-rasm. Uz domenidan ro’yxatdan o’tgan saytlar sonining o’sish darajasi

330 
24-BOB. USENET XIZMATI – TELEKONFERENSIYALAR TIZIMI. IRC 
XIZMATI, REAL VAQTLI TELEKONFERENSIYALAR 
 
24.1. Usenet xizmatining vazifasi 
 
Usenet 
– bu taqsimlangan axborot tizimidan iborat bo’lgan 
telekonferensiyalar (yoki yangiliklar guruhi) hisoblanadi. Usenetda markaziy 
saqlash joyi yo’q va ma’lumotlar tarmoqda serverdan serverga, serverdan 
mijozga, mijozdan serverga doimo harakatlarni amalga oshiradi. 
Hozirgi vaqtda deyarli butun Usenet-trafik Internet bo’yicha uzatiladi, 
xabarlar formati va ularni uzatish usuli esa elektron pochtaga juda o’xshaydi. 
Lekin, agar elektron pochta avvalo «bittaga bitta» muloqot qilish uchun ishlatilsa, 
u holda Usenet “bitta hamma uchun” prinsipi bo’yicha ishlaydi. 
Foydalanuvchi Usenetda e’lon qiladigan xabarlar konferensiyalar yoki 
yangiliklar guruhi deyiladigan mavzuga oid toifalarga tashkil etiladi. Guruhdagi 
xabarlar odatda bir necha kunlardan ortiqqa ushlanmaydi (yashirish bo’yicha 
standart qiymat 5). 
Yangiliklar guruhi domen nomlari tuzilmasiga o’xshash o’z iyeraxiyasini 
hosil qiladi. Masalan, 
sci.math 
va 
sci.physics 
guruhlari 
sci (
ingl. 
science 
– fan) 
ierarxiyasining ichida bo’ladi. 
Usenet konferensiyalarining ierarxiyasi «Katta Sakkizlikni» tashkil etadi: 

comp.*: kompyuterlarga bog’liq mavzularni muhokama qilish 
(comp.software, comp.sys.amiga); 

misc.*: turli xil mavzular (misc.education, misc.forsale,misc.kids); 

news.*: Usenet-a yangiliklari (news.groups,news.admin); 

rec.*: ko’ngil ochish va hordiq chiqarish (rec.music,rec.arts.movies); 

sci.*: ilmiy munozaralar (sci.psychology,sci.research); 

soc.*: ijtimoiy mavzular (soc.college.org,soc.culture.african); 

331 

talk.*: so’zlashuvlar, shujumladan «qaynoq» mavzulardagiso’zlashuvlar 
(talk.religion, talk.politics); 

humanities.*: 
san’at, 
adabiyot, 
falsafa 
(humanities.classics, 
humanities.design.misc). 
Usenet bilan ishlash uchun ilovalar yordamida foydalanuvchi istalgan 
mumkin bo’lgan konferensiyalarga “yozilishi” mumkin. u bir yoki bir necha kichik 
guruhlarni tanlanishi va ularga yozilishni amalga oshirishi mumkin. Obuna bo’lish 
(yozilish) foydalanuvchini uni qiziqtiradigan mavzu bo’yicha yangi maqolalarni 
paydo bo’lganligi haqida ogohlantirish protsedurasi ko’zda tutadi. Tabiiyki, 
foydalanuvchi o’zi ham xabar ko’rinishida rasmiylashtirilgan o’z fikrini guruhga 
jo’natishi mumkin. Xabar Internet pochta xabari standartiga muvofiq 
rasmiylashtiriladi. Haqiqatda Usenet davriy nashr funkiyasini bildiradi. 

Download 11,41 Mb.