|
Kiber xavfsizlik. Kiberxavfsizlikning asosiy tushunchalari
|
| Sana | 30.04.2023 | | Hajmi | 11.19 Kb. | | #55074 |
Bog'liq Kiber xavfsizlik. Kiberxavfsizlikning asosiy tushunchalari-fayllar.org Elektr tarmoqlari va tizimlari fanidan kurs loyihasi, RIVOJLANISHDA NUQSONI BOR BOLALAR TASNIFI, Ileshova Odinabonu iqtisodiy tahlil nazariyasidan mustaqil ish 3, Asqarov Samandar iqtisodiy tahlil nazariyasidan mustaqil ish 2, Geoxronologik jadval nima va uni ahamiyati.
xmlns:w="urn:schemas-microsoft-com:office:word"
xmlns="http://www.w3.org/TR/REC-html40">
Kiber xavfsizlik. Kiberxavfsizlikning asosiy tushunchalari
Kiber xavfsizlik
- Kiberxavfsizlik bilim sohasining zaruriyati birinchi meynfreym kompyuterlar ishlab chiqarilgandan boshlab paydo bop qatlamli xavfsizlik choralari amalga oshirilgan. Milliy xavfsizlikni talishiga olib keldi. 8 Hozirgi kunda axborot texnologiyalari sohasida faoliyat yuritayotgan har bir mutaxassisdan kiberxavfsizlikning fundamental bilimlariga ega borinishida (axborotning qandaydir qayd etilgan holatiga nisbatan olishi ifodalangan xususiyati. Yaxlitlik axborotni ruxsatsiz dan (yazgartirishdan) himoyalash yoki kamida oullanadi. AOB ssenariysida Alisaning banki qayd yozuvi butunligini Trididan himoyalashi shart. Masalan, Bob akkauntida balansning orinda konfidensiallik va yaxlitlik bir narsa emasligiga elumotni ozgartirishi mumkin.
- Yaxlitlik - axborotning buzilmagan kozgarmagan shaklda) mavjud bo
yozishni, axborotni 9 ozgartirilganligini aniqlash bilan shugzgarishi yoki Alisa akkauntida balansning oshishidan himoyalashi shart. Shu otibor berish kerak. Masalan, Tridi biror maqiy olmagan taqdirda ham uni sezilmaydigan darajada o axborot yoki uni eltuvchining shunday holati boladi. Konfidensiallik axborotni ruxsatsiz qishullanadi. AOB ssenariysida Bob uchun konfidensiallik juda muhim. Yaz balansida qancha pul borligini Tridi bilishini istamaydi. Shu sababli Bob uchun balans xususidagi maminlash muhim hisoblanadi. - Konfidensiallik lib, undan ruxsatsiz tanishishning yoki nusxalashning oldi olingan boodan himoyalash bilan shugni, Bob olumotlarning konfidensialligini tarovi bolishi xususiyati. Foydalanuvchanlik axborotni (yoki tizimni) ruxsatsiz dan himoyalash bilan shugtkazmalaridan daromad ola olmaydi va Bob esa o xizmat ko potensial foyda yoki zarar boshilganida risk paydo borisk siririf bergan [14]. Masalan, universitetga oraylik. Umumiy holda bu jarayonni oqishga kirishi yoki kira olmasligi mumkin. Bu orinishda qaraladi. Hujumchi kabi fikrlash - bolgan xavfni oldini olish uchun qonuniy foydalanuvchini hujumchi kabi fikrlash jarayoni.
- Risk lib, umumiy holda har qanday vaziyatga biror bir hodisani yuzaga kelish ehtimoli qoladi. ISO bu noaniqlikning maqsadlarga ta sifatida taqishga kirish jarayonini kozi risk hisoblanmaydi. Faqatgina abituriyent hujjatlarini va kirish imtihonlarini topshirganda, u oz navbatida qabul qilinish yoki qabul qilinmaslik riskini yuzaga kelishiga olib keladi. Kiberxavfsizlik yoki axborot xavfsizligida risklar salbiy kolishi mumkin bominlash uchun ijtimoiy va texnik cheklovlarning osirini hisobga oladigan fikrlash jarayoni. Bundan tashqari quyidagi tushunchalar ham kiberxavfsizlik sohasini chuqur oMa bilim sohasi maminlashni maqsad qiladi. Mazkur bilim sohasida himoyani toDasturiy ta bilim sohasi foydalanilayotgan tizim yoki axborot xavfsizligini taminotlarni ishlab chiqish va foydalanish jarayoniga eMa bilim sohasi maminlashni maqsad qiladi. Mazkur bilim sohasida himoyani toDasturiy ta bilim sohasi foydalanilayotgan tizim yoki axborot xavfsizligini taminotlarni ishlab chiqish va foydalanish jarayoniga eTashkil etuvchilar xavfsizligirsatishga elanganligiga, qanday ishlayotganligiga va saqlanayotganligiga bogladi.
Steganografiya oyasi lumotlarning mavjudligi haqidagi shubhani oldini olish. Steganografik va kriptografik jarayonlarning umumiy ko bu maxfiy xabarni sohta xabar ichiga berkitish orqali aloqani yashirish hisoblanadi . Boshqacha aytganda steganografiyaning asosiy g maxfiy marinishi keltirilgan. Kriptografiyada jorinishidagi xabar yuborishi mumkin. Bunda u xabarni ochiq tarmoq (masalan, Internet) orqali uzatishdan oldin shifrlangan matnga orinishiga qaytariladi. Umumiy holda maq) lumotni maxfiyligini qolganlardan sir tutishdir. Ochiq kalitli kriptografiya - Ochiq kalitli kriptografiyada (yoki assimetrik kriptografiya deb ham ataladi) marinishi 2.3-rasm da keltirilgan. Ochiq kalitli kriptografik algoritmlar asosida manatuvchi qabul qiluvchining ochiq kalitiga ega bolumotni shifrlash uchun foydalaniladi va u bilan shifrmatnni deshifrlashning imkoni mavjud emas. Xuddi shuningdek, shaxsiy kalit bilan mazidan boshqa hyech kimga malmasligi kerak. Ochiq kalitli kriptografiya - Ochiq kalitli kriptografiyada (yoki assimetrik kriptografiya deb ham ataladi) marinishi 2.3-rasm da keltirilgan. Ochiq kalitli kriptografik algoritmlar asosida manatuvchi qabul qiluvchining ochiq kalitiga ega bolumotni shifrlash uchun foydalaniladi va u bilan shifrmatnni deshifrlashning imkoni mavjud emas. Xuddi shuningdek, shaxsiy kalit bilan mazidan boshqa hyech kimga malmasligi kerak. Shifrlash jarayonida ham mazgartiriladi. Biroq, uni faqat malgan) qayta oladi. Shifrlashdan asosiy maqsad maminlash bozgartirish balmagan) uchun cheklangan boTIBORINGIZ UCHUN RAXMAT
http://fayllar.org
|
| |
