|
TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol)Bog'liq Kompyuter tarmoqlariTCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol): Internet tarmoqlarida ma'lumot almashish va
uzatish uchun ishlatiladigan asosiy protokollar. Bu protokollar, ma'lumotlar paketlar halida uzatiladi va
o'rtachasida yuboriladi.
DNS (Domain Name System): Internetdagi domen nomlarni IP manzillarga aylantirish uchun ishlatiladigan
texnologiya. Bu, foydalanuvchilarga IP manzilini yozmasdan osonlik bilan internet saytlariga kirish imkoniyatini
ta'minlaydi.
HTTP/HTTPS (Hypertext Transfer Protocol/Secure): Veb-saytlar orqali ma'lumot almashish va uzatish uchun
ishlatiladigan protokollar. HTTPS, ma'lumotlarni xavfsizlikni ta'minlaydi.
3.
Xavfsizlik va maxfiylik.
Kompyuter tarmoqlari xavfsizligi va maxfiylik, muhim amaliyotlarni bajarish va maxfiy ma'lumotlarni himoya
qilishda katta muhim ahamiyatga ega. Quyidagi qismatlar xavfsizlik va maxfiylik tuzilishida ishlatiladigan usullar
va protokollar to'g'risida ko'proq ma'lumot beradi:
3.1. Shifrlash: Kompyuter tarmoqlari bo'yicha ma'lumotlar shifrlanib o'tkaziladi, ya'ni, ular o'qilganda yoki
yuborilganda, ular kodlangan xil ko'rinishda chiqadi. Shifrlash protokollari, ma'lumotlarni "shifr"lab, ularni faqat
maxfiy shifrlangan kluv so'z orqali o'qib olish imkoniyatini ta'minlaydi.
3.2. Autentifikatsiya: Kompyuter tarmoqlarida autentifikatsiya, tizimga kirish uchun foydalanuvchi yoki qurilma
identifikatsiyasini amalga oshirishni o'z ichiga oladi. Parollar, biometrika ma'lumotlar (qo'l izi, retina tarqalishi)
va boshqa identifikatsiya usullari bu maqsadda ishlatiladi.
3.3. Firevallar: Firevallar, kompyuter tarmoqlarini xorijiy xavfsizlik xatarlariga qarshi himoya qilish uchun
ishlatiladi. Ular, tarmoqda o'zgaruvchilarini tekshirib, maxfiy va noaniq o'zgaruvchilarini bloklash orqali
tarmoqlarini himoya qilishda foydalaniladi.
3.4. Virus va Malware Himoya: Kompyuter tarmoqlarini o'zgartirishni maqsad qilgan kengayishga chiqqan
viruslar va malware (zararli dasturlar) ga qarshi himoya uchun antiviris dasturlar va yondashuv tizimlari ishlatiladi.
Bu usullar, qurilmalarning va kompyuterlarning himoyalanganligini ta'minlash uchun muhimdir.
|
| |
