Mavzu. Moslanuvchan ishlab chiqarish tizimlari
Mavzu. Moslanuvchan ishlab chiqarish tizimlari
Reja:
1.Kirish. Moslanuvchan ishlab chiqarish tizimlari haqida umumiy ma`lumot.
2.Moslanuvchan ishlab chiqarish sistemasining turlari
3.MICHT da tayyorlash uchun detallarni tanlash va ularning texnologyabopligi
4.MIChT ning afzalliklari
Moslashuvchan ishlab chiqarish tizimi (MICHT) - bu ishlab chiqarilayotgan mahsulot turi va miqdoridagi o'zgarishlarga osonlikcha moslashishga mo'ljallangan ishlab chiqarish usuli. Mashinalar va kompyuterlashtirilgan tizimlar turli qismlarni ishlab chiqarish va o'zgaruvchan ishlab chiqarish darajalarini boshqarish uchun sozlanishi.
Moslashuvchan ishlab chiqarish tizimi (MICHT) samaradorlikni oshirishi va shu bilan kompaniyaning ishlab chiqarish tannarxini pasaytirishi mumkin. Moslashuvchan ishlab chiqarish, shuningdek, buyurtmalarni buyurtma qilish strategiyasining asosiy tarkibiy qismi bo'lishi mumkin, bu esa mijozlarga xohlagan mahsulotlarini moslashtirishga imkon beradi.
Bunday moslashuvchanlik yuqori xarajatlar bilan bog'liq bo'lishi mumkin. Bunday xususiylashtirishga imkon beradigan ixtisoslashtirilgan uskunani sotib olish va o'rnatish ko'proq an'anaviy tizimlarga qaraganda qimmatga tushishi mumkin.
Moslashuvchan ishlab chiqarish kontseptsiyasi 1950 yillarning boshlarida bir qator tegishli patentlarni taqdim etgan amerikalik sanoat muhandisi va ixtirochisi Jerom Lemelson (1923-97) tomonidan ishlab chiqilgan. Uning asl dizayni robotga asoslangan tizim bo'lib, u ishlab chiqarilgan mahsulotlarni payvandlash, mixlash, tashish va tekshirish imkoniyatiga ega edi.
Lemelsonning MICHT ixtirolariga asoslangan tizimlar AQSh va Evropada zavod pollarida 1960-yillarning oxirida debyut qilgan va 1970-yillarda ko'paydi.
Moslashuvchan ishlab chiqarish tizimi mahsulotni oxirigacha yaratishni qayta ishlaydigan kompyuter terminallari bilan o'zaro bog'liq ishlov berish ish stantsiyalarining konfiguratsiyasini, yuklash / tushirish funktsiyalaridan tortib to ishlov berish va yig'ishdan tortib sifatli testlash va ma'lumotlarni qayta ishlashgacha o'z ichiga olishi mumkin. Tizim ma'lum miqdordagi mahsulotlarning bitta to'plamini ishga tushirish uchun dasturlashtirilishi mumkin, so'ngra boshqa miqdordagi boshqa mahsulot to'plamiga avtomatik ravishda o'tadi.
Mijozlarga o'z mahsulotlarini moslashtirishga imkon beradigan buyurtma asosida ishlab chiqarish jarayoni ham moslashuvchan ishlab chiqarish namunasi bo'lishi mumkin
Ishlab chiqarishni avtomatlashtirish asosida inson omilining texnologik jarayonga ishtirokini qisman yoki butunlay cheklash yotadi.Bugungi kundagi ishlab chqarish buyurtmachining taklifini inobatga olib,mahsulotga o`zgartirish kiritish uchun texnologik jarayonni tez qayta sozlash,yangi mahsulot ishlab chqarishni tez yo`lga qo`yadigan bo`lishi kerak.Shunday qilinganda keraksiz tayyor mahsulotlar chiarish va resurslardan samarasiz foydalanishning oldi olingan bo`ladi.
Avtomatlashtirish rivojlanishining dastlabki bosqichlarida ommaviy ishlab chiqarish uchun mo`ljallangan bikr avtomatik liniyalar tashkil etilgan (ularning xarajati 8-10 yilda qoplangan).Bikr avtotomatik liniyalar,tor ixtisoslashgan dastgohlardan tashkil topganligi bois ularni qayta sozlash imkoni bo`lmagan.Natijada keraksiz mahsulotlar ko`plab ishlab chiqarilgan.Aynan shuning uchun avtomatlashtirilgan ishlab chiqarishning yangi konseptsiyasi – Moslanuvchan ishlab chiqarish tizimi vujudga keldi.Bunday ishlab chiqarishning dastlabki shakllari 1960 yillarda paydo bo`ldi.
Dastgoh tizimining moslanuvchanligi deganda,uning texnik imkoniyati va detallar guruhiga ishlov berish uchun qayta sozlanish qobiliyati tushuniladi.
Moslanuvchan ishlab chiqarish tizimi - bu berilgan nomenklatura doirasidagi yangi mahsulotlarni tayyorlashga o‘tishda, jixozni avtomatik ma’romda qayta sozlash bilan ishlashni ta’minlovchi sistemadan iborat, bir necha biriktirilgan texnik jihozlar birligidir.
Boshqacha qilib aytganda, MICHT oldindan tuzilgan grafikka asosan minimal qo`l mehnatidan foydalanib,qisqa vaqt mobaynida qayta sozlash orqali,materiallar, asboblar va avtomatlashtirilgan nazorat-o'lchash uskunalarini harakatlantirish uchun avtomatlashtirilgan qurilma yordamida, ayrim aniq turdagi mahsulotga ta`luqli har qanday mahsulotni ishlov berishi mumkin bo`lgan kompyuter bilan boshqariladigan RDB dastgohlaridan tashkil topgan integratsiyalashgan kompleks.
Tashkil qilish belgilariga ko’ra MIChT quyidagi turlarga bo'linadi: moslanuvchan avtomatlashgan liniya (MAL), moslanuvchan avtomatlashgan bo'lim (MAB), moslanuvchan avtomatllashgan tsex (MAS); moslanuvchan avtomatlashgan korxona (MAK).
MIChM bir texnologik dastgohdan iborat bo'lib, ular dastur bilan boshqariluvchi avtomatlashgan qurilma va texnologik jarayonni avtomatlashtirish vositalari bilan (yuklash, tushirish qurilmalari) ta’minlangan boiadi. U avtonom funksiyalanishi
yoki yuqori sinfdagi boshqa tizimlarga go'shilishi mumkin.
MAL va MAB bir nechta MICHMdan iborat boiib, ular avtomatlashgan boshqarish tizimlariga birlashgan boiadi. MAB da dastgohlar texnologik operatsiyalarni bajarish ketma-ketligi bo'yicha joylashtiriladi. MABda ishlatilayotgan jihozlarning ketma-ketligi bo'yicha imkoniyatiga garaladi. MAS o'zida MAL va MAB lar
bilan turlicha birikib, nomenklaturadagi mahsulotni ishlab chiqarish uchuh, masalan, mexanik ishlov berish, yig'ish, termik ishlov berish uchun mo'ljallangan bo'ladi.
MAK o'zida tayyor mahsulot ishlab chiqarish uchun moijallanqan MASlardan iborat bo'ladi. MIChT strukturasi o'z ichiga ikkita asosiy kompleksni oladi: ishlab chiqarish va boshqaruvchi hisoblash kompleksi (BXK)larni va ularnmg alohida
gismlarini gurishda tizimli yondashuv goilaniladi: har bir tarkibiy gism xuddi, avtomatlashgan texnologik vositalar va g o`l mehnatini mexanizatsiyalash, o'zaro harakatni belgilangan tartibda boshqarish funksiyasi tizimlari ko'rinishida ko'riladi. O'z navbatida, ishlab chiqarish kompleksi o'zida ishlab chiqarish tizimi va ishlab chiqarishning funksiyalanishini ta’minlash tizimi (FTT) namoyon boiadi.
FTT tarkibiga guyidagilar kiradi:
-avtomatlashtirilgan transport yoki ombor transport tizimi (ATOT);
-asboblar bilan ta’minlashning avtomatlashtirilgan tizimi (ATAT);
- avtomatlashtirilgan nazorat tizimi (ANT);
-chiqindilarni chiqarib tashlashninq avtomatlashtirilgan tizimi (ChChTAT);
-jihozlarni ta’mirlash va buzilishini oldini olishni ta’minlash tizimi (JTT);
-texnologik jarayonlarni boshgarishning avtomatlashtirilgan tizimi (TJBAT);
- avtomatlashtirilgan loyihalash tizimi (ALT);
-ishlab chigarishni texnologik tayyorlashning avtomatlashtinlgan tizimi (IChTTAT);
- avtomatlashtirilgan boshqarish tizimi (ABT) va boshqalar.
Mexanik ishlov berish bo'limlari mos ravishda ikkita ixtisoslashtirilgan shaklda bo'ladi: texnologik va predmetli.
MIChT ikkita yo'nalishda bo'ladi. Birinchi yo'nalish alohida texnologik operatsiyalarni avtomatlashtirish va operatsiyali MIChT yaratishni (tokarlik, Irezerlik, jilvirlash) o'z ichiga oladi.
Ikkinchi yo'nalish esa ma’lum sinfdagi detallarga ishlov berishda texnologik jarayonlarni to'liq avtomatlashtirishi bilan xarakterlanadi,bu esa tezda sozlanishi evaziga operatsiyali MIChT ga nisbatan samarasi yuqori bo'lishini ta’minlaydi. MIChT tashkil qilishda asos qilib guruhli texnologiya olinadi. Chunki, tsex va
bo'limlarni detallar bo'yicha ixtisoslashda oson sozlanishi dastgohlarning
turib qolishini minimal darajada bo'lishini ta’minlaydi. Bu holatda bo'limda texnologik bir jinsli operatsiyalari bir yoki bir nechta mahsulotning turli detallariga ishlov berish uchun bajariladi. Yig'uv sexi yoki yig'uv bo'limi asosiy jihozlarini
tanlashda yillik ishlab chiqarish xarajatlarining eng kam bo'lishligiga erishish kerak. Asosiy yig'ish jihozlariga yig'ish texnologik jarayonini bajaruvchi jihozlar kiradi: yig'ish stendlari,yig'ish uchun verstaklar, yig'ish stoli, qo'shimcha ishlov berish yoki yig'ish uchun metall kesish dastgohiga sovituvchi va qizdiruvchi
qurilmalar, yuvish mashinalari, sinash va nazorat qilish stendlari, yig'ish konveyerlari, avtomatlashgan yig'ish qurilmalari va liniyalari. Ommaviy va yirik seriyali ishlab chiqarishda yig'ish avtomatlashgan va avtomatlashtirilgan yig'uvchi qurilma va liniyalarni,yig'uvchi konveyerlarni qo'llab yig'ish ishlarini bajariladi
va alohida o'rinlarlda yig'ish texnologik o'tishlarini mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish olib boriladi.
|
