unumdorlikning kamayib borish qonuni

Download 133,81 Kb.
bet	11/11
Sana	19.06.2024
Hajmi	133,81 Kb.
	#264296

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Bog'liq
mustaqil ish 10

unumdorlikning kamayib borish qonuni degan qonunni kashf qilishgan.
Ularning g‘oyasi bo‘yicha har bir keyingi qilingan xarajat yoki omil oldingisiga qaraganda kam samara beradi va oqibatda umumiy o‘rtacha mahsulot ham pasayib ketadi.
Bu qonunni ular iqtisodiyotning universal qonuni deb e’lon qiladilar va uni isbotlash uchun ko‘pdan–ko‘p er bir birligiga (gektarga) sarflangan qo‘shimcha kapital unumdorligining pasayib borishini ko‘rsatadilar.
Bu qonun e’lon qilinganiga 100 yildan ko‘proq vaqt o‘tdi, u davrlarda fan-texnika etarli rivojlanmagan edi. Bunday sharoitda u to‘g‘ri bo‘lgan. Lekin hozirgi fan-texnika va texnologiya tez rivojlanib, yangiliklar ishlab chiqarishga joriy qilinib turgan davrda bu qonunning amal qilmasligi deyarli hamma adabiyotlarda va hamma iqtisodchi olimlar tomonidan tan olinmoqda.
Shunday qilib keyingi jalb qilingan omil yoki xarajat unumdorligining pasayib borish qonuni quyidagicha to‘rt holatda amal qilishi mumkin:
1) ishlab chiqarishning boshqa omillari o‘zgarmay faqat bir omil to‘xtovsiz oshirilganda;
2) fan-texnika taraqqiy etmaganda yoki ishlab chiqarishga jalb qilinmaganda;
3) omillar o‘rtasidagi miqdoriy va sifatiy nisbatlar buzilganda;
4) shart-sharoitni hisobga olmasdan xarajatlar xo‘jasizlarcha, ko‘r-ko‘rona amalga oshirilganda;

1 Қаранг: Экономическая теория: Учеб. для студ. высш. учеб. заведений / Под ред. В.Д.Камаева. – 10-е изд., перераб. и доп. - М.: Гуманит. изд. центр ВЛАДОС, 2004, 217-бет.

2 ЎзР Иқтисодиёт вазирлиги Самарали иқтисодий сиёсат маркази. Ўзбекистон иқтисодиёти. Таҳлилий шарҳ, 2004 йил. №8, март 2005 йил, 44-бет.

3 Қаранг: А.Раззоқов, Ш.Тошматов, Н.Ўрмонов. Иқтисодий таълимотлар тарихи. Тошкент, «Молия» нашриёти, 2002, 41-42-бетлар.

4 Қаранг: Смит А. «Исследование о природе и причинах богатства народов».; Рикардо Д. «Начало политической экономии и налогового обложения». Анталогия экономической классики. М., 1993, с.46,199.

Download 133,81 Kb.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Download 133,81 Kb.