107
BA„ZI ATAMALAR IZOXLI LUG‟ATI
1. Barometr
69
– atmosferada havoning barometrik bosimini o‟lchash
uchun
ishlatiladigan asbob.
2. Variatsiya
10
- Bir kattalikni ko‟p marta takroriy o‟lchashlar natijasida asbob bir
nuqtadagi ko‟rsatishlari orasidagi eng katta farq.
3. Vakkumetr
69
- siyraklanishni o‟lchash uchun ishlatiladigan asbob.
4. Graduirovka
8
– darajalash.
5.
Diafragma
81
– dumaloq teshikli yupqa disk shaklga ega bo‟lgan qurilma
6. Differensial manometrlar
73
– ikki bosim ayirmasini (bosimning o‟zgarishi)
o‟lchaydigan asbob.
7. Kogerent birlik
6
– sonli koeffitsenti birga teng bo‟lgan tenglama orqali tizimning
boshqa birliklari bilan bog‟langan xosilaviy birligi.
8.
Kondensat
24
– bug‟-suyuqlik aralashmasi.
9. Metrologiya
6
- o‟lchashlar, o‟lchash usullari va vositalari hamda talab etilgan
aniqlikka erishish yo‟llari haqidagi fan.
10. Manometr
69
- mutlok va ortiqcha bosimni o‟lchaydigan asbob.
11. Manovakuummetr
69
– ortiqcha bosim va vakkumni o‟lchaydigan asbob.
12. Naporomer (mikromanometr)
70
– kichik miqdordagi ortiqcha bosimni o‟lchaydigan
asbob.
13. Namuna modda
6
- tasdiklangan spetsifikatsiyada ko‟rsatilgan
tayyorlash shartlariga
rioya qilinganda tiklanadigan ma„lum xossalarga ega bo‟lgan moddadan iborat
o‟lchov.
14. Pirometr
60
– Haroratni nurlanish intensivligi orqali, bevosita o‟lchaydigan asbob.
15. Pezometr
97
– bosim o‟lchash maqsadida ishlatiladigan to‟g‟ri naycha.
16. Pito nayi
86
– frantsuz olimi Pito tomonidan taklif qilingan pezometrik naycha.
17. Prandtl nayi
86
– mashxur gidromexanik olim, suyuqlik
va gazlar dinamikasi fani
asoschisi Prandtl tomonidan taklif qilingan, quvurlardagi tezlik bosimini
o‟lchaydigan, uchi egik naycha.
18. Standart namuna
6
- modda va materiallarning xossalari yoki tarkibini xarakterlovchi
kattaliklarning birligini qayta tiklash uchun o‟lchov.
19. Sezuvchan element
6
– birlamchi uzgartkichning o‟lchanayotgan kattalik ta„siridagi
qismi.
20. Soplo
77
– konsentrik teshikli nasadka shaklda ishlangan jism bo‟lib,
uning kirish
qismi ravon torayib, chiqish qismi silindrdan iborat.
21. Termoballon
24
– manometrik termometrlarning tashkiliy kismlaridan biri bulib,
ichiga atmosfera bosimi ta„sir kqilmaydigan bosimda termometrik modda (suyuqlik,
gaz, kondensat) solinadigan silindrsimon jism.
22. Termopara
29
– ikki xil metall sim (termoelektrod)dan tashkil topgan, ikki uch(issiq
va sovuq ulanma)lari kavsharlangan (1821 yilda Zeebek
tomonidan kashf etilgan
termoelektr hodisasiga asoslanga) termoelektr termometr.
23. Tyagomer
70
– kichik miqdordagi siyraklanishlarni o‟lchaydigan asbob.
24. Tyagonaporomer
70
– kichik qiymatli bosim va siyraklanishlarni o‟lchash uchun
ishlatiladigan asbob..
25. Etalon
7
- o‟lchov birliklarini saqlash va ularni metrologik aniqlik bilan takrorlash
uchun mo‟ljallangan asbob.
