|
O'quv maqsadlarining turli-tumanligi, ta'lim mazmuni
|
| bet | 11/46 | | Sana | 21.11.2023 | | Hajmi | 0,77 Mb. | | #102386 |
Bog'liq Mavzu Kasb-hunar kollejlarida fizika o`qitishda yangi pedagogikO'quv maqsadlarining turli-tumanligi, ta'lim mazmuni elementlarining xilma-xilligi (o'quv material i turlari), talabalarning individual xususiyatlari oliy darajadagi yagona o'qitish usuliga erishishga to'sqinlik qiladl
O'qitish amaliyotida, o'qitishning turli-tuman yo'llari, usullari va shakllari keng qo'llaniladi. Ammo o'qitishda yagona samarali (integral) yondashuvni izlash jadallik bilan hamon davom ettirilmoqda. O'qitishni o'ziga xos ishlab chiqarish texnologik jarayonga aylantirishi mumkin bo'lgan didaktik yondashuvlar, didaktik vositalarni izlash davom etmoqda. XX asrning 50-yillarda o'quv jarayoniga mashinalarning kirib kelishi va tarqalishi bilan, pedagogik texnologiyalarning rivojlanish bosqichi boshlandi. Bu paytda sanoat ishlab chiqarishida yangi ilmiy yo'nalish -tizimtexnika pay do bo'ldi va u «odam-mashina» majmualarini yaratish masalalarini yechib berdi. Ushbu ilmiy yo'nalishda «odam-mashina» tizimida odamning rolini aniqlash muhim ahamiyatga ega, hozirgi kunda ushbu muammo yechimining uch bosqichini ko'rsatish mumkin:
Birinchi bosqich - «mashina hamma narsaga qodir» tamoyilini qo'llab, mashinani odamga bog'liqsiz loyihalash.
Ikkinchi bosqich - vazifalarni odam va mashina o'rtasida taqsimlash tamoyili asosida, odam bilan mashinaning o'zaro ta'sir jarayonlarini o'z ichiga oluvchi mashinalarni loyihalash.
Uchinchi bosqich - odamni texnik tizimning tarkibi sifatida
qarashdan voz kyechish bilan belgilanadi, loyihalash asosiga odam faoliyati tamoyiii qo'yiladi, ya'ni odam faoliyati tizimi loyihalana boshlandi. Faoliyat tizimi o'zining funksional birliklaridan iborat mazkur bosqich, sanoatlashgan jamiyat o'rniga kelayotgan. infonnatsion deb ataluvchi yangi jamiyatning rivojlanayotgan elementlariga yo'naltirilgan. Yangi jamiyatning taraqqiyoti bilimlarni to'plash va qayta ishlash jarayonlarida inqilobiy shartni qo'yadi, bunda markaziy rolni telekommunikatsiyalar tarmog'iga ulangan kompyuter bajaradi. Axborot bosh tovar mahsulotga aylanadi, uni yaratish qobiliyati esa mamlakatning strategik resursiga aylanadi. Ishlab chiqarishda yangi yuqori texnologiyali tarmoqlar pay do bo'ladi, mavjudlarining esa shakli keskin o'zgaradi.
Ishlab chiqarishdagi o'zgarishlar yangi turdagi ishlovchilami paydo bo'lishiga olib keladi. Ishlovchilarning bu tun o'zining quyidagi sifatlari bilan ajralib turadi: u ko'proq mustaqil, ijodiy fikr qiladi, endi u mashinaga qo'shimcha qism hisoblanmaydi. Qo'l asboblari to'plamiga ega bo'lgan sanoatlashmagan davrning hunarmand ustasidek, yangi intellektual ishlovchilar, bilimlar, mahorat, axborotlar kabi ma'naviy asboblar to'plamiga egadir.
Intellektual ishlovchilar doimiy o'zgarishlar, muammolar, vaziyatlarga moslashuvchan bo'ladilar. Ular o'z ishlarini qattiq nazoratsiz, o'z xohishlariga ko'ra, ijodiy, erkin bajarishga moyil bo'ladilar. Ular o'zlarida iste'dodli shaxsni ifoda etadilar. Qayerda intellektual ishlovchilar faoliyati uchun sharoit yaratilgan bo'lsa aynan shu yerda ishlab chiqarish raqobatbardosh va foydali bo'ladi. Bunda ishlab chiqarishning sifati va samaradoligiga ishchilarning muskul energiyasi, texnik malakasi orqali emas, balki uning omilkorligi, ma'lumoti, harakatchan fikrlash qobiliyati va ishga ijodiy munosabati orqali erishiladi.
Sanoatlashgan jamiyat ishlovchini shakllantirish uchun jamiyat ishlab chiqarishning yangi talablariga javob beradigan yangi ta'lim texnologiyasi zarur bo'ladi, yangi turdagi xodim uchun yangi turdagi pedagog mos keladi. Tizimtexnika majmuasi taraqqiyotining uch bosqichiga mos, ta'lim tizimida o'qituvchining uCh turli maqomi, pedagogik faoliyatning uch turini alohida qayd etish mumkin.
|
| |
