Ma`lumotlarni ikkilik sanoq sistemasida kodlash va dekodlash

Ma`lumotlarni ikkilik sanoq sistemasida kodlash va dekodlash

205-guruh talabasi Sobirova Dilnoza

Reja: 1. Axborotlarni raqamlar orqali ifodalsh. 2. Ma`lumotlarni ikkilik sanoq sistemasida kodlash. 3. Ikkilik sanoq sistemasida dekodlash. 4. Misollar

Informatika fani uchun o’rganiladigan obyekt axborot hisoblanadi.Informatikada axborotlar ikki tuga – anolog va raqamli (diskret) axborotlarga bo’lib o’rganiladi.

Analog axborotlar uzluksiz mavjud bo’lib, uni istalgan vaqtda qabul qilish mumkin, boshqacha aytganda, analog axborotlar atrof muhitga uzluksiz ta’sir etuvchi uzluksiz signallardir. Signallarning turli tumanligi axborotlarni qayata ishlash jarayonini murakkablashtiradi. Shuning uchun ham axborotlarni to’plash, saqlash va qayta ishlashni osonlashtirish maqsadida ular bir xil shakilga keltiriladi, ya’ni qayta ishlash uchun qulay bo’lgan belgilar bilan almashtiriladi. Bu jarayon axborotlarni qayta ishlash deyiladi

Axborotlarni kodlash- ma`lumotlarni uzatish va saqlash qulay bo`lgan ko`rinishda ifodalashdir. Axborotlarni kodlash axborotni maxfiy saqlash uchun ham qo`llanilgan. Kodlashning bu ko`rinishi shifrlashdir.

Kompyuter faqat raqamli ko`rinishda aks ettirilgan axborotni qayta ishlashi mumkin. Semyuel Morze 1837-yilda elektromagnit telegraf qurilmasini ixtiro qilgan va 1838-yilda shu qurilma uchun telegraf kodini ishlab chiqqan.

Semyuel Morze

Morze alifbosi

Kodlash usullari ikkita tekis va notekis turda bo`lishi mumkin. Kompyuter raqamlarning o`zini emas, balki shu raqamlarni ifodalovchi signallarni farqlaydi. ASCII- American Standart Code for Information Interchange

Ikkilik sanoq sistemasida kodlash

Belgilarni kodlash uchun sifatli kod uzunligi 8 bit yoki 1 bayt deb belgilangan. Shuning uchun kompyuterda saqlanuvchi har bir belgiga bir bayt xotira mos keladi. 0 va 1 ning turli kombinatsiyalari 8 bit kod uzunligida =256, shuning uchun bir kodlash jadvali yordamida 256 tadan ko’p bo’lmagan belgilani kodlash mumkin. 2 bayt kod uzunligi bilan 65536 ta belgini kodlash mumkin.

Axborot o’lchovi birliklari:

1 bayt = 8 bit

1 Kbayt = 1024 bayt

1 Mbayt = 1024 Kbayt

1 Gbayt = 1024 Mbayt

1 Tbayt = 1024 Gbayt

1 Pbayt=1024Tbayt

Kodlashning mohiyati shundan iboratki, har bir belgiga ikkilik koddagi 00000000 dan 11111111gacha bo’lgan sonlardan biri yoki o’nlik koddagi 0dan 255 gacha bo’lgan sonlardan biri mos qilib belgilangan.

Bitta belgini kompyuterlarda kodlash uchun 8 bit, ya’ni 1 bayt joy yetadi. Ko’rinib turibdiki, 1 bayt joyda ikkilik kod orqali 256 ta belgini kodlash imkoniyati bor. ASCII jadvali yordamida ayrim belgilarning ikkilik Sistemasidagi kodlarni misol sifatida keltiramiz: A-01000001; I-01001001; N-01001110; O-01001111

Ya’ni ASCII jadvalida keltirilgandek A belgisi o’nta oltilikda 14 ga teng. 14 – 41 tetrada asosida 1=0001; 4 = 0100. Demak A belgisini komyuterda kodlanishi 01000001 bo’ladi, LOLA so’zini quyidagicha kodlash mumkin. 01001100 01001111 01001100 01000001

A, B, D, E, K, O, R, Y harflarini kodlash uchun eng kam bit talab etadigan ikkilikda tekis kodlash usulidan foydalanilgan.

Yechish: A – 000; B – 001; D – 010; E – 011;

K – 100; O – 101; R – 110; Y – 111

1000 1111 1001 1010 0011 0010

1000=8; 1111=15=F;

1001=9; 1010=A;

0011=3; 0010=2

Javob: 8F9A32

O`lchami 1366*768 bo`lgan ekran 8xil rangli tasvir aks etadi. Ekrandagi axborot hajmini aniqlang.

Yechish: 8=

31366768=3147264bit=393408bayt

Javob: 393408bayt

Download 1.11 Mb.

Ma`lumotlarni ikkilik sanoq sistemasida kodlash va dekodlash

Ma`lumotlarni ikkilik sanoq sistemasida kodlash va dekodlash

205-guruh talabasi Sobirova Dilnoza

Reja: 1. Axborotlarni raqamlar orqali ifodalsh. 2. Ma`lumotlarni ikkilik sanoq sistemasida kodlash. 3. Ikkilik sanoq sistemasida dekodlash. 4. Misollar

Informatika fani uchun o’rganiladigan obyekt axborot hisoblanadi.Informatikada axborotlar ikki tuga – anolog va raqamli (diskret) axborotlarga bo’lib o’rganiladi.

Axborotlarni kodlash- ma`lumotlarni uzatish va saqlash qulay bo`lgan ko`rinishda ifodalashdir. Axborotlarni kodlash axborotni maxfiy saqlash uchun ham qo`llanilgan. Kodlashning bu ko`rinishi shifrlashdir.

Axborotlarni kodlash- ma`lumotlarni uzatish va saqlash qulay bo`lgan ko`rinishda ifodalashdir. Axborotlarni kodlash axborotni maxfiy saqlash uchun ham qo`llanilgan. Kodlashning bu ko`rinishi shifrlashdir.

Kompyuter faqat raqamli ko`rinishda aks ettirilgan axborotni qayta ishlashi mumkin. Semyuel Morze 1837-yilda elektromagnit telegraf qurilmasini ixtiro qilgan va 1838-yilda shu qurilma uchun telegraf kodini ishlab chiqqan.

Semyuel Morze

Morze alifbosi

Kodlash usullari ikkita tekis va notekis turda bo`lishi mumkin. Kompyuter raqamlarning o`zini emas, balki shu raqamlarni ifodalovchi signallarni farqlaydi. ASCII- American Standart Code for Information Interchange

Ikkilik sanoq sistemasida kodlash

Axborot o’lchovi birliklari:

1 bayt = 8 bit

1 Kbayt = 1024 bayt

1 Mbayt = 1024 Kbayt

1 Gbayt = 1024 Mbayt

1 Tbayt = 1024 Gbayt

1 Pbayt=1024Tbayt

Kodlashning mohiyati shundan iboratki, har bir belgiga ikkilik koddagi 00000000 dan 11111111gacha bo’lgan sonlardan biri yoki o’nlik koddagi 0dan 255 gacha bo’lgan sonlardan biri mos qilib belgilangan.

Ya’ni ASCII jadvalida keltirilgandek A belgisi o’nta oltilikda 14 ga teng. 14 – 41 tetrada asosida 1=0001; 4 = 0100. Demak A belgisini komyuterda kodlanishi 01000001 bo’ladi, LOLA so’zini quyidagicha kodlash mumkin. 01001100 01001111 01001100 01000001

A, B, D, E, K, O, R, Y harflarini kodlash uchun eng kam bit talab etadigan ikkilikda tekis kodlash usulidan foydalanilgan.

Yechish: A – 000; B – 001; D – 010; E – 011;

K – 100; O – 101; R – 110; Y – 111

1000 1111 1001 1010 0011 0010

1000=8; 1111=15=F;

1001=9; 1010=A;

0011=3; 0010=2

Javob: 8F9A32

O`lchami 1366*768 bo`lgan ekran 8xil rangli tasvir aks etadi. Ekrandagi axborot hajmini aniqlang.

Yechish: 8=

3*1366*768=3147264bit=393408bayt

Javob: 393408bayt

31366768=3147264bit=393408bayt