasi emas, lekin fan, siyosat, boshqarish, san`at esa asosiy sohalardan hisoblanadi.
Insonning o`zi katta hajmdagi axborotlarni qayta ishlay olmaydi unga kompyuter yordamga keladi.
|
| |
