|
Cərəyanın maqnit sahəsinin induksiyası. Bio-Savar-Laplas qanunu
|
| bet | 2/2 | | Sana | 05.08.2023 | | Hajmi | 146.5 Kb. | | #78060 |
Bog'liq Maqnit sahəsinin qavrayıcılığıCərəyanın maqnit sahəsinin induksiyası. Bio-Savar-Laplas qanunu.
Bio və Savarın təcrübələri (1820) əsasında Laplas belə bir nəticəyə gəlmişdir ki, cərəyanlı naqilinhər- hansı nöqtədə yaratdığı maqnit induksiyası ayrı- ayrı elementlərin həmin nöqtədə yaratdığı maqnit induksiyasının həndəsi cəminə bərabər olur. Naqilin hər- hansı elementinin yaratdığı sahə induksiyası həmin elementinin uzunluğu, ondan keçən cərəyan şiddəti , baxılan nöqtəyə çəkilmiş radius- vektorun elementi ilə əmələ gətirdiyi bucağın sinusu ilə düz, radius vektorunun kvadratı ilə tərs mütənasibdir
(1).
Bu Bio-Savar-Laplas qanunudur.
O, vektor şəklində belə yazılır (2)
Maqnit sahəsinin cərəyanlı naqilə təsiri. Amper qüvvəsi.
Cərəyanlı naqil ətrafında maqnit sahəsi əmələ gəlir. Xarici maqnit sahədə yerləşdirildikdə hər iki maqnit sahəsi qarşılıqlı təsirdə olur.Xarici maqnit sahəsi cərəyanlı naqilə qüvvəsi ilə təsir edəcəkdir. Bu qüvvəyə Amper qüvvəsi deyilir.
Bircins maqnit sahəsində cərəyan elementinə təsir edən qüvvəni tapaq.
Əgər cərəyan elementi -yə perpendikulyar olmayıb onunla hər- hansı bucağı təşkil edərsə
olar.
Tərifə görə (1)- bu Amper qüvvəsidir.
istiqamətini sol əl qaydası ilə müəyyən edirlər:
Vektor şəklində (1) ifadəsi belə yazılır:
(2)
(1) və (2) ifadələrindən istifadə edərək maqnit sahənin istənilən formalı cərəyanlı naqilə təsir qüvvəsini hesablamaq olar.
Elektrodinamik mühitlər
Elektrodinamik mühitlərin təsnifatına nəzər yetirməmişdən öncə yuxarıda göstərdiyimiz a, a kəmiyyətlərinə və yeni yəmiyyətinə baxaq. mühitin xüsusi elektrik keçiriciliyi adlanır və BS-də ölçü vahidi -dir.
Elektrodinamikada hər bir mühitin xassəsi a, a və kəmiyyətləri ilə xarakterizə edilir. Bu kəmiyyətlərdən asılı olaraq elektrodinamik mühitlər iki qismə bölününr: 1. Xətti mühitlər. Belə mühitlər üçün a,a və parametrləri elektrik və maqnit sahələrinin və vektorlarından asılı deyildir. 2. Qeyri-xətti mühitlər. Belə mühitlər üçün a, a və parametrləri və ya bunlardan biri elektrik və maqnit sahələrinin vektorlarından asılı olur.
Öz növbəsində xətti mühitlər dörd qismə bölününr: bircinsli mühit, qeyri-bircinsli mühit, izotrop mühit və anizotrop mühit. Jədvə1.1-də mühitlərin təsnifatı və xüsusiyyətləri göstərilmişdir.
Jədvəl 1.1.Elektrodinamiki mühitlər
№
|
Mühitlərin adı
|
Xüsusiyyətləri
|
1
|
Xətti mühit
|
Bu mühitin xassələri sahənin qiymətindən asılı deyildir
|
2
|
Qeyri-xətti mühit
|
Bu mühitin parametrləri elektrik və maqnit sahə kəmiyyətlərin funksiyasıdır
|
3
|
Bircins mühit
|
Bu mühitin hər hansı bir nöqtəsi eyni xassələrə malikdir
|
4
|
Qeyri-bircins mühit
|
Bu mühitin parametrləri koordinatların funksiyasıdır
|
5
|
İzotrop mühit
|
Bu mühitin xassələri və parametrlərinin istiqamətindən asılı deyildir
|
6
|
Anizotrop mühit
|
Bu mühitin parametrləri və - nin istiqamətindən asılıdır
|
Nəticə: Eletkrodinamiki mühitlərin xüsusi təsnifata malik olması və onların parametrlərinin və vektorları ilə əlaqədar olması göstərilir.
Ədəbiyyat
1.https://azkurs.org/milli-aviasiya-akademiyasqsc-serbest-is-2.html
2.https://kompy.info/muhazireci-f-r-e-n-dosent-q-u-agayev-edebiyyat-agayev-qu-cefer.html?page=50
|
| |
