Gidrolizga ta’sir etuvchi omillar
Tuz gidroliz tenglamalarini tayyorlash algoritmi
Gidrolizning «o’ziga xosliklari»
Tuzlarning suvli eritmasidagi lakmus rangini ko’rsating
moslikni toping
Kimyo Kislotalar с kuchli kuchsiz Asoslar
Download
6,91 Mb.
Sana
12.02.2024
Hajmi
6,91 Mb.
#155312
Bog'liq
18-mavzu. Tuzlar gidrolizi 22
Bu sahifa navigatsiya:
Gidrolizga ta’sir etuvchi omillar
Tuz gidroliz tenglamalarini tayyorlash algoritmi
Gidrolizning «o’ziga xosliklari»
Tuzlarning suvli eritmasidagi lakmus rangini ko’rsating
moslikni toping
Mavzu:
Tuzlar
gidrolizi
O‘qituvchi: Tursunov Shohjahon
Kimyo
Kislotalar
С
kuchli
kuchsiz
Asoslar
kuchli
kuchsiz
HI HBr HCI
H 2SO4
HNO3 HCIO4 HMnO4
H 2CrO4
HF H2CO3 H2SiO3
H2S HNO2 H2SO3
H3PO4
Organik kislotalar
Erimaydigan
asoslar
Aminlar
NH3
Ishqorlar
Ca(OH)2
Sr(OH)2
gidroliz
– yunoncha so’zdan olingan bo’lib
hydro – suv
,
lysis – parchalayman
.
gidroliz
– yunoncha so’zdan olingan bo’lib
hydro – suv
,
lysis – parchalayman
.
tuzlarning dissotsiatlanishidan hosil bo’lgan ionlarni suv bilan o’zaro ta’sirlashuvidan kuchsiz elektrolitning hosil bo’lishi
gidroliz
deb ataladi.
Gidrolizning harakatlantiruvchi kuchi ionlarning suv bilan o’zaro ta’siridir →
kuchsiz elektrolit («ion bilan bog'lash»)
Gidrolizga ta’sir
etuvchi omillar
Gidrolizga ta’sir etuvchi omillar
Gidroliz reaksiyasini tezlashtiradi
Gidroliz reaksiyasini sekinlashtiradi
Eritmaning konsentratsiyasi
Konsentratsiyani kamaytirish ya’ni suv qo‘shish
Konsentratsiyani oshirish ya’ni suvni bug‘latish
Harorat
Haroratni ko‘tarish
Haroratni kamaytirish
Eritmaning muhiti
Eritma muhitiga nisbatan teskari muhitga ega bo‘lgan modda qo‘shish
Eritma muhitiga mos modda qo‘shish
Gidrolizga ta’sir etuvchi omillar
AYRIM TUZLARNING SUVDAGI ERITMASINING
INDIKATORLARGA MUNOSABATI
Tuzlarning eritmalari
Tuz eritmalarining indikatorlarga ta’siri
Lakmus
Fenolftalein
Metil zarg‘aldog‘i
Kaliy nitrat (pH=7)
Rangi o‘zgarmaydi
Rangi o‘zgarmaydi
Rangi o‘zgarmaydi
Alyuminiy nitrat (pH<7)
Qizaradi
Rangi o‘zgarmaydi
Pushti
Natriy karbonat (pH>7)
Ko‘karadi
To‘q qizil
Sariq
Eritmalar
AICI 3
HCI
K2CO3
KOH
NaCI
Universal indikator
Н2О
Tuzlarning toifalanishi
(kelib chiqishi bo’yicha)
kislota
asos
tuz
suv
+
=
+
kuchli
kuchsiz
kuchli
kuchsiz
I kuchli
kislota va kuchli asosdan
II kuchli kislota va kuchsiz asosdan
III kuchsiz kislota va kuchli asosdan
IV kuchsiz kislota va kuchsiz asosdan
Hosil bo’lgan
Gidroliz
kation bo’yicha (Katm+)
рН <7,
kislotali muhit
АI3+ CI3
AI(OH)3
kuchsiz
asos
HCI
kuchli
kislotа
AI3+
asosiy ion
Qisqartirilgan ionli
tenglama
AI3+ + H+OH- ↔ AIOH2+ + H+
To’liq
ionli tenglama
AI3+ + HOH +
3CI
- ↔ AIOH2+ + H+ +
3CI-
3.Umumiy
(molekulyar)
tenglama
AICI3 + HOH ↔AIOHCI2 + HCI
Katm+ + H+OH- ↔ KatOH(m-1)+ + H+
AICI3 → AI3+ +3CI-
Gidroliz
anion bo’yicha (Ann-)
Na2 CO32-
NaOH
kuchli
asos
Н2СО3
kuchsiz
kislota
СО32-
asosiy ion
1. Qisqartirilgan ionli
tenglama
CO32- + H+OH- ↔ HCO3 + OH-
2. To’liq ionli tenglama
CO32- + HOH +
2Na+
↔ HCO3- + OH- +
2Na+
3.Umumiy
(molekulyar)
tenglama
Na2CO3 + HOH ↔ NaHCO3 + NaOH
pH >7, ishqoriy muhit
Ann- + H+OH- ↔ HAn(n-1)- + OH-
Na2CO3 → 2Na+ + CO32-
Gidroliz
kation va anion bo’yicha (to’liq gidroliz)
2AICI3 + 3Na2CO3 = AI2 (CO3)3 + 6NaCI
AI(OH)3↓
kuchsiz
asos
H2CO3
kuchsiz
kislota
H2O
CO2↑
2AICI3 + 3Na2CO3+3Н2 О= 2AI(ОН)3+3CO2 + 6NaCI
pH = 7, neytral muhit
Tuzlar gidrolizi
qaytariladigan
qaytarib
bo’lmaydigan
kation
bo’yicha
anion
bo’yicha
Меn+
{ II-tur tuzlar}
Асm-
{ III-tur tuzlar }
kation
bo’yicha
anion
bo’yicha
va
{ IV-tur tuzlar }
FeSO4
Na2CO3
AI2S3
1. «kuchli» ion tuz eritmasi muhitini aniqlaydi.
2. «kuchsiz» ion gidroliz jarayonini belgilaydi va asosiy ioni hisoblanadi.
gidroliz turi:
3. «kation bo’yicha» va «anion bo’yicha» gidroliz – qaytarib bo’lmaydigan jarayon.
4. faqat eriydigan tuzlar gidrolizlanadi.
QOIDALAR
Tuz gidroliz tenglamalarini tayyorlash algoritmi
1.Tuzning eruvchanlik jadvaliga muvofiq tekshiring.
2.Tuz hosil qilish uchun asos va kislota qanchalik kuchli ekanligini aniqlang.
3. Tuzning dissotsiatsiyalanish
tenglamasini tuzing
, "kuchsiz" ionni aniqlang.
4. Qisqa ionli tenglamani yozing ("kuchsiz" ion uchun)
5. Eritmaning muhitini (jumladan pH), indikatorlar rangini aniqlang.
6. To'liq ionli va umumiy (molekulyar) tenglamani tuzing.
Gidrolizning «o’ziga xosliklari»
AgNO3 gidrolizga uchramaydi
NaH2PO4 - kislotali muhit
yomon – H2PO4- + H2O ↔ H3PO4 + ОН- yaxshi – H2PO4- ↔ H+ + HPO42-
Na 2HPO4 – ishqoriy muhit
yomon - HPO42- ↔ H+ + PO43-
yaxshi - HPO42- + H2O ↔ H2PO4- + ОН-
2CuSO4 + 2Na2CO3 + H2O = (CuOH)2CO3 + CO2 + 2Na2 SO4
YODDA TUTING !!!
Gidrolizning ahamiyati
Sovun va boshqa yuvish vositalari ishqoriy muhit hosil qilganligi
sababli tozalaydi : С17Н35СООNa + H2O C17H35COOH + NaOH
Fotografiya eritmasi ishqoriy
muhit hosil qilganligi sababli
, unda foto hosil bo’ladi Na2CO3, Na4B2O7
Tibbiyotda oshqozon gastritida ichimlik sodasi NaHCO3
kislotalilikni kamaytirish uchun foydalaniladi.
Tuproqning ishqoriyligini kamaytirib, kislotaliligini oshirish
uchun (NH4)2SO4 o’g’itidan foydalaniladi.
Nа2НРО4 natriy gidroortofosfat qon va og’iz bo’shligidagi gomeostaz
(neytral muhit) ni ta’minlaydi.
Tuzlarning suvli eritmasidagi lakmus rangini ko’rsating
qizil
pushti
ko’k
Na2SO4
ZnSO4
Ba(NO2)2
C15H31COOK
MgCI2
Ca(NO3)2
CH3NH3CI
+
+
+
+
+
+
+
Kation bo’yicha
Anion bo’yicha
Kation va anion bo’yicha
Gidroliz ketmaydi
NaCl
K3(PO4)
MgCO3
Cr(NO3)
Na2SiO3
BaCl2
HCOOK
+
+
+
+
+
+
+
Gidroliz turini aniqlang
tuzlarning suvli eritmasidagi reaksiya muhitini ko’rsating
Tuzlar
Kislotali
Ishqoriy
neytral
NaCI
FeSO4
Sr(NO3)2
CH3COONa
NH4CI
C6H5OK
NaH2PO4
+
+
+
+
+
+
+
Gidrolizga
uchramaydigan tuzlarni toping
, sababini tushuntiring
BaSO4
Cu(NO3)2
AgNO3
K2SiO3
KCl
Qaysi tuz kation va anion bo’yicha gidrolizlanadi ?
ВаCl2
Cr2S3
CuI2
KNO2
tuzlarning suvli eritmalarining reaksiya muhitini aniqlang
NaNO3
K2S
Na2SiO3
5.
NH4NO3
LiNO3
NaClO4
4.
KMnO4
KI
K3PO 4
3.
Na2SO3
FeCl3
CuSO4
2.
KCl
NaNO2
Li2SO4
1.
III qator
II qator
I qator
№
N
К
I
N
I
I
Н
N
К
I
N
I
N
К
N
N - neytral; к – kislotali; I - ishqoriy
N
moslikni toping:
moslikni toping:
tuzlar
formulasi gidroliz turi
1. FeCl2 А. Kation bo’yicha
2. Ba(NO3)2 B. anion bo’yicha
3. KF V. gidrolizlanmaydi
4. Na3PO4
Javoblar:
1А;
2V;
3B;
4B
moslikni toping:
moslikni toping:
tuzlar formulasi eritma muhiti
1. K2SiO3 А. pH < 7
2. LiNO3 B. pH > 7
3. CuCl2 V. pH = 7
4. NaCl
Javoblar:
1B;
2V;
3А;
4V
Download
6,91 Mb.
Download
6,91 Mb.
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
Dərs
Mühazirə
Qaydalar
Referat
Xülasə
Yazı
Kimyo Kislotalar с kuchli kuchsiz Asoslar
Download
6,91 Mb.