Transformatorlarni ishlatish jarayonida ularni ishonchli ishlashi ta’minlanishi lozim. Yuklamalar, kuchlanish me’yori, transformatorlarning alohida qismlarining harorati, moyning harakteristikalari va izolyasiya parametrlari o‘rnatilgan me’yorlari chegarisida bulishi kerak. Sovutish tizimi, kuchlanishni rostlash va boshqa tarkibiy qismlari shuningdek, doimiy vositalari bo‘lmish yong‘in o‘chirish, moy qabul qilgich, moy chiqqishlar va moy to‘plagichlar soz bo‘lishi kerak.
Elektr stansiya va nimstansiyalariga o‘rnatilgan uch fazali transformatorlar eng ko‘p tarqalgan, chunki ularda jami quvvati xuddi shuncha bo‘lgan uchta bir fazali transformatorlarga qaraganda isroflar 12—15%, aktiv materiallar sarfi bilan qiymati 20—25% kam.
3
.2-rasm. Transformatorlarning prinsipial sxemalari: a)ikki chulg‘amli; b)-uch chulg‘amli;
v)-past kuchlanishli ajratilgan chulg‘amli.
Transformatorsozlikdagi taraqqiyot 220 va 500 kV kuchlanishli, quvvati 630 MVA gacha, 330 kV kuchlanishli, quvvati 1000
MVA li uch fazali transformatorlarni va
500/110 kV li, birlik quvvati
250 kVA li avtotransformatorlarni ishlab chiqarish imkoniyatini berdi.
qiymati ularni transportirovka qilish sharoitlari, massasi va o‘lchamlari bilan cheklanadi.
Bir fazali transformatorlar, odatda, etarli quvvatga ega bo‘lgan uch fazali transformator tayyorlash mumkin bo‘lmagan yoki transportirovka qilish ancha qiyin bo‘lgan hollardagina qo‘llaniladi. Bir fazali transformatorlar guruhlarining eng katta quvvati 500 kV kuchlanishda 1600 MVA; 750 kV kuchlanishda 1250 MVA ga teng. Har bir fazadagi turli kuchlashdagi chulg‘amlar soniga qarab transformatorlar ikki chulg‘amli va uch chulg‘amliga bo‘linadi (3.2-rasm, a, b). Bundan tashqari, aynan bir xil kuchlanishdagi chulg‘amlar, odatda, pasaytiruvchi chulg‘ami bir-biridan va erga tutashtirilgan qismlardan izolyasiya qilingan ikki va undan ortiq parallel tarmoqlardan tashkil topadi. Bunday transformatorlar ajratilgan chulg‘amli transformatorlar deb ataladi (3.2-rasm, v). Yuqori, o‘rtacha va past kuchlanishli chulg‘amlarni qisqacha YuK, O‘K va PK deb belgilash qabul qilingan.
Past kuchlanishli ajratilgan chulg‘amli transformatorlar bitta kuchaytiruvchi transformatorga bir nechta generatorlarni ulash imkonini beradi, o‘z ehtiyojini ta’minlash sxemalarida, shuningdek qisqa tutashuv tokining kattaligini cheklash maqsadida, pasaytiruvchi nimstansiyalarda ham keng qo‘llaniladi.
Transformatorning nominal quvvati, kuchlanishi, toki, qisqa tutashuv kuchlanishi, salt ishlash toki, salt ishlash bilan qisqa tutashuvdagi isroflar transformatorning asosiy parametrlari hisoblanadi.
Transformatorning nominal quvvati deb zavod pasportida ko‘rsatilgan to‘la quvvatining qiymatiga aytilib, nominal chastota va kuchlanishda, o‘rnatish joyi va sovitish muhiti nominal bo‘lgan sharoitlarda transformatorni shu quvvat bilan uzluksiz yuklash mumkin bo‘ladi.
Ikki chulg‘amli transformatorlarning nominal quvvati uning har bir chulg‘amining quvvatidan iborat.
|
Transformatorlar quvvatining chegaraviy
3.3-rasm.Transformator va avtotransformatorlarning neytrallarini erga ulash usullari: a-110-220 kV li РПН siz tranformatorlarda; b–330-500 kV li РПН siz transformatorlarda; v-110 kV li o‘rnatilgan РПН li transformatorlarda; g-avtotransformatorlarda; d-150-220 kV li РПН li traneformatorlarda; e-330-500 kV li RPN li
Uch chulg‘amli transformatorlar chulg‘amlarining quvvati bir-biriga teng yoki har xil qilib tayyorlanadi. Quvvatlari har xil bo‘lganda har bir alohida chulg‘am ichida eng katta nominal quvvatga ega bo‘lgan chulg‘amning quvvati transformatorning nominal quvvati deb qabul qilinadi. Chulg‘amlarning nominal kuchlanishlari - taransformatorning salt ishlashida birlamchi va ikkilamchi
