|
Kimyo sanoati mashina va jihozlari faniga kirish. Neftni qayta ishlash qurilmalari Kirish
|
| Sana | 29.09.2024 | | Hajmi | 16,34 Kb. | | #272910 |
Bog'liq Kimyo sanoati mashina va jixozlari faniga kirish Neftni qayta ishlash
Kimyo sanoati mashina va jihozlari faniga kirish. Neftni qayta ishlash qurilmalari
Kirish Kimyo sanoati mashina va jihozlari fani sanoatdagi jarayonlarni samarali va xavfsiz boshqarish uchun zarur bo‘lgan texnologik uskunalar va mexanizmlarni o‘rganadi. Ushbu fan kimyoviy moddalarning ishlab chiqarilishi va qayta ishlanishida qo‘llaniladigan uskunalarning ishlash prinsiplari, konstruktiv xususiyatlari va texnologik jarayonlar bilan bog‘liq masalalarni yoritadi. Neftni qayta ishlash esa ushbu sohaning eng muhim yo‘nalishlaridan biri bo‘lib, murakkab texnologik jarayonlarni o‘z ichiga oladi.
1. Kimyo sanoatining umumiy jihatlari Kimyo sanoati turli kimyoviy moddalarni ishlab chiqarish bilan shug‘ullanadi, jumladan, neft, gaz, polimerlar, qishloq xo‘jaligi o‘g‘itlari, farmatsevtika mahsulotlari va boshqa ko‘plab mahsulotlar. Ushbu sohada qo‘llaniladigan mashina va jihozlar jarayonlar samaradorligini ta’minlashda muhim rol o‘ynaydi.
Kimyo sanoatining asosan quyidagi yo‘nalishlari mavjud:
Organik va noorganik kimyo: organik va noorganik moddalar ishlab chiqarish.
Polimer sanoati: turli xil plastmassalar va sintetik materiallarni ishlab chiqarish.
Farmatsevtika va qishloq xo‘jaligi kimyosi: dori-darmon va o‘g‘itlar ishlab chiqarish.
2. Neftni qayta ishlash sanoati Neftni qayta ishlash sanoati xalqaro iqtisodiyotning muhim bo‘g‘inlaridan biri hisoblanadi. Bu soha neftni birlamchi va ikkilamchi qayta ishlash orqali turli xil mahsulotlar ishlab chiqaradi, jumladan, benzin, dizel yoqilg‘isi, kerosin va boshqa mahsulotlar. Neftni qayta ishlash zavodlarida qo‘llaniladigan texnologiyalar va uskunalar murakkab va ko‘p bosqichli jarayonlarni o‘z ichiga oladi.
3. Neftni qayta ishlash texnologiyalari va qurilmalari Neftni qayta ishlash jarayonlari turli bosqichlardan iborat bo‘lib, ular quyidagi qurilmalarda amalga oshiriladi:
Atmosfera distillatsiyasi: Bu jarayonda neft fraksiyalari ajratiladi. Atmosfera distillatsiyasi uskunasi qaynash haroratiga qarab fraksiyalashni amalga oshiradi.
Vakuum distillatsiyasi: Og‘ir neft fraksiyalarini ajratish uchun qo‘llaniladi. Ushbu qurilmalar past bosimli sharoitda ishlaydi.
Katalitik kreking: Katalizator yordamida og‘ir fraksiyalarni yengil mahsulotlarga aylantirish uchun ishlatiladi. Ushbu jarayon benzin va dizel yoqilg‘isini ishlab chiqarishda asosiy bosqichlardan biridir.
Gidrokreking: Ushbu jarayon vodorod ishtirokida amalga oshiriladi va yuqori bosimda bo‘ladi. Bu og‘ir uglevodorodlarni yengil mahsulotlarga aylantirishda qo‘llaniladi.
4. Neftni qayta ishlash uskunalarining asosiy turlari Neftni qayta ishlash zavodlarida bir necha turdagi jihozlar ishlatiladi:
Distillatsiya minoralari: Bu qurilmalar neftning fraksiyalash jarayonida qo‘llaniladi. Neft qaynash haroratiga qarab ajratiladi va turli fraksiyalar olinadi.
Issiqlik almashinish apparatlari: Ushbu jihozlar issiqlikni bir fazadan boshqasiga uzatish uchun ishlatiladi. Ular energiya samaradorligini oshirishda muhim rol o‘ynaydi.
Reaktorlar: Reaktorlar kimyoviy reaksiyalarni amalga oshirish uchun ishlatiladi. Ular gazlar, suyuqliklar yoki qattiq moddalar orasidagi reaksiyalarni boshqaradi.
Xulosa Kimyo sanoatidagi mashina va jihozlar texnologik jarayonlarning samarali amalga oshirilishi uchun zarurdir. Neftni qayta ishlash jarayonida foydalaniladigan maxsus uskunalar esa yuqori samaradorlikni ta’minlashda va sifatli mahsulotlar olishda asosiy ahamiyatga ega. Ushbu uskunalarning to‘g‘ri tanlanishi va ulardan samarali foydalanish sanoatdagi jarayonlarning muvaffaqiyatli bo‘lishiga katta ta’sir ko‘rsatadi.
Adabiyotlar ro'yxati:
Vlasov, V.I. "Neftni qayta ishlash sanoati: texnologiya va uskunalar." – Kimyoviy texnologiya, 2019, №7, b. 23-34.
Karimov, Sh.N. "O‘zbekiston neft sanoati rivoji va texnologik uskunalar." – O‘zbekiston sanoat jurnali, 2020, №3, b. 78-94.
Lee, J., Smith, J. "Petrochemical Technologies and Equipment: Trends and Applications." – Journal of Industrial Chemistry, 2018, vol. 14, pp. 102-120.
Martinez, A. "Oil Refining and Petrochemical Processing." – Energy and Petrochemical Journal, 2019, vol. 22, pp. 43-60.
Milovidov, E.A. "Neft sanoatida qo‘llaniladigan distillatsiya uskunalari." – Neft va gaz texnologiyalari, 2021, №10, b. 33-48.
Petrov, V.K. "Gidrokreking texnologiyalari va ularning neft sanoatida qo‘llanilishi." – Energetika va ekologiya jurnali, 2020, №51, b. 66-81.
"Oil Refining Equipment and Processes." – International Petroleum Association Report, 2020. Online: www.ipa-oilreport.com.
Xolikov, A.M. "Neft va gaz sanoati uchun mashina va jihozlar." – O‘zbektexnologiya universiteti, 2021, o‘quv qo‘llanma.
|
| |
