|
Kompyuter strukturasi. Ma'lumotlar. Mashina arifmetikasi Reja
|
| bet | 1/4 | | Sana | 17.01.2024 | | Hajmi | 36,21 Kb. | | #139822 |
Bog'liq Kompyuter strukturasi.Ma\'lumotlar. Mashina arifmetikasi
Kompyuter strukturasi.Ma'lumotlar. Mashina arifmetikasi
Reja:
Kompyuter strukturasi va kompyuter arxitekturasi
Ma’lumotlarni saqlash va uzatish
Mashina amallari
Kompyuter strukturasi - uning funksional elementlari va ularning bog‘lanishlari to‘plamidir. Elementlar turli qurilmalar – kompyuterning asosiy mantiqiy qurilmalaridan tortib to oddiy sxemalar bo‘lishi mumkin. Kompyuter strukturasi grafik ko‘rinishda strukturali sxemalar orqali tasvirlanadi. Ular yordamida kompyuterning tafsilotini chuqurroq berish mumkin.
Kompyuter arxitekturasi deb kompyuterning foydalanuvchi uchun dasturlash bo‘yicha imkoniyatlari, buyruqlar tizimi, adreslash tizimi, xotirasining tashkil etilishi va shu kabilarning umumiy tavsifiga aytiladi. Kompyuter arxitekturasi uning ishlash prinsiplari, asosiy mantiqiy qurilmalarining o‘zaro bog‘lanishlarini va ularda axborot uzatilishini aniqlaydi.Quyidagi arxitekturalar eng ko‘p tarqalganlari Klassik arxitektura (fon Neyman arxitekturasi) — ma‘lumotlar oqimini o‘zidan o‘tkazadigan bitta arifmetik-logik qurilma (ALQ) va buyruqlar oqimini o‘zidan o‘tkazuvchi bitta boshqarish qurilmasi (BK). Bu bir protsessorli kompyuterdir.
Bunday arxitekturaga umumiy shinali shaxsiy kompyuter ham kiradi. Unda barcha funksional bog‘lanishlar tizimli magistral nomini olgan umumiy shina orqali tashkil etiladi. Jismonan magistral ko‘p simli liniyani tashkil etib, unga boshqa sxemalar maxsus tirqishlar orqali ulanishlari mumkin. Magistral simlari to‘plami adresslar shinasi, ma‘lumotlar shinasi va boshkarish shinasiga ajraladi.
Periferiya qurilmalari (printer va shu kabilar) maxsus kontrollerlar – periferiya qurilmalarini boshqaruvchi qurilmalar yordamida ulanadilar. Kontroller — periferiya qurilmalari yoki aloqa kanallarini markaziy protsessor bilan bog‘lovchi qurilmadir.
Ko‘p protsessorli arxitektura
Kompyuterda bir necha protsessorning mavjudligi ko‘plab ma‘lumotlar va buyruqlar oqimini parallel ravishda tashkil etish imkonini yaratadi. Shunday qilib, parallel ravishda bir necha masalani yechish mumkin. Yoki bir masalani bir necha parallel bajariluvchi oqimlarga bo‘lib, qisqa vaqt ichida uning yechimini olish mumkin.
Bunday mashina strukturasi quyidagi rasmda keltirilgan
Malumotlar
Kompyuter arxitekturasi ma’lumotlarni saqlash va uzatishda tezkor xotirada, saqlash qurilmalarida ma’lumotlarni saqlash va ularga uzatish usullarini, shuningdek, turli xil kompyuter komponentlari o’rtasida ma’lumotlarni almashinish mexanizmlarini belgilaydi. Ma’lumotlarni saqlash tushunchasiga qattiq disklar, flesh-disklar, bulutli xotira va boshqa saqlash qurilmalarida ma’lumotlarni saqlashni anglatadi. Ma’lumotlarni uzatish esa tarmoq, shu jumladan Internet, mahalliy tarmoqlar, simsiz tarmoqlar va boshqa aloqa kanallari orqali ma’lumotlarni uzatishni o’z ichiga oladi. Ma’lumotlarni saqlash odatda saqlash qurilmalaridagi ma’lumotlarni tartibga soluvchi va boshqaradigan fayl tizimlari yordamida amalga oshiriladi. Xozirgi kunga kelib ma’lumotlarni saqlovchi qurilmalar ishlab chiqarish va ularning xotira sig’imlarini kattalashtirish jadal rivojlanmoqda. Zamonaviy tizimlar katta hajmdagi malumotlarni saqlash va xatolarga chidamliligi yuqori bo’lgan qurilmalarni ishlab chiqarishni imkonini beradi. Ma’lumot uzatish simli yoki simsiz tarmoqlar kabi turli xil uzatish vositalaridan foydalangan holda ma’lumotlarni bir nuqtadan boshqasiga uzatishni o’z ichiga oladi. Bu Internet orqali ma’lumotlarni uzatish, mahalliy tarmoqdagi qurilmalar o’rtasida ma’lumotlarni uzatish, fayllarni almashish va hokazolarni o’z ichiga olishi mumkin. Raqamli asrda ma’lumotlar xavfsizligi ham ma’lumotlarni saqlash va uzatishning tobora muhim qismiga aylanib bormoqda. Har qanday nozik ma’lumotlarni almashish va saqlashda shifrlash, kirishni boshqarish, autentifikatsiya va axborot xavfsizligi mexanizmlari kabi texnologiyalar majburiy hisoblanadi. Mashinali o’rganish va katta ma’lumotlar (Big Data) ni saqlash va uzatish sohasida ham o’zgarishlar kiritmoqda. Katta hajmdagi ma’lumotlarni qayta ishlash va tahlil qilish uchun bunday hajmdagi ma’lumotlarni samarali qayta ishlash va olish mumkin bo’lgan maxsus vositalar va xizmatlar kerak bo’ladi. Kompyuter arxitekturasi dasturlash tillari yordamida dasturlarning yozilishiga va ularning mashinada qanday ishlashiga ta’sir qiladi. Turli kompyuter arxitekturalarini yaratuvchilaro’z navbatida dasturlarning samarali bajarilishini ta’minlash uchun turli dasturlash tillari va texnologiyalarini qo’llab-quvvatlashni hisobga oladi. Dasturlash tillari - bu kompyuterlar va boshqa qurilmalarning bajarilishini boshqarish uchun ishlatilishi mumkin bo’lgan dasturlar va operatsion ko’rsatmalarni yozish uchun ishlatiladigan rasmiy tuzilmalar xisoblanadi. Ular dasturiy ta’minot, veb-ilovalar, mobil ilovalar yaratish, shuningdek, ma’lumotlar bazalari, tarmoqlar va axborot tizimlarini boshqarish va boshqa minglab ishlarini bajarish uchun ishlatiladi. Xozirda ko’p sonli dasturlash tillari mavjud bo’lib, ularning har biri o’ziga xos xususiyatlarga va qo’llanish sohalariga ega. Eng ko’p tarqalgan dasturlash tillariga quyidagilarni misol qilishimiz mumkin. Java - har xil turdagi ilovalarni yaratish uchun keng freymvork va imkoniyatlarga ega universal dasturlash tili. Python - ilmiy hisoblash, ma’lumotlarni tahlil qilish, veb-ishlab chiqish va boshqa maqsadlarda keng qo’llaniladigan o’rganish oson va kuchli dasturlash tili. JavaScript - interaktiv veb-sahifalar va veb-ilovalar yaratish uchun foydalaniladigan dasturlash tili. CQQ - tizim dasturlari va o’yinlarni ishlab chiqish uchun tez-tez ishlatiladigan kuchli va samarali dasturlash tili. Bu ro’yxatni yanada davom ettirishimiz mumkin. Bular ishlab chiquvchilar uchun mavjud bo’lgan keng ko’lamli dasturlash tillarining kichik tanlovi bo’lib, ularning har biri topshirilgan vazifaga qarab o’z xususiyatlari va afzalliklariga ega. Yuqoridagi tamoyillar kompyuter tizimining qanday qurilganligi va uning qanday ishlashini tushunish uchun asos bo’lib xizmat qiladi.
|
| |
