• Kon ishlari va metallshunoslikka oid bilimlar dastlab 1556-yilda buyuk germaniyalik olim
  • Konchilik sanoati va kon korxonalari
  • Qazib chiqaruvchi konchilik korxonalari
  • Karyerning shaxtaga nisbatan afzalliklari
  • Asosiy Kamchiliklari
  • Mavzu: konchilik sanoati va kon korxonalari. Foydali qazilma konlarini ochiq usulda qazib olish texnologiyasi




    Download 4,16 Mb.
    Sana22.12.2023
    Hajmi4,16 Mb.
    #126782
    Bog'liq
    Mavzu

    Mavzu: konchilik sanoati va kon korxonalari. Foydali qazilma konlarini ochiq usulda qazib olish texnologiyasi

    Hozirg kunda yerostidan

    • Hozirg kunda yerostidan

    8 mlrd t yoqilg’i
    620 mln t. industrial metall
    170 mln t. rangli metall
    570 mln t. qora metall rudasi
    3-5 % foydalaniladi. 95-97% sanoat chiqindisi.
    Hozirgi kunga qadar O’zbekiston Respublikasi hududida 2800 ga yaqin turli foydali qazilma konlari topilgan. 850 dan ko’pi tekshiruvdan o’tgan va 400 ga yaqini foydalanishga topshirilgan.

    Kon ishlari va metallshunoslikka oid bilimlar dastlab 1556-yilda buyuk germaniyalik olim

    • Kon ishlari va metallshunoslikka oid bilimlar dastlab 1556-yilda buyuk germaniyalik olim
    • G. Agrikoli tomonidan tartibga keltirilganva “kon ishlari va metallurgiya haqida XII kitob” nomi bilan lotin tilida Bazelda chop etilgan.

    XX asrga kelib konchilik ishlari jadal rivojlangan. Bunda rus olimlari Professor B.I. Bokiy, akademik A.M. Òerpigorov, akademik Lev Demetry Shevyakov akademik A.A. Skochinskiy va boshqa mutaxassislarning xizmatlari kattadir. O’zbek olimlaridan O‘zbekiston Fanlar akademiyasi akademigi V.R. Rahimov, professor B.R. Raimjonov, professor F.M. Mavlonova va boshqa olimlarning xizmatlari alohida o‘rin tutadi.

    • XX asrga kelib konchilik ishlari jadal rivojlangan. Bunda rus olimlari Professor B.I. Bokiy, akademik A.M. Òerpigorov, akademik Lev Demetry Shevyakov akademik A.A. Skochinskiy va boshqa mutaxassislarning xizmatlari kattadir. O’zbek olimlaridan O‘zbekiston Fanlar akademiyasi akademigi V.R. Rahimov, professor B.R. Raimjonov, professor F.M. Mavlonova va boshqa olimlarning xizmatlari alohida o‘rin tutadi.

    Konchilik sanoati va kon korxonalari

    Foydali qazilma- Odamlar tomonidan ishlatilganda yetarli darajada beradigan, organik yoki anorganik kelib chiqishga ega bo’‘lgan tabiiy minerallar. Tabiatda f. q. lar qattiq, suyuq va gazsimon holatda uchraydi.

    Qazib olish usullari:

    • Qazib olish usullari:
    • 1) ochiq;
    • 2) yerosti
    • 3) geotexnologik (skvajina)

    Qazib chiqaruvchi konchilik korxonalari:

    • Shaxta - – foydali qazilmalarni (asosan, ko‘mirni) yerosti usulida qazib chiqaruvchi konchilik korxonasi.
    • Rudnik -– asosan, metall rudalari, kon-kimyoviy xomashyo va qurilish materiallarini yerosti usulida qazib chiqaruvchi konchilik korxonasi.
    • Karyer - – foydali qazilmalarni ochiq usulda qazib chiqaruvchi konchilik korxonasi.
    • Razrez –- ko‘mir qazuvchi karyer.
    • Priysk –- qimmatbaho metallarga ega bo‘lgan sochma konlarni qazib chiqaruvchi konchilik korxonasi.
    • Promisel – -suyuq va gazsimon foydali qazilmalarni qazib chiqaruvchi konchilik korxonasi (neft promiseli).

    Konlarni ochiq usulda qazish sxemasi:
    1 –-ekskavator; 2 –-avtoag‘dargich; 3 –-buldozer; 4-burg’‘ulash stanogi;
    5-gorizontlar; 6-portlatilgan massa; 7-foydali qazilma yotqizig‘i;
    8-skvajinalar; 9-tushish transheyasi; 10-qoplama jins ag’‘darmasi

    Karyerning shaxtaga nisbatan afzalliklari

    • - ishlab chiqarish jarayonlarini yuqori darajada mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish imkoniyati mavjudligi tufayli, mehnat unumdorligi yuqori va kon qazish ishlari xarajatlari kam bo’‘lishi ta’’minlanadi;
    • -mehnat qilish sharoitlari qulay va nisbatan xavfsizroq bo‘’ladi;
    • -korxona qurilishi uchun sarflanadigan solishtirma kapital mablag‘ (ishlab chiqarish quvvatining bir-birligiga keladigan kapital mablag‘i) kichik bo‘ladi;
    • - foydali qazilmani mumkin qadar ko‘proq qazib olish imkoniyati paydo bo’‘ladi

    Asosiy Kamchiliklari:

    • - ayrim hollarda ochiq kon ishlarining ob-havoga bog‘liqligi;
    • - katta yer maydonlarining qishloq xo’‘jalik oborotidan vaqtincha chiqarilishi;
    • - yer qa’rida suv balansining buzilishi.

    Download 4,16 Mb.




    Download 4,16 Mb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Mavzu: konchilik sanoati va kon korxonalari. Foydali qazilma konlarini ochiq usulda qazib olish texnologiyasi

    Download 4,16 Mb.