4-LABORATORIYA ISHI
Mavzu: To’liq aniqlangan Bul funksiyalari. Karno kartalar yordamida mantiqiy funksiyalarni minimallashtirish.
Laboratoriya ishining maqsadi. EMAS mantiqiy elementini tadqiq etish. Sxemada belgilanishi. Rostlik jadvali. HAM-EMAS ME asosida YOKI MEini yasash. YOKI-EMAS ME asosida HAM MEini yasashni o’rganish.
Laboratoriya ishi topshirig‘i.
EMAS mantiqiy elementini sxemada belgilanishi o’rganish.
EMAS mantiqiy elementini rostlik jadvalini bilish.
HAM-EMAS ME asosida YOKI MEini yasash.
YOKI-EMAS ME asosida HAM MEini yasash.
Nazariy ma’lumotlar
EMAS mantiqiy elementi. Bul algebrasida qo’shuv va ko’paytirish operatsiyalari mavjud, ammo bo’lish va ayirish operatsiyalari mavjud emas. Lekin Bul algebrasida yana bir fundamental operatsiya, ya’ni inversiya (to’liqlash) operatsiyasi mavjud. 3.1-rasmda ko’rsatilgan o’zgartkich sxemasini ko’rib chiqamiz.
3.1-rasm. A va Ā o’zgaruvchilarining parallel ulanishi.
U 2ta bog„langan o’zgartkichlardan iborat. Agar ularning biri yopiq bo’lsa, ikkinchisi albatta ochiq bo’ladi. 3.1-rasmda ochiq o’zgartkich Bul o’zgaruvchisi A bilan hamda yopiq o’zgartkich esa Bul o’zgaruvchisi Ā bilan ifodalangan. YUqori o’zgartkich uchun A=0 bo’ladi, sababi bu o’zgartkich ochiq, pastki (quyi)
o’zgartkich uchun esa Ā=1 bo’ladi, sababi yuqorgi o’zgartkich ochiq.
Aytishlaricha A inversiyasi bu Ā yoki A-EMAS. Bundan kelib chiqadiki, A o’zgaruvchini tepa chizig„i o’zgaruvchi inversiyasini (yoki inkor) ifodalaydi. f = A + Ā funksiyasining rostlik jadvali 3.1-jadvalda keltirilgan.
3.1-jadval.
Jadvalga asosan A=0 va Ā=1 bo’lganda f=1 bo’ladi hamda A=1 va Ā=0 bo’lganda f=1 bo’ladi. Bu esa nuqtalar orasida barcha vaqt ulanish (aloqa) mavjudligini bildiradi. Bu sxemaning tenglamasi A + Ā = 1 algebraik ko’rinishda ifodalanadi (to’liqlashtirish teoremasi). Bundan kelib chiqadiki A * Ā = 0 bo’ladi.
f = A * Ā funksiyasining o’zgartkichli kontakt sxemasi 3.2-rasmda va bu sxemaning rostlik jadvali 3.2-jadvalda ko’rsatilgan.
3.2-rasm. A va Ā o’zgaruvchilarining ketma-ket ulanishi.
3.2-jadval.
Invertor 3.3-rasmda keltirilgan elektron sxema yordamida belgilanishi mumkin. Agar sxemaning kirishida mantiqiy «0» bo’lsa, u holda sxemaning chiqishida mantiqiy «1» bo’ladi va teskari.
3.3-rasm. EMAS elementining belgilanishi.
3.4-rasmda ko’rsatilganidek, agarda 2ta invertor ketma-ket ulangan bo’lsa, unda 2-chi invertor kirishi Ā bo’ladi va uning chiqishi Ā ning inversiyasi bo’ladi hamda uni ko’rinishida yozish mumkin. Lekin sxemadan ko’rinadiki, 2-chi invertor chiqishidagi signal 1-chi invertor kirishidagi signal bilan mos keladi
3.4-rasm. 2ta EMAS elementining ketma-ket ulanishi.
|
