Mavzu: Identifikatsiya, autentifikatsiya, avtorizatsiya va ruxsatlarni nazoratlash

Identifikatsiya nima?

• Identifikatsiya — bu subyektni, uning identifikatori (boshqachasiga aytganda bu ism, login yoki raqam bo‘lishi mumkin) yordamida tanib olish protsedurasidir.

• Identifikatsiya biror-bir tizimga (masalan, operatsion tizimga yoki elektron pochta xizmatiga) kirishga uringan paytingizda amalga oshiriladi.
• Murakkabmi? Keling unda misollarga o‘tamiz, birato‘lasi identifikator tushunchasiga to‘xtalib o‘tamiz.

izga notanish raqamdan qo‘ng‘iroq qilishsa nima qilamiz? To‘g‘ri, “Kim bu?” deb so‘raymiz, ya’ni ismini bilamiz. Ushbu holatda ism aynan identifikatordir, suhbatdoshimizning javobi esa — identifikatsiya hisoblanadi.

• izga notanish raqamdan qo‘ng‘iroq qilishsa nima qilamiz? To‘g‘ri, “Kim bu?” deb so‘raymiz, ya’ni ismini bilamiz. Ushbu holatda ism aynan identifikatordir, suhbatdoshimizning javobi esa — identifikatsiya hisoblanadi.
• Identifikator bo‘lishi mumkin:
• - telefon raqami;
• - pasport raqami;
• - E-mail;
• - ijtimoiy tarmoqdagi sahifa raqami va hokazo.
• Identifikatorlar va ID haqida batafsil ushbu maqolada o‘qib ko‘rishni tavsiya etamiz.

Autentifikatsiya nima?

• Autentifikatsiya – bu haqiqiylikni tekshirish protsedurasidir (foydalanuvchi parol yordamida, xat elektron imzo yordamida tekshiriladi va hokazo)

Kimningdir haqiqiyligini aniqlash uchun uch faktordan foydalanish mumkin:

• Kimningdir haqiqiyligini aniqlash uchun uch faktordan foydalanish mumkin:
• 1. Parol – bu bizning bilganimiz (so‘z, PIN-kod, qulf uchun kod, grafik kalit)
• 2. Vosita – bu bizdagi mavjud narsa (plastik karta, qulfning kaliti, USB-kalit)
• 3. Biometrika – bu bizning muayyan bir qismimiz (barmoq izi, portret, ko‘z to‘r pardasi)

• Har safar qulfga kalitni kiritganingizda, parolni terganingizda yoki barmog‘ingizni barmoq izi sensori ustiga o‘rnatganingizda, siz autentifikatsiyadan o‘tasiz.
• Autentifikatsiya nima ekanligi tushunarli bo‘ldi, deb umid qilamiz va keyingi atamaga o‘tamiz.