1 3 -ra sm . RID - 1 ra d io izo to p li y o n g ‘in
1 4 -ra sm . ID F-1M ru su m li fo to elek trik
d a rak c h isi
y o n g 'in d arak ch isi
P ortlash - bu q isq a v aq td a chegaralangan hajm dagi, katta m iqdor-
dagi quvvatning ajralib chiqishi tu shuniladi yoki portlash suyuqliklari-
ning, p o rtlovchi m o d d alam in g k uch yoki issiqlik t a ’sirida o ‘zi jo y lash g an
h ajm ig a sig ‘m ay qolishi tufayli otilib chiqadigan hodisadir.
O datda, p ortlash g azlam in g qattiq qizishi oqibatida, yuqori bosim ho
sil qilib ku zatilad i.P o rtlash lar asosan y o n g ‘in v a portlash xavfi b o r ob-
yektlarda sodir b o ‘lib, u n ing o q ib atid a y o n g ‘in!ar kelib chiqishi m um kin.
Portlovchi m oddalar saqlanadigan om borlar, ular bilan b o g ‘liq b o 'lg an
ob y ek tlar p ortlash xavfi b o r ob y ek tlar hisoblanadi. B ularga m udofaa, neft
va neft m ahsulotlarini qayta ishlab chiqaruvchi-saqlovchi, kim yoviy, gaz,
paxta, q o g ‘oz, non m ahsulotlari, yengil sanoat korxonalari, u lar ishlab
chiqargan ta y y o r m ah su lo tlam i saqlovchi o m borxonalar kiradi.
H ozirgi kunda 0 ‘zbekiston h u dudida 500 dan ziyod ishlab chiqa-
rish tarm o q larid a portlash va y o n g ‘in chiqish xavfi m avjud. Portlatuvchi
om illarga: kim yoviy (portlovchi m oddalar), yadroviy (yadroviy qurollar),
m exanik (yuqori bosim li suyuqliklar saqlaydigan idish larn in g yorilishi),
elektrom agnit (uchqun razryadi v a lazer uchquni) va b o sh q alar kiradi.
H ar qanday p o rtlash lard a birinchi va ikilam chi z a ra r b eruvchi om illar
hosil b o 'la d i. B irinchi om illarga: zarb t o ‘lqinlari va siniq parchalarning
sochilishi.
Z arb to ‘lqinlari- yuqori bosim dagi portlashdan hosil b o 'lg a n kuchli
h avo t o ‘lqinlarining k uchli ovoz chiqarib tarqaladigan havo t o ‘lqini tar-
216
zidagi va unga qarshi kelgan qattiq jism la m in g parchalanishi va sochili-
shiga olib keladi.
