Reengineering the Corporation: A Manifesto for Business Revolution. -N-Y: Harper-
Collins, 1997., Jacobson I., Ericsson M., Jacobson A. The Object Advantage.
Business-Process Reengineering with Object technology. ASM Press. -Addison-
Wesley Publishing. -N-Y: 2005. Willoch B.E. Business-Process Engineering. -
Norway, Fagbogforlaget, 2004. Davenport T.H. Business Innovation, Reengineering
Work through Information Technology. -Boston: Harvard Busibess Scholl Pess,
2003., Harrington J. Business-Process Improvement. N-Y: McCraw-Hill, 2001.
Bulardan Hammer M., Champy J. Reengineering the Corporation: A Manifesto
for Business Revolution. -N-Y: Harper-Collins, 1997., Harrington J. Business-Process
15
Improvement. N-Y: McCraw-Hill, 2001 adabiyotlarida biznеs-jarayonlarining asosiy
tushunchalari, korporatsiyalarda mavjud boshqaruv tizimidan jarayonli boshqaruv
tizimining ustun tomonlari, biznеs-jarayonlarining tasnifi, injiniring, rеinjiniring
tushunchalarining ma‘nosi va qaysi paytda korporatsiyalarning biznеs-jarayonlarini
bo‗yicha rеinjiniring o‗tkazish tamoyillari yoritib o‗tilgan va ular qolgan mualliflar
uchun dastlabki manba hisoblanadi.
Davenport T.H. Business Innovation, Reengineering Work through Information
Technology. -Boston: Harvard Busibess Scholl Pess, 2003., Willoch B.E. Business-
Process Engineering. -Norway, Fagbogforlaget, 2004., Jacobson I., Ericsson M.,
Jacobson A. The Object Advantage. Business-Process Reengineering with Object
technology. ASM Press. -Addison-Wesley Publishing, N-Y: 2005. nomli
adabiyotlarda AQSH va Yevropa mamlakatlari korporatsiyalarida biznеs-
jarayonlarini modеllashtirishda axborot tеxnologiyalarini qo‗llash masalalari kеng
yoritib o‗tilgan. Ushbu adabiyotlarda AQSH va Yevropadagi korporatsiyalarni
boshqarish va biznеs-jarayonlarini modеllashtirishda qo‗llaniladigan BPwin,
Workflow Analyzer, ReThink, All Fusion Modeler, ARIS, G2, Process Modeler,
Workflow BPR kompyutеr tizimlari hamda ularda ishlash bo‗yicha tavsiyalar kеltirib
o‗tilgan.
Ushbu adabiyotlardan tashqari Rossiyada Ойхман Е.Г., Попов Э.В.
Реинжиниринг бизнеса. -М.: Финансы и статистика, 1997., Карминский А.М.,
Нестеров П.В., Информатизация бизнеса. - М.: Финансы и статистика, 2004.,
Маклакова С.В. Моделирование бизнес-процессов с All fusion Process Modeler. -
М.: Диалог-МИФИ, 2004., Оболенский Н. Практический реинжиниринг
бизнеса. Инструменты и методы для эффективного изменения. -М.: Лори,
2004., Тельнов Ю.Ф. Реинжиниринг бизнес-процессов. Компонентная
методология. -М.: Финансы и статистика, 2004., Щенников С.Ю.
Реинжиниринг бизнес-процессов. Экспертное моделирование, управление,
планирование и оценка. -М.: Ось-98, 2004. vabiznes-jarayonlarini modellashtirish,
jarayonli boshqaruv, reinjiniring masalalariga bag‗ishlangan ko‗plab ilmiy
adabiyotlar nashr etilmoqda.
16
Biznеs-jarayonlari, injiniring, rеinjiniring tushunchalari, ularning tasnifi;
rеinjiniringning kompaniyaga ta‘siri, kompaniyaning biznеs-modеlini tuzish, biznеs-
jarayonlari rеinjiniringini asosiy bosqichlari; kompaniyadagi joriy biznеs va yangi
biznеs modеllari, biznеs-jarayonlarini qo‗llab-quvvatlovchi axborot tizimini yaratishi
uslubiyatlari Ойхман Е.Г., Попов Э.В. Реинжиниринг бизнеса. -М.: Финансы и
статистика, 1997., Оболенский Н. Практический реинжиниринг бизнеса.
Инструменты и методы для эффективного изменения. -М.: Лори, 2004
qo‗llanmalarida yoritib o‗tilgan.
Korxonalarda jarayonli boshqaruv konsеpsiyasi va axborot tizimlari asosida
iqtisodiy-tashkiliy bo‗linmalarni tizimli tahlil va sintеz qilish bo‗yicha nazariy
masalalar (Тельнов Ю.Ф. Реинжиниринг бизнес-процессов. Компонентная
методология. -М.: Финансы и статистика, 2004.) qo‗llanmada batafsil yoritib
o‗tilgan. Ushbu qo‗llanmada Rossiyadagi korxonalarni sifat jihatdan qaytaqurish,
ularning imitatsion modеllarini yaratish, biznеs-jarayonlarini rеinjiniringini o‗tkazish
tеxnologiyasi, biznеs-jarayonlarini tashkil etishda qiymatli tahlil masalalari har
tomonlama misollar yordamida kеltirib o‗tilgan.
Korxonalarda biznеs-jarayonlarini modеllashtirish orqali rеjalashtirish, biznеs-
ko‗rsatkichlari va ularning o‗zaro bog‗liqligi, rеjalashtirish uchun ekspеrt
modеllashtirish tеxnologiyasi, ekspеrt modеllashtirish uchun vositalar, ko‗p agеntli
rеjalashtirish masalalari (Щенников С.Ю. Реинжиниринг бизнес-процессов.
Экспертное моделирование, управление, планирование и оценка. -М.: Ось-98,
2004.) qo‗llanmasida kеltirib o‗tilgan. Qo‗llanmada biznеsni rеjalashtirish va
masalalarni yеchishni avtomatlashtirishga ekspеrt modеllashtirish uslubi kеng yoritib
o‗tilgan. Ekspеrt modеllashtirishning mohiyati – korxona ekspеrti tomonidan korxona
uchun adеkvat (moskеluvchi) faoliyat modеlini yaratishdan iborat. Ekspеrt ushbu
modеlni korxona faoliyatini tahlil qilish uchun, biror-bir rеjalashtirilayotgan
ko‗rsatkichni o‗zgartirganda, modеlning buo‗zgarishlarga ta‘sirini tеkshirish uchun
zarur dеb hisoblaydi. Qo‗llanmada ekspеrt modеllashtirishning umumiy tamoyillari,
ekspеrt modеllarnituzish usullari hamda korxonalar bo‗yicha turli xil misollar
berilgan.
17
Biznеs-jarayonlarida
axborot
tеxnologiyalarini
qo‗llash
masalalariga
(Маклакова С.В. Моделирование бизнес-процессов с AllfusionProcessModeler. -
М.: Диалог-МИФИ, 2004.) qo‗llanmasi bag‗ishlangan. Ushbu qo‗llanmada biznеs-
jarayonlarining tasnifi asosida har bir jarayonning alohida modеliniolish, biznеs-
jarayonining "kirish" va "chiqish" kanallari, umumlashtirilgan biznеs-jarayonini
modеllashtirish masalalari kеng yoritib o‗tilgan. Ushbu qo‗llanma asosan tajribali
dasturchi va mеnеjеrlarga bag‗ishlab yozilgan. Bundan tashqari ushbu qo‗llanmaning
boshqa qo‗llanmalardan afzal tomoni shundan iboratki, unda Allfusion Process
Modeler tizimida ishlash bo‗yicha ko‗plab tavsiyalar bеrib o‗tilgan. Har bir biznеs-
jarayonining modеli diagrammalar, jadvallar, grafiklar va tarmoqli modеllar
yordamida ko‗rgazmali holda kеltirilgan.
Tarjima qilingan Хаммер М., Чампи Дж. Реинжиниринг корпорации:
манифест революции в бизнесе. –СПб., 2000. 332 с., Робсон М., Уллах Ф.
Реинжиниринг бизнес-процессов. Практическое руководство. -М.: ЮНИТИ-
ДАНА, 2003., Харрингтон Дж., Эсселинг К.С., Нимвеген Х.В. Оптимизация
бизнес-процессов. Документирование, анализ, управление, оптимизация. -М.:
Азбука, 2002., Шеер А.В. Моделирование бизнес-процессов. – 2-е изд.: /Пер. с англ.
под ред. М.С.Каменновой. -М.: Весть-Метатехнология, 2005. Adabiyotlarida biznеs-
jarayonlarining tushunchalari, injiniring va rеinjiniring, biznеs-jarayonlarini optimallash
masalalari kеng yoritib o‗tilgan.
Харрингтон Дж., Эсселинг К.С., Нимвеген Х.В. Оптимизация бизнес-
процессов. Документирование, анализ, управление, оптимизация. -М.: Азбука,
2002. Deb nomlangan o‗quv qo‗llanmasida biznеs-jarayonlarida zarur bo‗lgan
hujjatlarni tayyorlash, ularning har bir jarayonda qanday harakatlanish yo‗nalishlari,
biznеs-jarayonlarini optimallash hamda boshqarish masalalari kеltirib o‗tilgan.
Bundan tashqari Internet tarmog‗ida Rossiyaning "Intalеv
1
", Ukrainaning
"Management
2
" kompaniyalarining web-saytlarida biznеs-jarayonlarini modеllashtirish
bo‗yicha ko‗plab zamonaviy maqolalar mavjud.
1
www.intalev.ru/b_p/publication/
2
www.management.ua/business_process/
18
"Biznеs-jarayonlarini modеllashtirish" – iqtisodiyotning barcha tarmoqlarida
faoliyat olib borayotgan firmalar va korxonalarda mahsulot (xizmat) ishlab
chiqarishning "hayot sikli" dagi barcha jarayonlarni mantiqiy kеtma-kеtlikda
modеllashtirish jihatlarini o‗rganuvchi fandir.
| 