• “Ҳ-ш 1-ф.б.б”; a,c,d,x,y Тамом
  • Бошлаш a,b,c,d,x
  •  Tarmoqlanuvchi hisoblash jarayonlarini algoritmlash va dasturlash




    Download 4,27 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet16/103
    Sana11.06.2024
    Hajmi4,27 Mb.
    #262689
    1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   103
    Bog'liq
    “Informatika va axborot texnologiyalari”

    2. Tarmoqlanuvchi hisoblash jarayonlarini algoritmlash va dasturlash.
    Oddiy tamoqlanuvchi hisoblash jarayonlarini algoritmlash
    va dasturlash. To‘liq shartli tarmoqlanish jarayoni.
    Tarmoqlanuvchi hisoblash jarayonlarini algoritmlash va dasturlashda shartli operatorlardan foydalaniladi. 
    Paskal algoritmik tilida shartli operatorlar quyidagi xizmatchi so‘zlar bilan ifodalanadi: IF (Agar), THEN (u 
    holda), ELSE (aks holda), GO TO (o‘tilsin __). 
    To‘liq shartlar to‘liq munosabatlar 




    ,
    ,


     

    ,

    ,
     

    ,

    va 
     


    ,
    yordamida hosil qilinadi. 
    Quyidagilar to‘liq shartlar hisoblanadi: 











    b
    a
    b
    a
    b
    a


    ,





     
    y
    x
    y
    x

    ,







    d
    w
    d
    w

    ,








    b
    a
    b
    a
    va hakozo. Bunday shartlarda 2,3,4-holatlarda bitta shartni 
    БОШЛАШ 
    Y = a + 2c
    2
    A,B,C,D 
    X = ay + c
    Z = ax/b – y
    3
    Q = (2x+3y)/(2+Z
    2
    )
    U = (X + Y)/Q + d
    A,B,C,D,X,Y,Z,U,Q 
    ТАМОМ 


    20 
    tekshirish, birinchi holatda hohlagan ikkita shartni tekshirish etarli hisoblanadi, chunki qolgan shart avtomatik 
    tarzda bajariladi. Quyidagilar to‘liq shartlar bo‘laolmaydi:











    b
    c
    b
    a
    b
    a


    ,





     
    y
    x
    z
    x

    ,







    d
    w
    x
    a

    ,








    b
    a
    d
    c
    va hakozo. Bunday hollarda barcha shartlar to‘liq 
    tekshirilishi zarur. 
    Misol.












    .
    ,
    2
    ,
    ,
    2
    2
    d
    x
    agar
    d
    x
    a
    x
    d
    x
    agar
    x
    d
    c
    ax
    y

    Masalani shartidan ko‘rinib turibdiki agar
    x d 
    dan kichik yoki unga teng bo‘lsa 
    (x ≤ d)
    y
    ni birinchi 
    ifoda, ya’ni 
    2




    x
    d
    c
    ax
    y
    bo‘yicha hisoblaymiz, aks holda 
    y
    ni ikkinchi ifoda, ya’ni 
    d
    x
    a
    x
    y



    2
    2
    bo‘yicha hisoblaymiz. Bu masalaning sharti to‘lik, chunki bitta shart bajarilmasa ikkinchisi albatta bajariladi. 
    Quyida masalani hisoblash algoritmi va dasturi keltirilgan: 
    A)
    Masalani echishning klassik varianti. 
    Hisoblash algoritmi 








    Paskal tilidagi dasturi
    Program oddiy_tarmoqlanish;
    Label 6,8; 
    Var a,c,d,x,y:real; 
    Begin 
    Write (‘a,c,d,x =’); 
    Read(a,c,d,x); 
    If x<=d then goto 6; 
    Y:=2*x*x+a*sqrt(x-d); 
    Writeln(‘hisoblash 2-
    formula bo”yicha
    bajarildi ‘, a,c,d,x,y); 
    goto 8;
    6:Y:=(a*x+c)/sqrt(d-x+2); 
    Writeln(‘hisoblash 1-
    formula bo”yicha
    bajarildi ‘, a,c,d,x,y); 
    8:readln; 
    end. 
    d
    x

    d
    x
    a
    x
    y



    2
    2
    “Ҳ-ш 1-ф.б.б”; 
    a,c,d,x,y 
    a, c, d, х 
    2




    x
    d
    c
    ax
    y
     
    БОШЛАШ 
    “Ҳ-ш 2-ф.б.б”; 
    a,c,d,x,y 



    21 
    Hisoblash ikkita tarmoq bo‘yicha amalga oshiriladi: 
    “HA” tarmog‘i – 1 , 2, 3, 6, 7, 8 bloklar ketma-ketligidir; 
    “YO‘Q” tarmog‘i - 1 , 2, 3, 4, 5, 8 bloklar ketma-ketligidir; 
    B) Masalani yechishning xususiy varianti. 
    Hisoblash algoritmi 






    Paskal tilidagi dasturi
    Program oddiy_tarmoqlanish;
    Label 6; 
    Var a,c,d,x,y:real; 
    Begin
    Write (‘a,c,d,x =’); 
    Read(a,c,d,x); 
    If x<=d then
    begin 
    Y:=(a*x+c)/sqrt(d-x+2); 
    Writeln(‘hisoblash 1-
    formula bo”yicha
    bajarildi ‘,
    a,c,d,x,y); goto 6; 
    end; 
    Y:=2*x*x+a*sqrt(x-d); 
    Writeln(‘hisoblash 2-
    formula bo”yicha
    bajarildi ‘, a,c,d,x,y); 
    6:readln; 
    end. 
    Dasturni quyidagicha ham yozish mumkin
    Program oddiy_tarmoqlanish;
    Var a,c,d,x,y:real; 
    Begin
    Write (‘a,c,d,x =’); 
    Read(a,c,d,x); 
    If x<=d then
    begin 
    d
    x

    d
    x
    a
    x
    y



    2
    2
    “Ҳ-ш 1-ф.б.б”; 
    a,c,d,x,y 
    Тамом 
    a, c, d, х 
    2




    x
    d
    c
    ax
    y
     
    БОШЛАШ 
    “Ҳ-ш 2-ф.б.б”; 
    a,c,d,x,y 



    22 
    Y:=(a*x+c)/sqrt(d-x+2); 
    Writeln(‘hisoblash 1-
    formula bo”yicha
    bajarildi ‘,
    a,c,d,x,y); 
    end 
    else
    begin 
    Y:=2*x*x+a*sqrt(x-d); 
    Writeln(‘hisoblash 2-formula bo”yicha bajarildi ‘,
    a,c,d,x,y); 
    end; 
    readln; 
    end. 
    Bu dasturda shartli operatorning to‘liq konstruksiyasidan foydalanildi, yani 
    If  then
    begin
    … 
    end
    else
    begin

    end; . 
    Bunday holatda shartsiz o‘tish operatoridan foydalanishga zarurat bo‘lmaydi. 
    Masalaning algoritmi bilan dasturi bir-biriga aynan adekvat bo‘lishi zarur. 
    Hisoblash ikkita tarmoq bo‘yicha amalga oshiriladi: 
    “HA” tarmog‘i – 1 , 2, 3, 6 bloklar ketma-ketligidir; 
    “YO‘Q” tarmog‘i - 1 , 2, 3, 4, 5, 6 bloklar ketma-ketligidir.oll
     
    3. To‘liqmas shartli tarmoqlanish. 
     
    Misol:










    .
    ,
    )
    (
    ,
    ,
    2
    c
    x
    agar
    c
    x
    b
    a
    d
    c
    agar
    d
    c
    b
    ax
    y

    Bu erda 4 xil holat bo‘ladi: 
    1.
    d
    c

    shart bajariladi, 
    c
    x

    shart bajarilmaydi, 
    d
    c
    b
    ax
    y



    2

    k=1
    ifoda hisoblanadi; 
    2.
    d
    c

    shart bajarilmaydi, 
    c
    x

    shart bajariladi, 
    )
    (
    c
    x
    b
    a
    y



    k=2
    ifoda hisoblanadi; 
    3.
    d
    c

    shart bajariladi, 
    d
    c
    b
    ax
    y



    2

    k=1
    ifoda hisoblanadi va 
    c
    x

    shart ham bajariladi, 
    )
    (
    c
    x
    b
    a
    y



    k=2
    ifoda hisoblanadi; 


    23 
    4.
    d
    c

    shart bajarilmaydi va 
    c
    x

    shart ham bajarilmaydi, 
    k=0,
    hisoblash uchun hech qanday ifoda 
    yo‘q, ya’ni echim yo‘q. Bu erda 

    – qaysi ifoda hisoblanganligini ko‘rsatuvchi parametr, qo‘shimcha oraliq 
    o‘zgaruvchi, uning dastlabki qiymati nulga teng, ya’ni 
    k=0

    A) klassik variant. Algoritmi. Dasturi









    10 
    11 
    Program tarmoqlanish_to”liqmas_sh; 
    Label 5,7,9,11; 
    Var a,b,c,d,x,y:real; 
    k:integer; 
    begin 
    write(‘a,b,c,d,x=’); 
    readln(a,b,c,d,x); 
    k:=0; 
    if c<>d then goto 7; 
    5:if x>c then goto 9 
    if k=0 then writeln(‘Yechim
    yoq’); 
    goto 11; 
    7:y:=(a*x*x+b)/(c-d); k:=1; 
    Writeln(a,b,c,d,x,y,k);
    goto 5; 
    9:y:=a*sqrt(b*(x-c)); k=2; 
    Writeln(a,b,c,d,x,y,k);
    11:readln; 
    End. 
    Program tarmoqlanish_to”liqmas_shart; 
    Var a,b,c,d,x,y:real; 
    k:integer; 
    Бошлаш 
    a,b,c,d,x
     
    k=0
     
    d
    c

    .
    1
    ),
    /(
    )
    (
    2




    k
    d
    c
    b
    ax
    y
    a,b,c,d,x,y,k 
    c
    x

    0

    k
    Ечим йўқ 
    .
    2
    ,
    )
    (



    k
    c
    x
    b
    a
    y
    a,b,c,d,x,y,k 
    Тамом 



    a,b,c,d,x
     
    c ≠ d 
    x > c 
    “Ечим йўк” 
    .
    1
    ),
    /(
    )
    (
    2




    k
    d
    c
    b
    ax
    y
    .
    2
    ,
    )
    (



    k
    c
    x
    b
    a
    y
    a,b,c,d,x,y,k 
    k=0 
    k=0 
    a,b,c,d,x,y,k 
    Бошлаш 





    24 
    begin 
    write(‘a,b,c,d,x=’); 
    readln(a,b,c,d,x); 
    k:=0; 
    if c<>d then begin 
    y:=(a*x*x+b)/(c-d); 
    k:=1; 
    Writeln(a,b,c,d,x,y,k); 
    end;
    if x>c then begin 
    y:=a*sqrt(b*(x-c));
    k=2; 
    Writeln(a,b,c,d,x,y,k);
    end; 
    if k=0 then writeln(‘Yechim yoq’); 
    readln; 
    End. 
    2-
     
    3-
     
    LABORATORIYA ISHI. MATNNI QIDIRISH VA ALMASHTIRISH. AVTOMATN 
    (AVTOTEKST) ELEMENTLARINI YARATISH
    Ishdan maqsad: 
    Talabalarga Microsoft Word dasturida matnni qidirish va almashtirish. avtomatn 
    (avtotekst) elementlarini yaratishni o`rgatish

    Talabalarga Microsoft Word dasturida jadvallar yaratish va 
    ular bilan ishlashni o`rgatish

    Talabalarga ms wordda grafik obyektlarni hosil qilish va tahrirlashni 
    o`rgatish

    Talabalarga ms wordda formulalar bilan ishlashni o`rgatish

    Kerakli jihozlar
    : kompyuter, MS Word dasturi. 
    Masalaning quyilishi: 
    1.
    Microsoft Word 2010 dasturi oynasi bilan tanishish. 
    2.
    Microsoft Word 2010 dasturida sahifalar parametri va kolontitullar bilan ishlash. 
    3.
    Microsoft Word 2010 dasturida jadval obyekti va uni formatlash masalalarini o`rganish. 
    4.
    Microsoft Word 2010 matn tarkibida formulalarni shakllantirish. 
    5.
    Satrlararo va simvollararo intervalni o`rnatish. 
    6.
    Hujjatga avtomatik mundarija o’rnatish. 
    7.
    Hujjatga avtomatik snoska izoh o’rnatish. 
    8.
    Microsoft Word 2010 hujjatida jadval tashkil etish 
    9.
    Microsoft Word 2010 hujjati uchun Word protsessori imkoniyatlaridan foydalanijadvalni 
    tahrirlash. 
    10.
    Microsoft Word 2010 matn fragmenti uchun Найти, Заменить va Перейти buyruqlarini 
    ishlatish. 
    11.
    Microsoft Word 2010 dasturida matematik formulalar bilan ishlash 
    12.
    Microsoft Word 2010 dasturida sahifalar parametri va kolontitullar bilan ishlash. 
    13.
    Microsoft Word 2010 matn tarkibida formulalarni shakllantirish. 

    Download 4,27 Mb.
    1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   103




    Download 4,27 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



     Tarmoqlanuvchi hisoblash jarayonlarini algoritmlash va dasturlash

    Download 4,27 Mb.
    Pdf ko'rish