Mavzu: Metall parchalari va chiqindilaridan temir qotishmalarini olish. Reja

G) Po‘latlarni qoliplarda tinish xususiyati bo‘yicha quyidagilarga bo‘linadi: tinch, qaynovchi va yarim tinch. Qoliplarda kristalizatsiyalanish paytida metallarni o‘zini tutishi, ularni erish darajasiga bog‘liq. Po‘latni erishida ko‘pchish (raskislonnnosti) qanchalik to‘liq bo‘lsa, quyma shunchalik tinch kristalizatsiyalanadi;

1. 
   ishlatiladigan agregatni turiga qarab:
   

• 
  bessemer (bessemer konvertorida erigan cho‘yanning ortiqcha uglerodini havo yordamida kuydirib po‘latga aylantirish),
  
• 
  tomason,
  
• 
  marten,
  
• 
  elektropo‘lat,
  
• 
  elektroshlakni qayta eritish po‘latiga va boshqalarga bo‘linadi;
  

2. 
   ishlatilish texnologiyasi bo‘yicha:
   

• 
  asosiy va nordon martenli,
  
• 
  asosli va nordon elektropo‘lat,
  
• 
  vakuumda sintetik shlaklar ishtirokida inert gazlar bilan puflab ishlov berilgan va boshqa po‘latlarga bo‘linadi;
  

3. 
   holati bo‘yicha:
   

• 
  qattiq holdagi (gubchaga o‘xshash, g‘ovak-g‘ovak temir - bevosita tiklash natijasida hosil bo‘lgan mahsulotlar),
  
• 
  elektrolitik holdagi (tarkibida temir bo‘lgan materiallarini elektroliz qilishdan hosil bo‘lgan mahsulotlar),
  
• 
  kukunsimon holdagi (suyuq po‘latni mayda zarrachalarga aylantirish, changlatish jarayonidan hosil bo‘lgan mahsulotlar),
  
• 
  xamirsimon holdagi («Aston-Bayers» jarayonidan, pudling, krichli va boshqa jarayonlar natijasida hosil bo‘lgan mahsulotlar),
  
• 
  suyuq, quyilgan holdagi (konvertor, marten va boshqa shunga o‘xshash jarayonlarning mahsulotlari).