Kriptografik usullar fanining predmeti, maqsadi va vazifalari

1 2 3 4

Niz0miy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universiteti

Kriptologiya (cryptos – mahfiy, logos – ilm) fani Axborotlarning muhofazasi masalalari bilan shug‘ullanadi.
Kriptografiya - bu ma'lumot va aloqani kodlardan foydalanish orqali himoya qilish usuli bo'lib, faqat ma'lumot mo'ljallangan shaxs uni tushunishi va qayta ishlashi mumkin. Shunday qilib, ma'lumotlarga ruxsatsiz kirishning oldini oladi. "Kript" prefiksi "yashirin" degan ma'noni anglatadi va "grafiya" qo'shimchasi "yozish" degan ma'noni anglatadi. Kriptografiyada ma'lumotni himoya qilish uchun ishlatiladigan usullar matematik tushunchalar va algoritmlar deb nomlanuvchi qoidalarga asoslangan hisob-kitoblar to'plamidan olingan bo'lib, xabarlarni dekodlashni qiyinlashtiradigan usullarga aylantiriladi. Ushbu algoritmlar kriptografik kalitlarni yaratish, raqamli imzolash, ma'lumotlar maxfiyligini himoya qilish uchun tekshirish, Internetda veb-sahifalarni ko'rish va kredit karta va debet kartalari kabi maxfiy operatsiyalarni himoya qilish uchun ishlatiladi.

Kriptografiya – axborotlarni aslidan o‘zgartirilgan holatga akslantirish uslublarini topish va takomillashtirish bilan shug‘illanadi.
Kriptotahlil esa shifrlash uslubini (kalitini yoki algoritmini) bilmagan holda shifrlangan ma’lumotning asl holatini (mos keluvchi ochiq ma’lumotni) topish masalalarini yechish bilan shug‘ullanadi.

Uzataladigan axborotning ma’nosini yashirish uchun ikki xil o‘zgartirishlar qo‘llaniladi: kodlashtirish va shifrlash.
Kodlashtirish uchun tez-tez ishlatiladigan iboralar to‘plamini o‘z ichiga oluvchi kitob yoki jadvallardan foydalaniladi.
Shifrlash o‘z ichiga — boshlang‘ich matn belgilarini anglab olish mumkin bo‘lmagan shaklga o‘zgartirish altoritmlarini qamrab oladi.

Download 32.27 Mb.

1 2 3 4

Download 32.27 Mb.