Bug‘ suyuqlik diagrammalari.
Bug‘ suyuqlik diagrammalari 10.6 rasmda ko‘rsatilgan bo‘lib. Distilyasiyaning muqobil va qulay usulini ta’minlaydi. Ular odatda grafikdan iborat bo‘lib, X suyuqlikdagi uchuvchan komponentlar ulushini, Y bug‘dagi uchuvchan komponentlar ulushini ko‘rsatadi. Ideal ikkala tizim 10.6 A rasmda ko‘rsatilgan. Aralashma qaynashining maksimal va minimal haroratlari egri chiziqlari mos ravishda 10. 6 V va S rasmda keltirilgan.
Oddiy yoki differensial distilyasiya
Oddiy yoki differensiyaal distilyasiyada qaynatilgan aralashmadan bug‘ chiqariladi va kondensatsiya qilinadi. Bu 10.7 A rasmda ko‘rsatilgan. Suyuqlik tarkibi V yo‘nalishida harakatlanadi va qaynash nuqtasigacha o‘sadi. Bug‘ tarkibi bosqichma-bosqich o‘zgarib, uchuvchan komponentlardagi mol ulushi doimiy kamayadi. Agar ikkita sof komponentning qaynash harorati farqlanmasa bo‘linishning to‘g‘ri darajasi aks ettirilmaydi. Usul suvli eritmalardan erituvchilarni yo‘qotish uchun foydalnish mumkin .
To‘g‘rilash yoki birlashtirish
Oddiy haydashda bug‘ kam bo‘ladi. Rektifikatsiyaning sinonimi bo‘lgan birlashtirishda bug‘ qaynagan suyuqlikka to‘kiladi, suyuqlik oqimini qanoatlantirish uchun kolonna yuqorisiga yo‘naltiriladi. Rektifikatsion kolonna deb nomlanadigan ustunlar ikki turli bo‘ladi: uchlik va plastinkasimon.
Uchlik kolonnalar laboratoriya va kam seriyali sanoat ishlab chiqarishida foydalaniladi, davriy tartibda ishlaydi. Kolonna vertikal silindrik qobiqdan iborat bo‘ladi. O‘ram shakli o‘zgartirilishi mumkin. Kichki metall yoki keramik silindrdan iborat halqa eng keng foydalaniladi.
Haydash tezligi va o‘ram shakli va o‘lchami suyuqlik fazasi, faza harakatlanishi va o‘zaro faolitya fazalarini samarali saqlash imkonini beradigan qilib tanlanishi kerak. Bug‘ oqimining yuqori tezligi suyuqlik harakatini saqlab turadi.
Kolonkaning samaradorligi agar suyuqlik butun o‘rash yuzasida tushmasa kamayadi. Umuman kolonnalar samaradorlikni jiddiy yo‘qotmasdan turli sharoitlarda ishlaydilar .
Plastinkasimon kolonnalar
Plastin kolonnasi plastina yoki tarnovdan iborat bo‘ladi.Ko‘tarilayotgan bug‘ fazalar o‘rtasidagi uzviy aloqani ta’minlab mazkur suyuqlik orqali o‘tadi . Suyuqlik plastinalar o‘rtasida pastga harakatlanadi va qoidaga ko‘ra stakan yordamida amalga oshiriladi. Bug‘ va suyuqlik o‘rtasidagi aloqa bosqichma-bosqich sodir bo‘ladi.
Kolonnalar cheklangan sharoitda yaxshi ishlaydi. Ular asosan yirik o‘lchamlarda, uzluksiz faoliyatni o‘rnatishda foydalaniladi.
|
