|
Mavzu: Bola rivojlanishida proyektiv metodlarning ahamiyati Kirish I bob. Bolalar psixikasini o’rganishning yordamchi metodlari
|
| bet | 3/15 | | Sana | 24.05.2024 | | Hajmi | 173,5 Kb. | | #252581 |
Bog'liq Proyektiv metodlar tuzatilganKuzatish. Kuzatish - psixologik tadqiqotning asosiy empirik metodlaridan biri bo’lib, psixik hodisalarai maqsadga miivofiq va tizimli ravishda idrok etishga asoslangandir. Kuzatish - tadqiqot vazifalaridan kelib chiqib maxsus taslikil etilgan idrok jarayonidir. Kuzatish quyidagi talablarga javob berishi kerak1:
1. Kuzatishdan olclin uning maqsadi aniq belgilanishi kerak: bola psixikasi, xulq-atvori va faoliyatining qaysi tomonhiri kuzatilishini aniqlashtirish lozim;
Bolalar psixologiyasi fanining taraqqiyoti ikki asosiy yo‘nalishda kechadi: psixik taraqqiyot manbalari muammosining nazariy hal etilishiva bolalar psixikasini o'rganishning yanada samaraliroq metodlariniqidirish. Psixik taraqqiyot manbalari muammolarini nazariy hal etishdeganda ushbu muammo bilan, shug'ulangan asosiy psixologikmaktablar va yo‘nalishlar vakillarining qarashlari tushuniladi. Bola psixikasini o‘rganishning yanada samarali metodlarini qidirish bolalarpsixik taraqqiyotiga xos xususiyatlar haqida aniqroq axborot olishga xizmat qiladigan metodlami ishlab chiqishni anglatadi. Bolalar psixologiyasi fanining taraqqiyoti ikki asosiy yo‘nalishdakechadi: psixik taraqqiyot manbalari muammosining nazariy hal etilishiva bolalar psixikasini o'rganishning yanada samaraliroq metodlarini qidirish.
Psixik taraqqiyot manbalari muammolarini nazariy hal etishdeganda ushbu muammo bilan, shug'ulangan asosiy psixologikmaktablar va yo‘nalishlar vakillarining qarashlari tushuniladi. Bolapsixikasini o‘rganishning yanada samarali metodlarini qidirish bolalarpsixik taraqqiyotiga xos xususiyatlar haqida aniqroq axborot olishgaxizmat qiladigan metodlami ishlab chiqishni anglatadi. Ajratilgan vazifalardan yana biri shuki, hozirgi davrda ijtimoiy psixologiya o‘zi bilan bevosita aloqador bo‘lgan boshqa psixologiya tarmoqlari bilan hamkorlikda keskin o‘zgarishlar davrida har bir inson ongida nima sodir bo‘ladi, u bu o‘zgarishlarni qanday idrok qilmoqda, uning hayotiy mavqeini qanday qilib maqsadga muvofiq tarzda faollashtirish mumkin, degan savollarga ilmiy asoslangan javob topib berishdir.
Boshqaruv psixologiyasi, sanoat va ishlab chiqarish psixologiyasi ham shunday guruhiy jarayonlarning qonun va qoidalarini tadqiq etish tufayli ajralib chiqqan tadbiqiy sohalardir. Ijtimoiy psixologiya o‘rganadigan eng asosiy va yuqorida ta’kidlab o‘tilgan muammolarni o‘z ichiga olgan masalalardan biri - bu muomaladir. Shuning uchun ham har bir konkret sharoitda shaxslararo muloqot samaradorligini oshirish omillarini o‘rganish hozirgi ijtimoiy psixologiyadagi muhim muammolardandir.karashlardagi olimlar turlicha sharxlaydilar va tushunadilar.
Masalan, amerikalik psixologlar metodologiya deganda, tadkikot jarayonida ishlatiladigan barcha tadkikot uslublari va texnik jarayonlarni tushunadilar. Lekin metodologiya tushunchasi aslida uslublar yigindisidan kengrok tushunchadir. Xozirgi zamon Yevropa mamlakatlaridagi olimlar, xususan rus olimlari fandagi metodologiya deganda: ushbu fan falsafiy asoslari va nazariy konuniyatlaridan kelib chikadigan bilimlar bilan tekshirishning konkret usullari majmuasini tushunadilar. Ya’ni «metodologiya» tushunchasi konkret metodlar yoki texnik usullar tushunchalaridan kengrokdir.
Kuzatish metodi ijtimoiy psixologiyada o‘ziga xos ijtimoiy sharoitlarda, o‘ziga xos vaziyatlarda va ma’lum guruhlarda ishlatiladi. Bunda tadqiqotchi eng avvalo nimani kuzataman, qanday yo‘l bilan kuzataman, kuzatuv birligi qilib nimani olaman, kuzatuvni qancha vaqt mobaynida davom etgiraman degan qator savollarga javob topgandan keyingina ilmiy tadqiqotini boshlaydi. Demak, kuzatish metodi yordamida aniq ishlab chiqilgan reja asosida kuzatuvchini qiziqtirgan u yoki bu ijtimoiy xulq-atvor shakllari qayd etiladi.
Psixologiya, boshqa har qanday fan singari, o'zining kategorik apparatiga va o'ziga xos tadqiqot usullariga ega, ya'ni uni qiziqtirgan ob'ektiv ma'lumotlarni olish, shaxsning aqliy jarayonlarining holatini baholash va kerak bo'lganda rejalashtirish imkonini beradigan texnika va vositalarga ega.
Keyingi psixologik tuzatish yoki maslahat ishlari. Insonning psixologik jarayonlari murakkab xarakterga ega, ular o'rganishda diqqat va sabr-toqatni talab qiladi. Shunga qaramay, ularning namoyon bo'lishi juda xilma-xil bo'lib, muayyan holatlarga, tashqi va ichki omillarga bog'liq bo'lib, ularning har biri e'tiborga olinishi kerak. Har bir metodning o'z vazifalari va maqsadlari, ob'ekti, predmeti va holati mavjud bo'lib, ular davomida o'rganish amalga oshiriladi.
Muhim tafsilot - natijalarni qayd etish usuli (video tasvirga olish, eslatma olish). Hamma uchun eng oddiy va eng qulayi - bu kuzatish usuli. Vaqt nuqtai nazaridan, u qisqa bo'lishi mumkin, tilim deb ataladi va uzoq, bir necha yil vaqt oralig'i bilan qoplangan - lingvistik. Ob'ekti ma'lum individlar yoki individual ko'rsatkichlar bo'lgan kuzatuv selektiv deb ataladi va shunga mos ravishda uzluksiz ko'rinish mavjud. Muloqot jarayonida psixoterapevt sub'ektning hayoti, faoliyati va qarashlari haqida qiziqarli ma'lumotlarni oladi.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
Mavzu: Bola rivojlanishida proyektiv metodlarning ahamiyati Kirish I bob. Bolalar psixikasini o’rganishning yordamchi metodlari
|
