Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti
“Kopiyuter injiniring” fakulьteti
“Suniy intilekt” kafedrasi
Operatsion tizimlar fanidan
Topshiriq-2 mavzusi: Топшириқ №2. Windowsда буйруқлар сатри интепретатори ва Powershell муҳити. Бажарилган ишда: режа, кириш, асосий қисм, хулоса ва фойдаланилган адабиётлар рўйхати ҳаққида маълумотлар бўлиши керак. Амалий иш учун 2-топшириқда, буйруқлар сатри интепретатори ва Powershell муҳитидан фойдаланиб қуйидаги амалларни бажариш керак: каталог, папкалар ва файлларни яратиш, папкалар ва файлларни нусхалаш, папкалар ва файлларни ўчириш.
Guruh: OPS008-2
Bajardi: SH.Eshonov
Tekshirdi: A.Ishmuxamedov
Toshkent 2024
|
Reja ;
1 Kirish.
2 Asosoy.
3 Xulosa .
4 Foydsalanilgan adabiyotlar;
KIRISH
Hamon-ki Windows ishlatayotgan ekansiz, Windows operatsion tizimining terminali CMD ni bilishinigiz kerak. CMD ni ochish uchun klaviaturadagi “Pusk” + “R” tugmalarini qo’shib bosib, burchakda chiqqan kichik oynachaga cmd buyrug'ini kiritib, Enter klavishini bosasiz. Buyruqlarga o'tishimizdan avval siz uchun bitta foydali ma'lumot: pastda keltirilgan buyruqlarni bosh harfda yozsangiz ham, kichik harflarda yozsangiz ham, hatto bularni aralashtirib yozsangiz ham ishlayveradi (qaysi registrda yozishning farqi yo'q)
Demak komandalar haqida ma’lumotlar:
Avval o’zingizga kerakli papkaga kirib olishingiz lozim:
Menda hozir C:\Users\user> papkada ekan
Agar siz boshqa path dagi filelar bilan ishlamoqchi bo’lsangiz. cd kalit so’zi bilan file joylashuvini yozasiz. Masalan:
Katalog(papka) ga kirish uchun ham “cd” dan keyin papka lokatsiyasini to’liq berish lozim
• cd .. buyrug’I bilan bittadan directory(papka) ortga qaytaradi:
CMD ning oddiy foydalanuvchi uchun kodlari:
• Color all - cmd textini rangini o’zgartiradi.
• Shutdown –s –f –t 100 - Kompyuteringizni 100 sekundan keyin o’chiradi.
• Shutdown – a - o’chirish buyrug’ini bekor qiladi.
• Help - sizga asosiy kodlarni ta’rifi bilan chiqarib beradi.
• Explorer - Yo'lboshlovchi (проводник) oynasini ochib beradi.
• Tree - kataloglarni grafik ko'rinishda ko'rsatish imkoniyatini beradi. Odatiy bo'lib, displey psevdo-grafika orqali amalga oshiriladi.
• Ver - operatsion sistemangizning versiyasini ko’rsatadi.
• Systeminfo - ushbu buyruq sizga kompyuteringiz konfiguratsiyasi haqida batafsil ma’lumot beradi. Ro’yxat operatsion tizimingiz va uskunangizni mutlaqo qamrab oladi. Masalan “Windows” ning o’rnatilgan sanasi, oxirgi yuklash vaqti, BIOS versiya, umumiy va mavjud xotira, o'rnatilgan tuzatishlar, tarmoq kartasi konfiguratsiyasi va boshqalarni qidirishingiz mumkin.
• MD - bu buyruq bilan siz yangi papka(katalog) yoki yangi fayl ochishingiz mumkin:
Albatta cmd dagi path (manzilingizni o’zgartirib o’zingizga kerakli joyga ochishingiz lozim), aks holda default o’zi turgan joyga ochib qo’yadi.
Masalan menda shunaqa manzilga ochiladi
• Date va Time - bu buyruqlarni alohida yozmadim. Date buyrugida siz hozirgi sanani ko’rish va o’zgartirish imkoniga ega bo’lasiz, Time komandasida esa hozirgi soat, minut va sekunni o’zgartishingiz mumkin bo’ladi.
• Exit - Ushbu buyruq sizga ommaviy ma'lumotlarni yopish yoki hatto buyruq qatorini yopish imkonini beradi. (Cmd dan ham chiqib ketishi mumkin).
• Title - ya’ni sarlavha bu bilan siz cmd oynasining nomini o’zgartirishingiz mumkin.
• Prompt - Bu ham juda ham qiziqarli buyruqlardan biri. har safar buyruq oldidan chiqib turadigan so'zlarni o'zimizga belgilash imkoniyatini beradi. Bu rejimdan chiqib ketish uchun qaytadan prompt buyrug'ini kiritishingiz kerak.
• Date va Time - bu buyruqlarni alohida yozmadim. Date buyrugida siz hozirgi sanani ko’rish va o’zgartirish imkoniga ega bo’lasiz, Time komandasida esa hozirgi soat, minut va sekunni o’zgartishingiz mumkin bo’ladi.
• Exit - Ushbu buyruq sizga ommaviy ma'lumotlarni yopish yoki hatto buyruq qatorini yopish imkonini beradi. (Cmd dan ham chiqib ketishi mumkin).
• Title - ya’ni sarlavha bu bilan siz cmd oynasining nomini o’zgartirishingiz mumkin.
• Prompt - Bu ham juda ham qiziqarli buyruqlardan biri. har safar buyruq oldidan chiqib turadigan so'zlarni o'zimizga belgilash imkoniyatini beradi. Bu rejimdan chiqib ketish uchun qaytadan prompt buyrug'ini kiritishingiz kerak.
Manashu rasmda joylashgan ip sizning “IP” ingiz bo’ladi
• Ping - tarmoqga ping yuboradi ya’ni biron bir saytga so’rov yuborishingiz mumkin yoki uning ishlayotgan tarzini ko’rishingiz mumkin va yana ba'zan, paketlar ma'lum bir tarmoqqa ulangan qurilmaga ulanadimi yoki yo'qligini bilishingiz kerak. Bu yerda bizga ping yordam beradi.
• Arp –a - bizga barcha biz bilan bir tarmoqda bo’lgan foydalanuvchilarning IP larini ko’rsatadi. Albatta bir wi-fi da bo’lsangiz.
• Ipconfig/all - bunda siz ip address, mac address xullas adresslar haqida ko’proq ma’lumotga ega bo’lishingiz mumkin.
• Getmac - buyrug’I bizga tarmoq adapterlarining aparat manzillari haqida ma'lumot beradi. Bunday holda siz mahalliy va uzoq manzillarni topishingiz mumkin.
CMD orqa fonini o’zgartirish textni o’zingiz hohlagandek qilish uchun ”Administrator” ustiga sichqonchaning o’ng tomonini bosasiz va eng pastidagi “Properties” tugmasini bosasiz. Hackerlar kinolaridek qilib olishingiz ham mumkin )
CMD oynasida har xil kodlar yozib adashib qoldingizmi? Yoki u kodlarni sizga endi keragi yo’qmi? Endi sizga oxirgi eng kerakli(ko’p ishlatiladigan) buyruqni ko’rsatamiz:
• cls buyrug'i oynani tozalash uchun ishlatiladi:
Ushbu buyruq oynani tozalash uchun oldingi yozilgan ma’lumotlarni barchasini “delete” qiladi.
Xulosa ;
men bu amaliy ishdan juda kop cmd codlar bilan tanishdim;
Foydalanilgan adabiyotlar;
1 https://docs.dot-net.uz:8443/c-.net/.net-dasturchi/cli/cmd-savodxonligi;
2 https://youtu.be/lE2k_I3E0uI?list=PLFE1Bk1-05Kzzvi-aFGxzek4MG121ZunH
|
